Érase unha vez un pequeno barrio que vivía nas saias dunha pequena cidade e un regato seco. Desde hai moito tempo, un grupo chamado os Dirughes mandaba no mundo. Os produtores necesitaban o traballo das persoas para facer o diñeiro, e así naceu o barrio, coas familias que acudían ás fábricas da cidade. A cambio da produción dos produtos pagábaselles aos traballadores, e ese salario destinábase á compra dos produtos que eles mesmos fixeran, bastante máis caro do que realmente custaba producir. Ese era o camiño que tiñan os aforradores para reunir diñeiro. Co paso do tempo, con todo, os multimillonarios atoparon unha nova manga: a forma máis fácil de encher os petos converteuse na compravenda das casas. Si había un sector desmesurado, era o da vivenda. Entón, os produtores viron que o máis rendible era desaloxar o barrio, para poder construír novas casas que se venderían a un prezo alcanzable. O barrio estaba case deserto.

A avaricia non tiña límites. Os prezos da vivenda continuaban subindo. Como a xente non tiña diñeiro para comprar as casas, o diñeiro vendíaselles, a condición de que estivesen a pagar ese diñeiro mentres vivían. Pero a partir dun instante moitos non tiñan diñeiro suficiente para pagar a débeda, e todo o sistema que se construíu explotou. Por mor desta explosión, os proxectos que se proxectaban no barrio quedaron interrompidos.

A crueldade da situación volveu ser pagada polos traballadores, recortáronselles os salarios, pecharon moitas fábricas e cambiaron de sitio a outras. A xente non podía atopar traballo nin conseguir unha casa. Dicíaselles a todos os cidadáns que non había outro camiño, que o seu obxectivo era atopar traballo custe o que custe, aínda que fóra a cambio dunha miseria, e logo volver caer na roda da bruxa para conseguir a casa, cunha débeda perpetua.

Foi entón cando se puxo en marcha a iniciativa veciñal. Non crían que a única maneira de organizar a vida fose aquela marcada polos multimillonarios, e entraron nas casas do barrio deshabitadas. Crían na colaboración e sabían que, aínda que fosen poucos, podían sobrevivir doutra maneira axudándose uns a outros. Grazas ao seu traballo, aos poucos foron remodelando o barrio e fabricando as cousas que necesitaban. Demostraron que había outra forma de facer as cousas, máis xusta, máis centrada no benestar das persoas e na súa igualdade e non no diñeiro. E deron unha nova vida ao barrio abandonado, á marxe do sistema cruel dos hacendados. As que ao principio eran dez, convertéronse en vinte, e logo en cen, e o proxecto foi crecendo e crecendo, e en auzolan viviron felices durante moitos anos.

“E si tíñao ou non… Non, non era”. Si non coñecésemos a situación do barrio de Errekaleor e as intencións do Concello de Vitoria-Gasteiz, iso podería ser un bonito conto para explicar aos nenos o capitalismo e dar un raio de esperanza. O rexeitamento de moitos xestores das institucións públicas aos espazos libres e autogestionados non é algo novo. E a pregunta que deberiamos facer é: por que se lles fan este tipo de proxectos tan incómodos?

Polo menos, como eu entendo a función pública, os representantes públicos deberían estar orgullosos de que nos seus pobos ou barrios xurdan este tipo de dinámicas, e deberían acompañalas, non ser inimigos. Quizá sexa porque, máis aló dos intereses especulativos, evidéncianse os límites desas institucións, con moitos menos recursos, por pura vontade e colaboración, porque moitos dos proxectos que se crean nelas enchen as lagoas da función pública. Érase unha vez, pois hoxe:

Errekaleor vivo!