Necesitades unha persoa que vos axude a limpar a casa”. Desde que son pai, moitos familiares e amigos están empeñados nese consello. Cando digo que estou canso, esa é a única solución que se lles ocorre: a solución individual, a privada e a mercantilizada.

Utilizan os eufemismos “axuda” e “persoa”. Chaman “axuda” ao traballo precarizado. Din “persoa” en lugar de “muller”. A maioría destas mulleres son, ademais, migradas e/ou racistas, que limpan os seus fogares porque o racismo reduciu as súas posibilidades laborais. No resto de mulleres tamén é fácil atopar moitos factores de discriminación.

E a quen axudan esas mulleres? As condicións laborais das traballadoras do fogar son tan precarias que as parellas que gañamos apenas mil euros podemos pagar con facilidade esa “axuda”. Eu creo que isto prexudica á conciencia obreira das clases medias, porque ser empregado de fogar é unha clase indicadora. No caso das familias heterosexuais, as mulleres desempeñan o papel de patriarcas, que como lles foi atribuído polo patriarcado, son as responsables de subcontratar o traballo. Unha motivación para tomar esta decisión é a difuminación do conflito coas parellas masculinas.

Segundo a socióloga Sara Lafuente Funes (ler o ensaio Mercados reprodutivos publicado por Katakrak), as “grandes cifras do emprego doméstico indican a existencia dunha gran desigualdade económica, profundas relacións heteropatriarcales e a ausencia de responsabilidades colectivas para o mantemento da vida”.

Segundo Lafuente Funes, o coidado é un compoñente da crise, mentres as mulleres se moveron á esfera pública, os homes, os estados e a sociedade non fixeron grandes movementos para prestar atención á esfera reprodutiva. Por tanto, as responsabilidades de coidado seguen feminizadas, pero soluciónanse nas marxes do sistema económico, xa sexa con sobrecarga, tensión e conflito, xa sexa coa solución de subcontratar a outras mulleres precarias.

Pero para as mulleres feministas, esta última solución non (ou non) difumina totalmente o conflito, porque somos conscientes (deberiamos selo) de que é un sector centrado na opresión de xénero, raza/orixe e clase. É compatible ser feminista e ser empregada de fogar? O artigo foi escrito por Beatriz Gimeno en 2013 e argumentou, entre outras cousas, que o feito de responsabilizarse da súa sucidade debe ser un deber ético, feminista e anticapitalista básico.

En opinión das dous feministas mencionadas, Amaia Pérez Orozco, referente nesta materia, é necesario mellorar as condicións das traballadoras e traballadores do fogar, pero non é suficiente: potenciar a corresponsabilidade, fortalecer as redes de coidados e investir as dinámicas do mercado laboral é fundamental. Creo que quen contrata a un ama de casa (si ten conciencia política, polo menos) debería pensar como axudarlle nesas transformacións profundas. O primeiro paso debería ser apoiar a loita dos empregados da casa.

A redacción deste artigo ocasionoume un punto de incomodidade. Neste debate é difícil que as mulleres non se poñan no punto de mira. Por iso quero botar a última interpelación directa aos homes de esquerdas e profeministas que me ledes: cantas veces saíu este tema falando cos vosos compañeiros de militancia, cuadrilla ou con outros pais da escola?