Con data 13 de novembro de 2018 publicouse no Boletín Oficial de Gipuzkoa a relación de postos de traballo recentemente aprobada polo Concello de Andoain. Foi o resultado dun proceso de estabilización e adaptación de postos de traballo ás novas necesidades, que permitiu importantes cambios nos perfís lingüísticos. En comparación coa anterior relación de postos de traballo, as esixencias lingüísticas diminuíron en 36 postos de traballo. En 15 deles o perfil lingüístico 4 convértese en 3 e en 21 o perfil 3 convértese en 2.
Fóra dos postos estreitamente relacionados coa lingua, mantívose o perfil lingüístico 4 a unha única praza de grao superior e medio, ao posto de secretario, que dicía que a substitución
do concello ante os tribunais esixía un nivel superior. Un dos argumentos novos e principais que se utilizou no exhaustivo informe técnico para xustificar os cambios foi que o nivel lingüístico requirido na Administración debe estar estreitamente relacionado coa titulación académica requirida para o desempeño do posto. É dicir, se a formación académica esixida a un traballador para o posto de administrativo é cursar estudos de Bacharelato ou de Formación Profesional e recoñéceselle a competencia no nivel B2 (equivalente ao perfil lingüístico 2 da Administración) por cursar a metade ou máis desa formación académica (como así o recoñece o Decreto 47/2012), non é lóxico solicitar na Administración un nivel superior ou inferior.
A mesma lóxica utilízase para designar os perfís lingüísticos dos postos técnicos de nivel superior e medio. É dicir, se polo menos unha persoa cursou estudos de Dereito ou de Economía ou de Arquitectura ou Enxeñaría en eúscaro en parte, e ao finalizar estes estudos recoñecéuselle o certificado C1 (equivalente á EGA e ao perfil lingüístico 3 da administración), como se solicita que sexa maior?
O razoamento parece lóxico a primeira ollada, talvez co castelán e o francés de Burgos ou Bordeus respectivamente. O certo é que nunha zona sociolingüística na que hai unha lingua minorizada, como a nosa, a escola ten logros de tamaño no coñecemento da lingua, e aínda de menor tamaño, cando esa escola non se expuxo como un sistema de inmersión. Numerosos estudos e estudos dos últimos anos demostraron que os resultados non son os máis adecuados –o profesor Mikel Basabe achegaba datos concretos no artigo de opinión publicado no número de ARGIA de 16 de outubro–. Con todo, en lugar de abordar as deficiencias do sistema educativo polas ramas e pór medidas e recursos para mellorar os resultados, é unha maneira de que estas considérense normais e de que a velocidade da euskaldunización da Administración diminúa.
Tras o paso de 2018, en 2022 volven soar rebaixas e, en nome dunha política lingüística máis xusta, preténdese facilitar un pouco máis o acceso á administración ao empregado público. A plataforma “Euskara Denontzat, por un eúscaro sen barreiras” lanzou un programa que recolle a necesidade de reformular propostas técnicas de doce medidas, perfís administrativos e formas de acreditalos. Non dubido de que hai algo que mellorar nas acreditacións, pero iso non quere dicir que haxa que baixar os niveis de competencia e dar acceso a quen non poida desenvolver o seu traballo en eúscaro.
Non hai que esquecer que o obxectivo exposto hai trinta anos non é só atender ao cidadán en eúscaro, que aínda non se conseguiu, senón tamén facelo en eúscaro, que só algunhas administracións lograron. Pero, se os resultados son mediocres, non é polo que din os membros desta nova plataforma, é dicir, porque se expuxeron as cousas cunha visión equivocada e cunhas esixencias excesivamente exixentes, senón todo o contrario, porque pasamos trinta anos cunha decisión e unha planificación como a lei. Para avanzar hai que ser máis rigoroso, non só co que quere ser empregado público, senón tamén co responsable político que polo momento non ten ningunha obrigación lingüística. Existen modelos.