Agdeim Izik eta Facebook

Marokoko poliziak aste batzuk lehenago –2010eko azaroaren 8an– modu baketsuan eraikitzen hasitako kanpalekua birrindu zuen Mendebaldeko Saharako hiriburuan.  Aste batzuetan zehar hedabideek informazio ugari eman zuten, eta atxiloketak, hilketak, desagerpenak eta torturak egunkarietan eta telebistetan agertu ziren, eta baita agintari espainiarren hitz epel eta lerdetsuak ere. Tarte labur batez, kanpalekuan eragindako sarraskiak komunikabideen arreta erakarri zuen.  Informazioaren ugaritasunak are gehiago jakiteko egarria piztu zion askori, eta sarera jo zuten.  Eta han ozeanoa aurkitu zuten.

Web orrialdeen eta blogen gainetik, Facebook nagusitu zen, eta askok, azkenean, zentzua eta erabilgarritasuna aurkitu zizkioten Facebook-i. Jaimak eta begizta beltzak edo hildako umearen aurpegia profileko argazki bilakatu ziren. Telebistak eman ez zituen YouTube-ko bideo guztiak elkarbanatu ziren. Hamaika aldiz biderkatu ziren aste haietan lagunak eta lagunen eskaerak. Facebook-en kontua zuen saharar eta sahararzale bakoitzak munduan milaka lagun zituela pentsatu zuen, eta euforia horretan lagun eskaera guztiak onartu zituen. Eskaeren sinesgarritasuna eta fede ona aztertzeko, batzuek izenari begiratu zioten, beste batzuek argazkiari, eta azkarrenek lagun komunei: nire lagunen lagunak nire lagunak dira…

Horrela lortu dute Marokoko zerbitzu sekretuek informazio piloa. Lagun, argazki, bideo, adierazpen eta adiskideen inbentarioak egin dituzte. Hemen inguruan dabiltzanei ez omen die ekarri arazorik. Hainbatek zibergerraren ondorioak pantailaraino bakarrik iristen direla uste du. Baina Facebook-en bitartez lortutako datu-base horrek ondorio fisikoak, errealak eta latzak eragin ditu okupatutako lurraldeetan: atxiloketa, tortura eta desagerpen gehiago.

Pobre bizi dira marokoarrak, erregearen sosak zeregin zikinetan inbertitzen diren bitartean: sarean aldeko iritziak sortzeko edo, haren luxuzko bertsioan, kazetariak eta intelektualak erosteko. Inbertsioa baita eta ez xahubidea New Yorkeraino NBEren aurrean Marokoren alde hitz egitera urrian joan zirenak ordaintzea. Euskaldunik ere tartean.

Orain Gabonetako burrunbak ixilarazi du Saharako gertaeren oihartzuna. 2011ko lehen egun hauetan Agdeim Izik-en parte hartu zutenen atzetik jarraitzen du poliziak, Duintasunaren Kanpalekuaren parte-hartzaileak atxilotzen, Facebook-eko informazioari esker. Batzuk Aaiungo Kartzela Beltzean daude, auskalo non besteak.

Azkenak
Intsusaren bigarrena

Joan urteko udaberrian idatzi nuen intsusari eskainitako aurreneko artikulua eta orduan iragarri nuen bezala, testu sorta baten aurrenekoa izan zen. Sendabelar honen emana eta jakintza agortzen ez den iturriaren parekoa dela nioen eta uste dut udaberriro artikulu bat idazteko... [+]


Arrain-zoparako, besterik ezean, itsasoko igela

Amonak sarritan aipatu zidan badela arrain bat, garai batean kostaldeko herrietako sukalde askotan ohikoa zena. Arrain-zopa egiteko bereziki ezaguna omen zen, oso zaporetsua baita labean erreta jateko ere. Beti platerean oroitzen dut, eta beraz, orain gutxira arte oharkabeko... [+]


2024-04-22 | Jakoba Errekondo
Lurra elikatu, guk jan

Lurrari begira jartzea zaila da. Kosta egiten da. Landareekin lan egiten duenak maiz haiek bakarrik ikusten ditu. Etekina, uzta, ekoizpena, mozkina, errebenioa, emana, azken zurienean “porru-hazia” bezalako hitzak dira nagusi lur-langileen hizkuntzan.


2024-04-22 | Garazi Zabaleta
Txaramela
Pasta ekologikoa, ortuko barazki eta espezieekin egina

Duela hamabi urte pasatxo ezagutu zuten elkar Izaskun Urbaneta Ocejok eta Ainara Baguer Gonzalezek, ingurumen hezkuntzako programa batean lanean ari zirela. Garaian, lurretik hurbilago egoteko gogoa zuten biek, teoriatik praktikara pasa eta proiektu bat martxan jartzekoa... [+]


'Cristóbal Balenciaga' telesaila
"Nabaritu dadila euskaldun batzuok euskaldun baten istorioa kontatu dugula"

Cristóbal Balenciaga diseinatzailearen biografia kutsuko fikziozko telesaila egin du Moriarti hirukoteak, Disney+ plataformarentzat. Estreinakoa dute formatu horretan. Aitor Arregi eta Jon Garañorekin egin du hitzordua ARGIAk, Jose Mari Goenaga kanpoan baitzen,... [+]


Eguneraketa berriak daude