Ikasle ohiak etorkizuneko hazi

  • Ekainaren 17an, Bastidan ospatuko da aurtengo Araba Euskaraz jaia. Arabako Errioxako ikastolako arduradunek erabakia dute lema: Barneratu, barreiatu. 174 ikasle ari dira, denak D ereduan; Arabako Errioxakoak, Burgosekoak eta Errioxakoak.

Aurtengo inauterietan pirataz jantzi ziren Bastida Ikastolan. Araba Euskaraz-eko abestian piratak ageri dira eta pertsonaia horixe baliatu zuten otsaileko festa ondo pasatzeko.
Aurtengo inauterietan pirataz jantzi ziren Bastida Ikastolan. Araba Euskaraz-eko abestian piratak ageri dira eta pertsonaia horixe baliatu zuten otsaileko festa ondo pasatzeko.Bastida Ikastolak utzia

Altxorra hain da handia / Ontzian ez dela sartzen / horregatik gabiltza gu / barneratuz barreiatzen / Zuk lagundu behar gaituzu /helburu eder hau lortzen / ikastolan zein kalean / beti euskaraz mintzatzen. Horrela ari da Orlando Arreitunandia aurtengo festaren kantaren bertsoetarik batean, eta Bastida Ikastolako zuzendari Ketxu Bedialaunetak adierazi digu haren esanahia: “Euskararen gainean ari gara, jakina. Lehenengo, guk, euskaldunok barneratu behar dugu euskara. Festaren kantak altxorra aipatzen du, euskara dugu altxor hori, aberastasuna dugu, horren kontzientzia izan behar dugu. Ostean, barreiatzea dagokigu, han eta hemen zabaltzea”. Ez da Arabako ikastolen jaia Bastidan egingo den lehenbiziko aldia. 1989an egin zuten estreinakoz eta harrezkero 2004an eta 2008an.
Barreiatze lanetan aspaldi

Lehenago ere euskara barreiatzeko lanean ari dira Bastida Ikastolan. 1979an sortu zen, bederatzi ikasle zirela, eta 174 ikasle ari dira gaur egun, Haur Hezkuntzatik DBHko 1. eta 2. mailako gela bana barne. B ereduan hasi zuen ibilia ikastolak, garai hartan eremu erdaldunean ohi zenez. “Baina orduko irakasleek euskara maila hobea nahi zuten ikasleentzat eta B eredu indartu bat jarri zuten abian lehenengo, eta ondoren, 1996-1997an euskarazko eredua. Haurrak euskaraz bizitzea lortu nahi bazen, beharrezkoa zen ikastolako jarduera aldatzea eta euskara hutsean aritzea”. Ume haien euskal eredu eta eremu bakarra ikastola zenez, egokiago zen ikastetxean D eredua abiatzea. Ereduak eredu, tupust egin ohi du ezagutzak eta erabilerak Bastidan, gainerako euskal herrietan bezala: “Ikasleek maila hobea dute orain. Erabilera formalaz ari gara beti, gelan lantzen diren ikasgaiak ondo bereganatzen dituzte, baina gelatik kanpoko euskarari dagokionean, erreferentziarik ez dute, eredurik ez. Erabilera ez-formala egin behar denean zailago da. Ni, esaterako, ondarrutarra naiz, eta egunero ikusten dut ezberdintasuna”.

Erabilera bizi

Artean ikastolan B eredua indarrean zegoela, bertako irakasle taldeak bat egin zuen erabilerari eragiteko asmoarekin, Euskaraz Bizi proiektuarekin, alegia. Bedialaunetaren aburuz, “Lehen Hezkuntzako 1. eta 2. maila artean ondo funtzionatzen du proiektuak. Ikasleak zenbat eta nagusiago, zailago da proiektuko Argitxo pertsonaiarekin eta haren ipuinekin bat egitea, eta bestelako bideak asmatu behar izaten ditugu orduan, dela inauteri inguruan egiten dugun kanpaina, dela teknologia berriak erabiliz. Hortik emaitza hobeak lortzen ditugu”.

Beste adar batetik ere ari dira emaitzak jasotzen, baina ez ikastolan, herrian ezpada: “Ikasle ohiak dira laguntzailerik onenak. Lau ikasle ohi ditugu irakasle eta bertan dituzte seme-alabak ere. Nik uste hortik datorrela euskararen etorkizuna Bastidan, ikastolako ikasleen umeetatik. Etxean ere euskaraz egiten dute batzuek”. Transmisio naturala jokoan da Bastidan. Pentsaezina, duela zenbait urte herrian. “Nahikoa duzu tabernara joan euskaraz entzuteko. Hantxe izango dituzu ikasle ohiak, euskaraz hitz egiteko zailtasun handirik gabe. Jaiegun, asteburu eta udan, berriz, euskaldun mordoa biltzen da herrira. 1.200 bizilagun izatetik 7.000 lagun biltzera igarotzen da Bastida”. Eta, bistan denez, euskaldunak dira horietarik asko.

2006-2007an, ikastola berria

Eraikin berria jaso zuen Bastidako Ikastolak duela sei urte. Hil ala biziko erabakia, Bedialauneta zuzendariaren esanetan, ikasleak estu-estu eginda ari baitziren eraikin zaharrean, matrikulazio datuak eskuan zituzten, eta non edo nondik lehertu beharra zegoen. Orduan egin zuten diru inbertsio handiari aurre egiteko ere baliatuko dute, besteak beste, ekaineko festa nagusian bilduko duten dirua. Zorrak kitatzea dute helburuetarik bat, ez bakarra ordea. “Baliabideak ere behar ditugu, proiektua aurrera eramateko. Bestalde, herrian eta inguruan ikastola mugimendua indartu nahiko genuke, proiektua zabaltzeko, sendotzeko”. Bastidan bertan ere bada premia, eta ikastolarekiko eta euskararekiko atxikimendua landu nahiko lukete hurrekoen artean… Izan ere, hiriburu, hiri eta herri handietako ikastetxeetan ez bezala, hainbat lekutako neska-mutilak biltzen dira herri txikietako eskoletan. Bastidakoan, kasu.

Egun, Bastida bertakoak ez ezik, Errioxako Haro eta Casalarreina, eta Burgoseko Miranda Ebroko neska-mutilak ari dira ikastolan, denak euskaraz ari. “Euskaraz ari gara, euskaraz irakasten ditugu irakasgaiak, gaztelania eta ingelesa izan ezik, jakina. Guk euskara eta gaztelania, biak maila berean izan daitezela nahiko genuke, ez bata besteari nagusitzea. Gela barruan egiten dugun lanaz gainera, gelatik kanpo ere saiatzen gara, pilota-eskola eta multi-kirolaren bitartez”. Eskolaz kanpoko ekintzetan, Gorputz Hezkuntzako irakaslea dute begirale eta arduradun. “Horrek asko laguntzen du, euskararekiko sentsibilitatea landu beharrik ez dago harekin, eta ikasleek ere badakite euskaraz ariko direla han”.

Datuen argitan, gurasoen %14 euskaldun dira, eta horretan ere bada zer landurik. Guraso askok ekarri ohi duen kezka, alegia. “Askotan entzun izan dugu: ‘Ezin diot gure umeari lagundu, euskaraz ez dakit-eta’. Baina guraso horrek berak ingelesez ere ez daki, eta hori ez du problema, ez zaio iruditzen eragozpena. Euskararen kasuan, ostera, bai. Kezka hori guraso askoren burutik ezin kendu izaten dugu. Gainera, maila jakin batera iritsiz gero, ez euskaraz, ez gaztelaniaz, ez ingelesez, umeek gehiago dakite gurasoek baino eta, beraz, nahita ere ezin lagundu. Gure helburua da umea bera arduratzea ikasi behar dituen gaiez, gero gurasoei azaltzeko. Horretan ahalegintzen gara”.

Ikasle ohiak ikastolan

Maria Amurrio Berroeta (Barakaldo, 1978) bastidarra da, eta ikastolako administrari lanean ari da. Gurutzetako ospitalean jaio arren, Arabako Errioxaldeko herrian da jaiotzatik. Bizkaiko Arratiakoa du ama, Bastidakoa aita. Ikastolaren sorreran parte hartu zuen amak eta han egin zituen lehen urratsak alabak. “Hemen ikasi nuen 8. maila arte. Ondoren, Lapuebla de Labarcako Assa Ikastolan egin nituen batxiler ikasketak eta UBI, eta Ekonomia ikasketak egin nituen gero Bilbon Sarrikon, euskaraz. Hiru urte irakasle lanean jardun nuen Gasteizen, eta Bastida Ikastolan ari naiz, duela bost urtetik hona, administrazioan”.

Maria Amurriok etxetik ekarri zuen euskara, sentiberatasun faltarik ez du. Barrutik bizi du hizkuntzaren egoera. “Nire iritziz, ikastolan, gutxiago hitz egiten genuen euskaraz nire garaian. Gogoratzen naiz, esate baterako, Barriako barnetegira joan ginela behin, ikastolatik, euskara erabiltzeko programan. Ez genuen euskaraz hitz egin, ordea, eta andereñoak ez-nahikoa jarri zigun euskaran. Nire lehen suspentsoa izan zen. Orduan ez nuen ulertu andereñoaren jarrera. Orain bai”.

Ikastolako ikasle ohi, bertako langile, eta ama ere bada Amurrio. Alderdi asko ikastolaren ertzak ezagutu nahi dituenarentzat. Gurasoen giroaren berri ere zuzen-zuzenetik daki. “Hizkuntza proiektuaren barruan hilero esku-orriak banatzen ditu ikastolak gurasoen artean, esaldi errazak erakusteko, urte sasoiaren araberakoak”. Euskararen aldeko jarrera lantzeko baliagarri zaie hori, kontzientziari eragiteko, aise ez bada ere. “Guraso askok errazago zaielako bidaltzen dute beren umea gure ikastolara. Eman dezagun, Harokoak. Gurasoak, euskaldunak, bertan ari direnak lanean. Ikastolak eskaintzen dituen zerbitzuak ikusi –autobusa, jantokia, hizkuntza proiektu [hirueleduna], ikasleentzako zaintza programa…–, eta hona bidaltzen dute haurra”. Euskararekiko kontzientziarik ez, askotan, eta horretan lanak, nahiz ez den gure lagunaren kasua.

Maria Amurriok umeak ditu poz, haien ongizatea, oraina eta etorkizuna. “Ikastolaren alde egiten dudan lana umeari onuragarri zaiola ikusteak bete egiten nau. Araba Euskaraz jaia dela-eta, elastikoak saltzera edo dena delakora joan beharra dagoenean ere, badakizu umearen onura nahi duzula, hark material hobea, aukera handiagoa izan dezan saiatzen ari zarela, dela gela bat egokia izateko, dela beste ezertarako”. Txikitandik jaso duena, amaren aldetik jasoa, ondorengoen esku jartzen ari da Maria Amurrio Berroeta ikastolaren administrari lanetik.

Bastida Ikastolako haurrak

Arabakoak: %36,90
- Bastida: %34,52
- Beste herriak: %2,38

Errioxakoak: %57,73
- Haro: %32,73
- Briones: %16,66
- Casalarreina: %8,33

Burgosekoak:
- Miranda Ebro: %5,35

Ikasleen familiak
- Euskal Herrikoak: %61,03, euskara dakitenak %14

Bastidan euskara
- Euskaldunak %27,41, ia euskaldunak %20,18 eta erdaldunak %52,40.

Etxean euskara
Ikasleen %90ak etxean gaztelaniaz, %8ak euskaraz edo ele biz.


Azkenak
2024-03-31 | Julen Azpitarte
Zinearen historiako film-kontzerturik “onena”

Oscar sari andana jaso zuen The Silence of the Lambs (1991) thriller-a zuzendu zuen Jonathan Demme (1944-2017) zinegile estatubatuarrak estreinatu zuen zineak inoiz eman duen kontzerturik onena: 1970eko hamarkadaren erdialdean New Yorken eratutako Talking Heads taldearen Stop... [+]


"Enpresa pribatuen esku utzi da segurtasun publikoaren norabidea"

Ertzaintzaren azken hamarkadako bilakaera teknologikoa aztertu du bere liburu berrian Ahoztar Zelaieta ikerketa kazetari, kriminologo eta ARGIAko kolaboratzaileak. Segurtasunaren industria ikertu eta Ertzaintzarekin duen lotura plazaratu du, La Ertzaintza que viene... [+]


Campi Bisenzioko GKN fabrikan batu dituzte langile borroka eta ekologismoa

2021eko uztailaren 9an jaso zuten kanporatze abisua Campi Bisenzioko GKN lantegiko 422 langileek. Biharamunean berean abiatu zuten fabrikaren okupazioa eta orduz geroztik bertatik dabiltza borrokan, deslokalizazioaren aurkako borroka zena bestelako industria eredu baten aldeko... [+]


Judith Bilelo Biachó
"Erakundeek ez digute lagunduko, guk geure hizkuntzan hitz egitea lortzen ez badugu"

Judith Bilelo Biachó gure artean izan zen iragan udazkenean, Garabideren Aditu programaren karietara. Ekuatore Ginean jaioa (Malabo, Bioko, 1975), bubi etniako kide da, bubiera hiztun eta hizkuntzaren aldeko militantea. Iraganaz bezainbat mintzo da orainaz, geroari... [+]


Eguneraketa berriak daude