1952ko otsailaren 21ean bengalera hizkuntza ofizial izan zedin aldarrikatzen ari ziren manifestariak tirokatu zituen polizia pakistandarrak Dhakan. “Ama hizkuntzaren nazioarteko eguna” izendatu zuen gerora Unescok, “hizkuntza aniztasunaren aldeko” egun gisa.

Egun hauetan ez dira faltako euskara helarazi ziguten amen aldeko laudorio-txio zintzoak. Hedaduraz, andereñoek ikastoletan egindako lana goraipatuko dugu eta norbere ama hizkuntzan ikasteko eskubidea aldarrikatu (gutxituon aurkako argudioa izanik ere).

Gauzak zer diren, gure Lizardik XX. mende hasieran euskararen egoera kaxkarra emakumeei leporatu zien, Europatik zetozen modak berenganatzen ari zirela eta (makillajea, janzkera, orrazkera, eta erdarara jotzea barne). Ez hain aspaldi, Txepetx euskal soziolinguistikaren aitak, hizkuntzaren galeraren erantzule nagusietarikotzat zituen emakumeak, “emakumeen psikologian sakonki sustraituriko motibazioak” medio “halako señorita aire bat” ematen zielako erdarak.

Emakumea –ama edo amagai hori– maiz ikusi baita traidore gisa hizkuntza gutxituei dagokienez ere (eta ez gurean soilik). Besteon zaintza bezalaxe hizkuntzaren erreprodukzioa bermatzea bere eginkizun den heinean, gizona baino errudunagoa baita erdaraz ari denean.