Irizpideak aldatuz
Gaurko sarrera honetan, Elhuyar aldizkariaren abenduko alean argitaratu zen Ken Buesseler biokimikariari egindako elkarrizketa baten inguruko gogoeta batzuk dakarzkizuet. Aurreko sarrera batean adierazi nuen bezala, kasu honetan ere onena zuek zeuek Elhuyar aldizkariko artikulua irakurtzea litzateke, baina oker ez banago, horretarako Elhuyarren harpideduna izan behar da. Horregatik, lehenik eta behin artikuluaren laburpen azkar bat egingo dut, harpidedunak ez zaretenok, bertan aipatzen denaren berri izan, eta ondoko gogoetak irakurtzean hobeto uler ditzazuen.
Ken Buesseler biokimikaria Wood Hoods Ozeanografia Institutuko (WHOI) ikertzailea da, eta azken aldian Fukusimako hondamendiaren harira, bertako uren erradiaktibitatearen gaineko azterketetan ari da lanean. Elkarrizketan dioenez, Fukusimako hondamendiaren osteko isotopo erradiaktibo gehienak itsasora isuri ziren, eta honek inpaktua apur bat txikitu zuen, lehorrean gertatzen direnean ondorio kaltegarriagoak izaten baitituzte. Izan ere, itsasoko ur lasterrek isotopo hauen kontzentrazioak diluitzen laguntzen dute. Edonola ere, zesioa bezalako isotopoak arrainetan metatzea kezkagarria da, eta horrek egoeraren jarraipen zehatza egin eta berau zuzentzeko neurriak hartzea eskatzen du. Ezin da ahaztu, hondamendi honen ondorio nagusiak ekologia mailakoak badira ere, berak dioen gisan ondorio horiek ekonomia mailan ere igartzen direla.
Bere ustez, gaur egun lehentasuna Fukusimako tankeetako eta eraikineko isuriak geldiaraztea da. Horrekin batera, bertako gobernuak eta TEPCOk (Fukusimako zentralaren kudeatzaileak), erradiaktibitate mailaren jarraipen zehatza egiteko Energia Nuklearraren Erakundeekiko eta haien babesleekiko independienteak diren adituen laguntza behar lukete. Buesselerrek dioenez, ondorioen inguruan geroz eta eszeptikoagoa den gizarteak hori eskatzen du.
Behin elkarrizketan aipatzen dena modu orokorrean azalduta, nire gogoetak aipaturiko azken puntu horretan kokatuko ditut. Funtsean, ezin da ahaztu sarritan gobernu eta bestelako erakundeek, egiari beldur haundia izaten diotela, eta kasu askotan errezeloz hartzen dituzte zientzialarien lanak. Fukusimako hondamendian adibidez, inguruko itsasoko uren erradiaktibitate maila altuek, Japoniako gobernuak egoera hura gaizki kudeatu zuela, edo aktibitate sismiko haundiko eremu horretan era hartako zentral nuklear bat izatearen arriskua berretsiko luke. Dudarik gabe, horrek gizartearen haserrea eragingo luke, edo herritarren ezinegonari zentzua emango lioke behintzat.
Horregatik, beharrezkoa da zientziak botere politiko zein ekonomikoekiko independienteak diren erakunde nahiz batzorde propioak izatea. Hori ordea, ez nuke horren erraza denik esango. Izan ere, zientziak, bere jarduera eta ikerketetarako baliabide ekonomikoak behar izaten ditu, eta badakigu gizarte honetan dirua ez dela dohainik ematen. Zientziaren finantziazioaz arduratzen diren erakunde, empresa nahiz bestelako instituzioek, modu zuzenean ez bada ere, zeharkako onurak bilatzen dituzte sarri. Halaber, gobernu askok errezeloz hartzen dituzte beren interesen arabera jokatzen ez duten erakundeen lana, eta nazioartearen nahiz beren herritarren presioak soilik bultza ditzake zientzialari komunitate independiente horien eskuhartzea onartzera.
Hein batean, Fukusimako hondamendiak mugarri bat suposatu zuela esan liteke. Izan ere, gertatu zenaren ondoren, zentral nuklearren segurtasunaren inguruko eztabaidak indarra hartu zuen berriz ere. Gurean ere, Garoñako zentralaren harira eztabaida hori puri-purian dagoela esan behar. Hemen ere, bistakoa da botere ekonomikoen presioa, Españiako gobernuak zientziak aholkatzen dituen segurtasun irizpideei baino, zentrala kudeatzen dutenen interesei men egiten baitie.
Beraz, gauzak hala, beste kasu askotan gertatzen den moduan beharrezkoa da zientziaren inguruan mugitzen diren agenteen (zientzialariak, jarduera zientifikoen finantziazioa ahalbidetzen duten erakundeak…) hein batean beren interesei muzin egin, eta gizateriaren interes orokorrei begiratzea. Zalantzarik gabe, hau ez litzateke zientzia mailan soilik aplikatu behar, mundua ikusteko beste era bat eskatzen baitu, bai politika bai ekonomia mailan.
Kaixo! Ana Galarraga naiz, Elhuyar aldizkariko erredaktorea eta Ken Buesslerri egindako elakrrizketaren egilea. Hasteko, eskerrik asko gure lana jarraitzeagatik. Horrekin batera, ordea, ohartarazi nahiko nuke Elhuyar aldizkariak creative commoms lizentziapean argitaratzen dituela bere eduki guztiak, denok ikus/goza/komenta/erabil ditzagun. Hau da Buesselerren elkarrizketaren esteka:
http://aldizkaria.elhuyar.org/elkarrizketak/ken-buesseler-zientzilariok-badugu-ardura-eta-nik-/
Besterik gabe, mila esker
Kaixo:
Eskerrik asko, Ana, eta barkatu hanka sartzeagatik. Egia esan, nik ere Elhuyarren edukiak guztiontzako irakurgarriak zirelako irudipena neukan. Ez dakit zergatik, ordea, aurreko batean Elhuyarren beste artikulu baterako lotura jartzen saiatu nintzen, eta akatsen bat eman zidala uste dut. Beste zeozergatik izango zen, edo besterik gabe, nire akats pertsonal bat izango zen.
Hemendik aurrera, behin posible dela jakinda, Elhuyarreko artikuluren bat aipatzen dudan bakoitzean, bertarako lotura jarriko dut.
Eskerrik asko benetan ohartarazteagatik.
Twitter-en bidez Elhuyarko Ana Galagarrak Elhuyar Aldizkariko edukiak irekiak direla gogoratu digu, eta zure artikuluan aipatzen duzun elkarrizketaren esteka konpartitu du. Artikulu honen irakurleei interesatuko zaielakoan, hor uzten dut.
http://aldizkaria.elhuyar.org/elkarrizketak/ken-buesseler-zientzilariok-badugu-ardura-eta-nik-/
Egia da bai, aurrerantzean era horretako loturak ere blog honetan eskuragarri izango dira.
ESkerrik asko Ken Buesselerri egindako elkarrizketaren aipamenarengatik Oier. Egokiak eta egin beharrekoak dira bai Buesselerren eta bai zure gogoetak. Jakin Elhuyar aldizkariaren edukiak libre kontsulta ditzakeela edonork webgunean,; ez dira soilik harpidedunentzat. Hemen daukazu aipatzen duzun elkarrizketaren esteka:
http://aldizkaria.elhuyar.org/elkarrizketak/ken-buesseler-zientzilariok-badugu-ardura-eta-nik-/
Aurreko biei esan diedan gauza bera zuri ere: barkatu eta eskerrik asko irakurleei elkarrizketa hurbiltzen laguntzeagatik.
Nik ere era horretako gogoeten beharra ikusten dut, eta Elhuyar aldizkarian era horretako elkarrizketaren bat egiten duzuen bakoitzean, blogean bertan aipatzen denaren inguruko gogoetaren bat egiten saiatuko naiz. Azken finean, zientziak egiten dituen aurkikuntzek gerora aplikazioak izango dituzten heinean, zientzialariei eta zientziarekin nolabaiteko harremana dugun jendeari ere beren inguruko gogoetak egitea eta bere arrisku eta onura posibleak jakineraztea ere badagokigu.