A enfermidade coñecíase en Hernani, e a medida foi desatando o medo na localidade. O Concello pediu ao gobernador e a outros mandatarios a suspensión do traslado dos enfermos, pero foi en balde. Esgotados os atajos oficiais, o pasado día 2, os veciños encheron de barricadas os camiños entre Lasarte e Hernani e enfrontáronse aos gardas civís na zona de Zinkoenea. “Con carruajes, barricas, táboas e outros artefactos pechouse o camiño das rúas e a estrada de San Sebastián”, sinalaba O Diario Vasco ao día seguinte . Mesmo estiveron a piques de queimar a Casa da Beneficencia.

Pero os rebeldes conseguiron o obxectivo, volveron facer que os enfermos volvesen a Lasarte e os hernaniarras celebraron a noticia cunha comida popular no paseo de Ezkiaga. Durante aquela comida un bertsolari do pobo subiuse á mesa e, sentado no banco, tirou 24 versos que el mesmo puxera, cun detalle detallado do ocorrido. Este bertsolari era Matea Joxepa Zubeldia Elizegi (1867-1947).

Estitxu Eizagirre relatounos no libro Bertsoaren haria Hernanin (2014) a existencia desta moza bertsolari. E esa muller, Joxepa Zubeldia, deunos conta dos principais protagonistas da revolta da baztanga: as mulleres. A prensa suxeriu a súa participación dicindo que detrás das barricadas “colocáronse mulleres e nenos”, pero os versos de Zubeldia describen a verdadeira sombra que tiveron as mulleres
hernaniarras nestes feitos:

Moitas mulleres
saíronnos
ao camiño e
como nos
habemos achegado, o

alto civil díxonos
que podían recollernos a casa para que o sangue se escurriera.

Mikela ta
Axentxi parella forte!
Ayek seguía
ás

fiñ genas e aos
mozos
nexkatx e andriak damas moi ricas e pobres.

Puxémonos
ao choio sen
xantar
que

o meu marido
nos deixou
, sen xantar, e con petróleo queimamos o hospital con auga de xugo.