Tantai edo motz

enborrak
www.solucionpolitica.com

Ekaingo zuloko aldarean zaldiak gurtzen zituen ehiztariak edo Praileaitzeko azti sakratuak ezagutu zituzten baso ikaragarriak nolakoak ote ziren? Haizeak kamustutako mendietako haitz gorriak eta itsasoko uhinek zorroztutako labarrak besterik bistan uzten ez zituen lurraldearen soingaineko dotorea izango zen bai. Hosto itsaso eta hosto zeru. Era guztietako zuhaitzak elkarren altzoan, bukaerarik gabeko segidan bata bestea aldamenekoaren babes itzal abaro.

Gero suak, aizkorak, arpanak, trontzak eta motozerrak etorri ziren eta akabo gure baso naturalak. Euskal Herri osoan ba ote da kulturalki, gizakiok ukitu gabeko lur-muttur bakarren bat? Nekez topatuko dugu. Nik behinik behin ez dut ezagutzen. Gure baso guztiak kulturalak dira, geuk landatutakoak, geuk eraitsitakoak, birlandatutakoak, bakandutakoak, inausitakoak, erretakoak...

Basoaren garai bateko garrantziaren neurria azaltzen du lan hauen tamaina ikaragarriak. Gutxienez azken 2.000 urteetako ekonomiaren oinarria basoa izan da: su-egurra, ikatza, bazka, fruituak, inaurkina, eraikuntza, ontzigintza, itsasontzigintza eta ibaiontzigintza... Energia, jaki eta materialetarako iturri izan da basoa. Diru iturri. Eta diruak dirua erakartzen omen du, odola erakartzen du. Borroka. Eta gizarteak borroka onargarria egin behar du, arautua, gure zurikeriaren neurrietara mugatua.

Borroka latzak izan ziren XVI-XVII. mendeetan. Basoaren emari nagusia zen zurak elkarren aurkako bi diru iturri zituen: ikatza eta itsasontziak. Industria indartsuena zen burdingintzarako energia zen ikatza eta erraz berritzen ziren baso adartsuak behar zituen, txarak eta zuhaitz motz edo mugarrotuen basoak. Ontzioletan, aldiz, zuhaitz lizarrak edo tantaiak behar ziren. Buruz buru, bekoz beko, adarbegiz adarbegi, motz edo tantai erabat kontrajarriak.


Kanal honetatik interesatuko zaizu: Egurra eta zura
2024-03-25 | ARGIA
Baserrien zurezko egiturak berritzen ikasteko programa martxan jarri dute mugaz bi aldeetako erakundeek

"Baserriberri" du izena programak eta langabezian diren Euskal Herri osoko 12 ikasleri zurgintza formazioa emango die, erortzear diren baserriak berritzen ikas dezaten.


2019-03-10 | Jakoba Errekondo
Banbutza, oholtza

Joan zen otsaila. Agur neguari eta ongi etorri udalehenari, bedatseari edo belartzeari. Polita belartzea, baina hurrengo baterako utziko diot bide horri. Egurretik tira nahi dut oraindik...

Lehengo batean Arantzazuko fatxada tzarraren istorioa zekarren Berria-k eta aspaldi... [+]


2019-03-03 | Jakoba Errekondo
Motatik lore

Zuretik ezpala baino gehiago sortzen da; besteak beste, esaerak... Baina esaerak hala dio: zuretik ezpala. Errotarriaren bira: hazitik landarea, landaretik hazia. Era askotara jaso dute atsotitz horren esanahia; horietako asko Gotzon Garatek. Prest gozamenerako?

Nolako zura,... [+]


2019-02-24 | Jakoba Errekondo
Galileoak, upel borobildua

Zura gogorrak, iraunkorrak, tentsio eta indar handiak jasan behar izango dituztenak, ilbehera hauetan botako dira, nioen lehengoan. Deskuiduan horrelako zuren bat eskuratzeko zuhaitzen bat moztekotan bazara, otsaileko ilbehera hilabetearekin amaituko da, eta egun horiexek dituzu... [+]


2019-02-17 | Jakoba Errekondo
Hurritza edo hurrondoa

Zuraren eta egurraren garaia izan ohi da negua. Gure kulturan erabiltzen diren gehienak neguan mozten dira. Zura gogorrak, iraunkorrak, tentsio eta indar handiak jasan behar izango dituztenak, ilbehera hauetan botako dira. Ilgoretakoak eta beste urte sasoi batzuetakoak izango... [+]


Eguneraketa berriak daude