Mila loreren usaina

  • Juan Kruz Igerabide ::Printzesa begi-zulo

    Elkar

    prezioa ::8.25€


2009ko irailaren 20an
Printzesa begi-zulo
Printzesa begi-zulo
Ipuin honen izenburua irakurtzen duena harritu egingo da gure artean, gure tradizioan, ez baita ohikoa printzesak zaindu gabe egotea, printzesek sufritzea, printzesak pertsona arruntak izatea. Eta hain zuzen horrelako pertsonaia aurkezten digute Igerabidek eta Odriozolak ipuin honetan: printzesa pobre bat. Beren lurralde, erreal eta –era berean– miresgarria den lurraldetik alde egin behar izan duen printzesa baten istorioa kontatzen digute.

“Ipuin honetan printzesa txiro bat agertzen da, begi-zuloekin, San Borondon uharteko erregearen alaba. Begirada triste nekatua dauka, neguko arratsaldeko lainotsua bezalakoa”. Honela hasten da ipuin hau. Eta hasierako tonu eta estilo hori izango dugu ipuinean zehar; protagonista txiroak ez du izen propiorik, hasiera-hasieratik adierazten zaigu bere egoera fisikoa –begi-zuloak– egoera ekonomiko eta sozialaren ondorioa dela eta, aldi berean, pista batzuk ageri zaizkigu idazkera poetikoaren inguruan. Are gehiago, esaldi horien ondoren ageri den poema txikiarekin: “Begirada eztiko / haur zilarra; / negu beltzeko / artizarra”.

Azken urteotan haur literaturan aldaketa nabarmenak izan dira, gaien trataeran, idazkeran, tonuan… eta Printzesa begi-zulo hau dugu horren adibide argia. Generoen arteko konbinaketa –agian gehitzea esan beharko genuke– dugu ipuinean; Elena Odriozolaren irudiek islatzen duten sentsazioa, sentimendua, eta informazioari gehitu behar baitiogu narratiba poetikoa eta poemen erabilera idazkeran. Izan ere, arestian ikusi bezala, narratzailearen kontakizunean poema labur batzuk –dozena bat– tartekatu ditu Igerabidek informazioa osatzeko baino poemen bidezko beste kontakizun bat, beste giroketa bat, egiteko.

“Ipuin honetan printzesa txiro bat agertzen da” dio egileak hasieran, eta printzesa horren istorioa kontatzen digute idazlearen eta ilustratzailearen artean. Horrela ikusi ahalko dugu nola printzesa hori txiroa izateaz gain triste dagoen; aita galdu eta ama gaixoarekin beren uhartetik alde egin behar izan duen, nola heldu den lehorrera patera batean, nola hasi den lanean supermerkatu batean kutxazain… eta tristurak eta penak begi-zuloak handitzen dizkiotenean nola ezagutu duen printze bat.

Ohiko estereotipoak hautsiz –“inoiz ez baitzuen nahi izan printze urdinik”–, Odrizolak eta Igerabidek eguneroko istorioa kontatzen digute, maitasunezko istorio ederra. Irudiek eta idazkerak –poetikoa, poemak tartekatua, irudien pintzeladak bezala kontatua– are ederragoa egiten duten “mila loreren usaina zuen” printzesaren istorio bitxia.

Azkenak
Intsusaren bigarrena

Joan urteko udaberrian idatzi nuen intsusari eskainitako aurreneko artikulua eta orduan iragarri nuen bezala, testu sorta baten aurrenekoa izan zen. Sendabelar honen emana eta jakintza agortzen ez den iturriaren parekoa dela nioen eta uste dut udaberriro artikulu bat idazteko... [+]


Arrain-zoparako, besterik ezean, itsasoko igela

Amonak sarritan aipatu zidan badela arrain bat, garai batean kostaldeko herrietako sukalde askotan ohikoa zena. Arrain-zopa egiteko bereziki ezaguna omen zen, oso zaporetsua baita labean erreta jateko ere. Beti platerean oroitzen dut, eta beraz, orain gutxira arte oharkabeko... [+]


2024-04-22 | Jakoba Errekondo
Lurra elikatu, guk jan

Lurrari begira jartzea zaila da. Kosta egiten da. Landareekin lan egiten duenak maiz haiek bakarrik ikusten ditu. Etekina, uzta, ekoizpena, mozkina, errebenioa, emana, azken zurienean “porru-hazia” bezalako hitzak dira nagusi lur-langileen hizkuntzan.


2024-04-22 | Garazi Zabaleta
Txaramela
Pasta ekologikoa, ortuko barazki eta espezieekin egina

Duela hamabi urte pasatxo ezagutu zuten elkar Izaskun Urbaneta Ocejok eta Ainara Baguer Gonzalezek, ingurumen hezkuntzako programa batean lanean ari zirela. Garaian, lurretik hurbilago egoteko gogoa zuten biek, teoriatik praktikara pasa eta proiektu bat martxan jartzekoa... [+]


'Cristóbal Balenciaga' telesaila
"Nabaritu dadila euskaldun batzuok euskaldun baten istorioa kontatu dugula"

Cristóbal Balenciaga diseinatzailearen biografia kutsuko fikziozko telesaila egin du Moriarti hirukoteak, Disney+ plataformarentzat. Estreinakoa dute formatu horretan. Aitor Arregi eta Jon Garañorekin egin du hitzordua ARGIAk, Jose Mari Goenaga kanpoan baitzen,... [+]


Eguneraketa berriak daude