Zabalegi nekazari eskolaz
Zuzendariakin Izketan
Zabalegi, Gaur Eta Biar
Urtearen buruan, beiñ baño geiagotan Z. A.-k artu oi du Zabalegiko Zuzendariaren deia. Gizon onek Zubia jaunak, ondo bait daki gauzak egitea bezain garrantzitsua dala jandeari aditzera ematea. Bera egunkari-lanetan ere iaioa bait-dugu.
Urte batzuk badira gizon au ezagutzen dugula. Jaiotzez zumaiarra dugu, naiz-ta, ikasi bearrak eragin-da, beste asko bezela urte luzetan erritik kanpo bizi bearra izan. Geroztik, Gipuzkoa-n jarri zan lanean eta, beste lanak utzita, azkeneko lau urte auetan, Zabalegi, nekazari-eskolaren zuzendari dugu. Gaztea oraindik –ogei t'amarren bat urte?– baiña ikastez eta jardutez nekazari problemen berri ondo dakiena eta daukan bezelako leku baterako gizon egokia.
Ikast-urte berria badatorrela-ta deitu gaitu baserritarrei dei bat egin dezaiegun, auek beren seme-alabak Zabalegira bialdu ditzaten. Dei egiñaz gaiñera, galdera batzuk egiteko aprobetxatu nai dugu aukera au. Izan ere orrelako eskola batetan gertatzen dana, euskaldun guztientzat jakingarri bait da.
Zabalegiren Ondorenak
-Zabalegi ireki zala urte batzuk badira. Pozik al zaudete ondorenakin?
-Bai, zortzi urte da eskola asi zala eta geroztik 112 mutil ta 91 neska pasatu dira emendik. Beste aldetik pasatu diranak, aurten atera dugun "Baserriko Irabazpideak" izeneko liburuan ikusi dezakezunez Gipuzkoa osoan zabaldurik daude tartean bizkaitar, arabar ta nafar batzuk daudela. Gauzak ola ikusteak poza ematen badigu ere, ez gaitu zearo asetzen.
–Pasatako mutli ta neskaok zer egiten dute? Auekin artuemanik eta auen berririk bai al duzue?
-Bakarkako artu-emanak segitzen dute –ontarako Zabalegi beti dago irekia– eta ortaz gaiñera, Izandakoen Elkarte bat ere badago. Azken urteotan billera batzuk egin dira eta billera auetan jende franko bildu ere bai. Aurtengo urte ontan eta ikasleak berak egindako azterketa bati esker, azkeneko iru urte auetan pasatu diranen berri zeatzago jakin dugu. Ara erantzunak:
Nesketan: 22 baserrian, 15 neskame ta udarako serbitzuetan, 6 taillerretan ta 4 ikasten. Danera 47.
Mutilletan: 63 baserrian, 15 taller ta ofizio-lanetan, ta 4 transporteetan. Danera 82.
Kontu auetan, mutillen artear lautatik iru baserrian segitzen dute. Nesketan, berriz, erdiak baiño gutxiago.
–Eta onekin etzaudete konforme?
–Ez gaude eta ezin giñezke egon. Mutillen gora-beerakin ainbestean baiña ez neskerenakin. Kontu egin zazu, 22 auetatik baserrian seguru xamar geldituko diranak, oraingoz beintzat, ezkondutako lau bakar oiek dirala. Beste 18 oiek zer izango diran, Jaungoikoak jakin. Eta emen dator gure kezka, nola eta zertarako preparatu bear ditu Zabalegik baserriko alaba oiek? Ez da erraza erantzuten.
-Jakiña, eskola batek erin aseguratu lezaioke etorkizuna iñori. Ori ez -da bere egitekoa. Baiña, baserrian gelditu diran auen artean ezer berririk sumatzen al da?
–Zenbait etxetan berritze batzuk sumatzen dira baiña, gazte auek gurasoen mende bizi dira ia askotan naiz-ta gazteak gauzak beste erara egiteko gogoa izan ta ortarako preparatuak egon, ezin dute erabakirik artu, ez dago bere esku. Zabalegiren ondorena gai ontan denborakin ikusiko da. Alare ejenplo politak ezagutzen ditugu. Poz aundiagoa ematen digu, emendik pasatako mutil ta neskak gau-eskoletan eta beste ekintza ta taldeetan- ikusteak. Ugarituko al dira orrela jokatzen duten mutil ta neskak.
Zenbait Zailtasun
-Nai zendutekeen ori aurrera ateratzeko zailtasun batzuekin topo egingo duzue noski. Nolakoak dira zailtasun oiek?
–Era askotakoak dira zailtasun oiek.
–Ikasleak billatzea, gauza erraza al da?
-Ez orixe. Egunkariz, asterokoz, irratiz ta'rrez aalegiñak egiten ditugu. Ortaz gaiñera, maisu-maistren bitartez, apaizen bitartez karten bitartez saiatzen gera eskolaren berri eman ta deiak egiten. Alare, eskola botetzeko, ainbeste ikasle, naiko lanakin osatzen dira. Eta, gogoan izan, Zabalegi betetze utsarekin, baserrirako diran gazte asko gelditzen dirala nekazari-gaiak ikasi gabe.
–Eta etortzen diranekin zer?
–Ez da alferrikakoa zure galdera ori. Alde batetik, etortzen diran guztiak, eskola-gaietan eskatzen dan mailla ez dutela izaten. Au dala-ta, ordu luze asko joaten zaizkigu, leenengo maillako eskolan ikasi-bearrezkoak irakasten. Auek berak, geiago dakitenei martxa azkar bat artzen ez die uzten. Beraz ikastaroa ez da bear bezela aprobetxatzen. Beste aldetik, berriz, ikastaroa, oso motza–iru illabete t'erdi– dala ez aaztu.
Etorkizunari Begira
–Oztopo ta zailtasun batzuk ikusi ditugu. Zoritxarrez, geiago ere izango dlira. Aueri arpegi emateko zer asmo dituzue?
–Zailtasun faltarik ez dago, ez. Gure asmoak, berriz, auetxek dituzu:
1-ik. Preparazio eskasari arpegi emateko, sarrera-urte bereizi bat jarri. Au da eskola-gaietan, au edo ura dala-ta, motz xamar datozenak :ez ditugu kalean utziko. Izena ematen dutenekin bi talde egingo ditugu. Eskola gutxikin datozenek, preparazio edo sarrera urte bat egingo dute urrengo urtean Zabalegiko gaieri lotzeko. Obeto datozenak, bereala ekingo diote 1-go urteari.
2-ik. Ikastaroa, gaurko beste profesio-erakusketak nola egiten diran ikusita, tarterik gabe egin beharko da, urtea obeto aprobetxatzeko eta 2 urteren buruan, mailla egoki bat iristeko.
3-ik. Denbora geiago izanik, oraingo irakaskintzako lege berriak eskatzen duena, emateko gauza izango gerala uste dugu. Au da gerora begira gaurkoz darabilgun ametsa: Zabalegi-eskola, leen maillako profesio-eskola bat egin; ez noski edozein profesio irakasteko nekazari-profesioa irakasteko baizik. Zabalegi, lege berrien moldetan sartuko da eta ematen dana, ministeritzak ontzat emandakoa izango da eta emen egiten dana, gure asmoak ala dira beintzat, ministeritzak onartuak izango dira.
–Eta berritze auek noizko ditugu?
–Gauza batzurekin, aurtengo urte ontan bertan asi nai genduke. Saguru, bearrik bada beintzat, leen esandako sarrera-urte orrekin.
–Negu guzia eskolan pasatze ori, 2-garren urtekoentzat eta oraingoz prueba bezela, datorren urterako jarri nai genduke eskabiderik badago beintzat.
–Ministeri'ko legeetan sartze ori geroxeago etorriko da. Baiña gogo faltarik ez dago gure aldetik beintzat.
Badakizute beraz. Zabalegin ez daude lo eta ez da leengoan segitzekotan ere: Baserrirako asmotan zabiltzatenak, aukera au ez galdu. Ikasi bear ikaragarria dauka geroko baserritarrak. Oraindik garaiz zabiltzatenok, eman zuen izenak eta jarri zuen buruak jakintza-bidean. Baserritarrei lan egitea bakarrik ez zaie eskatzen baizik, batez ere, buruz lan egitea.
Martin Barandiaran
Ikast-urte berria badator gure mutillentzat
Zabalegi, nekazari-eskola
12
GaiezEkonomiaLehen sektoNekazaritza
EgileezBARANDIARA3Ekonomia