Autobiographikal emanaldiaren kronika. Non: Zarauzko Putzuzulo gaztetxean. Noiz: 2017ko azaroaren 12an. Protagonistak: Ane Zubeldia eta Eider Perez.
Igandea da, eta gaua egin da arratsaldeko sei eta erdietarako. Eskuak poltsikotan daramatzagu, “joder, hau hotza!” errepikatzen ilaran. Gutako batek esan du sei eta erdietan zela zazpi eta erdietan hasi den emanaldia, eta gero zain egongo ginela jakin izan bagenu, ez genuke hain bizkor eramango pausoa Putzuzulo inguratzen duten eraikin erautsien artetik.
Ez zen nire lehen aldia, aitortzen dut. Putzuzulo zapaltzen nuena bai (ez zen gogo falta), baina ez Autobiographikal ikusten nuen estreinako aldia. Poesia antzerkitua esaten diote. Eta antzerki poesiatua. Bi lagunek Gasteizko unibertsitate giroan sortutako ikuskizun bat. Literaturaren ertzetan dabiltzan lagun bi. Behin irratian izan ziren eta hala esan zuten: “Literatur munduan ez baduzu zuk zerbait sortzen zaila duzu aritzea”. Ane Zubeldia eta Eider Perez dira, eta poesia zale dira azkenera arte.
Jarri gara plastikozko Mahou aulki gorrietan, berokiak erantzi gabe, eta hasi da emanaldia. Aurreko ilunpean gaudenoi argibideak eman dizkigute –bertsotan bezala, poema bakoitzaren ostean txalotzeko, arren, adibidez–. “Izaera handiko poetak” datozela diote, haien poemak hartu, moldatu, itzuli, eure egin dituztela. Bazterreko emakume poeten ahotsak bere egiten dituzten emakumeak direlako eurak ere, hortik izenburua. Horretarako nortzuk diren, zein uste diren, poesia errezitaldiak modan ez ote dauden, itaunketa hasi da. Perezek: Eta zu nor zara niri hainbeste galdera egiteko? Zubeldiak, gaizto: Ni? Autokritika.
Ahotsez eta gorputzez bete dute eszena. Eta bete dute indarrez, freskotasunez, konplexurik gabe, goxo eta gazi. Tonu hori da, hain justu, emanaldia irribarre txikiarekin jarraitzea eragin didana. Hiru bloketan zatituta dago: ispiluak, egunkariak, hezurrak; eta musikak laguntzen du bakoitza zabaltzen. Lesboseko Safo eta Itxaro Borda parez pare denboran, eta Banira Giriren Katmandu poema Euskal Herriarekin orpoz orpo. Emakume histerikoak gogora ekarri dituzte, eta Alejandra Pizarniken egunerokotik lerro lazgarri batzuk erreskatatu. Poeten inguruko azalpentxoak eta gomendioak tartekatu dituzte, eta sentsazioa daukat, apar zerbitzatu berria nola, gora doala emanaldia. Hala, intentsuena da niretzat azkena, hezurrena: Mari Luz Estebanen Eskapan, Gioconda Beliren Algunos poetas, Eunice de Sousaren Emakumeei aholku bat, Maria Merce Marçalen Dibisa eta Cristina Perez Rossiren Vienes fabricada. Azken hau entzuleon bizkarretik garrasika bota du Zubeldiak eta bularrean ostikada baten pareko jaso dut.
Izango da urtebete lehenengoz ikusi nuenetik, eta pozten nau, asko, emanaldia mugitzen joan dela jakiteak. Abisatu zidaten, ez da lehengoa, aldatu dituzte zenbait gauza. Eta baietz diot, apur bat hotzago utzi ninduela aurreneko aldi hark. Eskuak berriz patrikan, izaera handiko poemen oihartzunak kaskezurrean, etxera eramango gaituen trenerako bidea hartu dugunean.
Balea Zuria argitaletxeak kaleratuko du, ekainean, Arrutiren estreinako literatur lana: Arkeologia haragitan.
Yolanda Castañori Espainiako poesia sari nazionala jaso zuenez geroztik hamaika elkarrizketa egin dizkiote. Horietako baten lerroburua deigarria egin zitzaidan, esaten baitzuen saria irabaztea izan dela egin duen bigarren gauzarik zailena. Eta berehala hasi nintzen... [+]
Mendian, autoz kaletik orduerdira bizi den emakume artzain euskaldun-galegoaren eguneroko bizitzan nola eragiten dute gaurko munduan pil-pilean dauden gaiek? Klima larrialdia, berdez pintatutako kapitalismoa, basogintza, migrazioa, prekaritatea, begano mugimendua, elikadura... [+]
1966an Andima Ibiñagabeitia Idoiaga handiak Unai eta Alor-kantak itzulpena argitaratu zuen (Bucolicon liber eta Georgicon libri), Virgilio (K.a. 70-19) latindar poeta ospetsuenetarikoaren idazlanak osorik bilduz. Izugarrizko saioa egin zuen itzultzaileak kultura klasikoa... [+]