Laurogeita hamazortzi urteko emakume alemaniarra zendu da. Ez nuen ezagutzen lagun batek bere heriotzaren berri eman didan arte. Bigarren Munduko Gerran, alemaniarra izanik, juduen alde egin zuen, Varsoviako ghettoan aditu legez estolderiaren ardura lortu zuenean. Horrela, nazien planak ezagutzeko aukeran zegoenez, bere erreminten artean haurrak ghettotik atera eta esku onetan uzten zituen. Kozkortuagoak ateratzeko sistema propioa erabiltzen zuen, erreminta kaxa azpian marras zakuan sartu eta kamionetan eramaten zituen. Zakur bat bazuen ongi erakutsita, eta naziak ikusi orduko zaunka hasten omen zen, haurren negarren entzungor. Lagunen informazioaren arabera bi mila bostehun haur salbatu omen zituen. Naziek harrapatuta, hankak eta besoak hautsi omen zizkioten. Irenak haur guztien izenak eta dokumentuak omen zituen, ederki gordeta bere etxeko atariko arbolpeko zulo batean. Gerra bukatu-eta, haien gurasoak aurkitzen saiatu zen, baina gehienetan naziek gaseatuta erailak izan zirela jakin zuen. Nobel Sarirako proposatua izan omen zen, Al Gorek eta Obamak aurrea hartu zioten. Argazkia ere bidali dit lagunak, begiradaz, irribarreaz eta orrazkeraz gure amonena izan litekeena. Ezer gutxi ezagutzen dugu.