«Alkar Errespetatzen Asi Bagera, Pauso Luzea Eman Degula, Uste Det»

Raul Leoni, Benezuelako lehendakari berriari elkarrizketa
«Alkar Errespetatzen Asi Bagera, Pauso Luzea Eman Degula, Uste Det»
Leoni Jaunak Z. ARGIA'renzat bakarrik egindako deklarazioak
Raul Leoni,benezolarrak ankeratu duten lendakari berria, gizen sendo, arpegi zabal, kaska seil bat da. Itz mantzoa izan arren (Caracas'tarrak egin dituzte orretzas makiña bat txiste) lege-gizon argia da ta orretzaz gañera politika llangile aundia, esku-garbia ta pamili gixon ona.
Ba'nekian berarekin itzegiteko denbora asko ez neutela. Ba'dauzka gizen onek amaikatxo bat eginbear orain.
–Uste al'dezu (galdetu nion) erri onek luzaroko pake bidea artu duala?
–Bai. Ta esango dizut zergatik Batetik, bakoitzak bere iritxia esateko egokiera izan duela, ta nere anheratzea erriaren naia izan da; bestetik, nere aurka egin dutenak ere demokrata garbiak bezela artu dute erriaren erabakia, ta ba'dakigu danok demokrazi au aurrera ateratzeko alkar lagundu bear diogula. Alkar errespetatzen ikasten asi ba'gera, jendea bezela bititzeko aurrerako pauso luzea eman degula uste det.
–Ta ejerzitoa?
–Ejerzitoa izan da, ezIi ba'gorde, gure erri oletan luzaroan gauzak bere gixa erabaki dituana; bañan mundua asko aldatu da ta arma gizanak ere asko ikasi dute. Gaur ez dago erriaren laguntza gabe gobernatzerik; eta erriaren aurka, berriz, oraindik gutxiago. Gaurko egunean ez dago zigorrarekin erririk autrera eramaterik; fabrika bat zigorrez beartutako langilleekin aurrera eraman exin dan bezela. Ez al'da ala?
–Bai, ala uste det.
–Gaurko egunean erriak gizentzen ari dira, ta bere buruen jabe egiten ari dira. Begira' zazu Aprikara, Ameriteta'n bertan, mundu zear nun nai. Ta zenbat eta aurrerapen eta kultura geiago, orduan eta buru tenteago. Ta ori ejerziteak ba'daki. Ta arma gizenak berak ere erriarekin batera aldatzen ari dira.
–Ez daukazu, orduan, alde orretatik bildurik?
–Ejerzitoa erri bateko instituzio bat da, ez dauka errito politikan zertan zarturik. Armak, erriak berak emanak ditu; ta ori erria bera zaintzeko, ez zapaltzeko. Erriak bere tokian jartzen ikasten badu, ejerzitoak berak ere ikasiko du. Ta danontzat obe. Gogoratzen al zera diktadura garaien erriak nolako maskarekin arma gizonei begiratzen zien? Alan zen. Eta ikusten al'dezu, berriz, erriak nolako lagun bezela danzkan orain? Ba'diperentzi ori berak ere ikusten dute. Ez al'deriztzozu? Demokrazian bizitzearekin ez dute arma gionak errespetua ta maitasuna irabazi besterik egiten.
–Ta komunistak?
–Oiek beti izango dira gure arerio. Ba'dakite eskuiko diktadura batekin danak alkar artzera boartzen giItuztela, bai, ta ori komeni zaiote, eskuiko diktadura bat gero sekérreko bat justifikatzeko. Castro nork ekarri zuan Cuba'n? Batista'k. Ori ikusten ez duana itxua dago. Erria nagusi dala, berriz, berak eskeintzen ari diran ganzak gu ari gera ematen odolik ixuri gabe ta beren diktadura gorriaren kolla re lotzagarti ori gizenen lepoetatik erantzi gabe. Ta ori ezin dute eraman. Orregatik, oraingo beren ilketa ta lapurretekin, berak ari dira bere burua akatzen.
–Ta ekuiko militar zaleak?
–Oienak ere egin du. Dirua, nola nai dirua, da bere gosea!
Justizirik ez dute nai, ametzetan ere. Besteei ematen zaiotena berei kentzen zaiotela uste bai dute! Ta egia da, gañera! Bañan berea dala uste duten aberastasona ez baita berea! Aberastesan ori dena eskubia, sozial-kristauak eta abar, na baita. Gaur, zarionez, edtazko demokrazi bidean garbi ta zintzo ari dira lanean, eta militar zale ta diru-zale eskubia asko txikitu ta baztertu da.
–Ta selalkristauak?
–Caldera gixon jatórra da, ta nere lapuna; bere partiduak berebiiko lana egin du, ta bere partiduak eta mereak ba'dituzte makiña bat gauza alkarrekin. Alhar errepetatzen ikasi degu, bai, ta uste det autrerakoan alkar ibiliko gerala; itentetzen degu. Baídanha premia ta!
Leoni'k ba'dauzka orain dezena bat gizen aldamenean, beren efinbearretarako zai, ta (bere etxean baita) zazpi bat urteko semetxoa, Alvaro, ere io zaio belaunetara.
–Bukatzeko (esaten diot): ta Eliza?
–Biar nua kardenalarekin itzegitera. Or ez dago diperenizirik. Ta berriz ere esaten dizut, alkar errespetatzen degu, bakoitza berean, eta gogo onek irauten duan bitartean gure erria ez da bidean geratuko. Ba'dakizu zer ez degun egin bear?
–Zer?
–Atzera geiegi begiratu. Atzetik datorkigun ikasbidea artu bear degu, bai, bañan atzera geiegi begiratzen ba'degu estropozo egin genezake. Ez al'dezu uste?
–Bai (esan nion).
Ta eskeñi ziran esku lodi ura estutu nion.
Bejon doizula, Leoni lendakari berria.
4

GaiezPolitikaNazioarteaEstatuak/NaVENEZUELA
PertsonaiazLEONI1