Administrazioan itzultzailea etxekalte?

Pako Sudupe
Dani Blanco
Aldizkari honetan bertan Koldo Izagirreri egindako elkarrizketatik hartzen dut gaia: “Erakunde publikoetan itzultzailearena da kaltegintza hori: itzultzailea dagoenez, alegia, itzulpena beti denez gaztelaniatik geurerakoa, ez da deus sortzen euskaraz. Hori horrela da administraziorik euskaldunenean ere”.
 
Ez da erabateko egia. UEMAn dauden udalerriak alde batera utzita ere –UEMAn dena euskal arrosa dela ez bedi uler!–, seguru sortzen dela euskaraz zenbait udaletxe, aldundi eta EAEko Jaurlaritzako sail gutxi batzuetan, eta zertxobait Nafarroa edo Iparraldeko herriren batean, baina, egiatik hurbilegi dago, nagusiki gaiari ez zaiolako lehentasunik aitortzen, eta beste hainbat oztopo larri tarteko.
 
Itzultzailea, esaterako, EAEko administrazio orotan dago, lanpostuei euskararen ezagutza bermatzeko hizkuntza-eskakizunak ezartzen zaizkie, nahiz maiz apalegiak diren, baina, hor amaitzen da gehienetan eta onenean politikarien kezka; hortik aurrera ez dio axola dena edo ia dena erdaraz sortzen bada.
 
Euskaldunak badu arduratxoa, gehiago eska dezake, baina ardura gutxien duena da. Funtzionarioak ardura handiagoa du. Oro har, joera handia agertzen du errazenera jotzeko, erdaraz funtzionatzeko, salbuespen merezimendu handikoak salbuespen. Politikariek ardura gehiago dute. Erabat harturik, lehentasunen zerrendan behe-behean dute, erabat ezaxolatzen ez direnean, salbuespen merezimenduzkoak salbuespen.
 
Administrazioan asko edo dezente sortzen dutenek araudia dute ezinbesteko lagun. EAEn ez da baliabide aski jartzen ugaritu eta ugaritu ari den araudia euskaratzeko. Noizko, esate baterako, Eraikuntzako Kode Teknikoa euskaraz? Badira arkitektoak euskaraz ari direnak –gutxi baina badira–. Araudia euskaraz ez badute, baldin eta oinarrizko proiektuak eta egikaritze proiektuak erdaraz jasotzen badituzte, nola egingo dute lan euskaraz? Adibide bat da.
 
Euskaraz ari denak egiten duen ahalegin osagarria ez da aintzat hartzen ez eskertzen, eta aurkako presio askori egin behar dio aurre halakoak: politikari elebakarrekikoa egin beharra, hots, erdaratzeko presa, itzultzaileak behar bezala prestatuak ez egotea euskarazkoa erdaratzeko, gisa denez; gutxiz gehienetan, bestera ari direnez gero.
 
Baliabide gehiago, gidaritza gehiago eta hitz batean, estrategiko jotzea behar-beharrezko dira, Koldo Izagirreren iritzi hori luzaro(egi)an egiatik hurbilegi ibili ez dadin.

Azkenak
Intsusaren bigarrena

Joan urteko udaberrian idatzi nuen intsusari eskainitako aurreneko artikulua eta orduan iragarri nuen bezala, testu sorta baten aurrenekoa izan zen. Sendabelar honen emana eta jakintza agortzen ez den iturriaren parekoa dela nioen eta uste dut udaberriro artikulu bat idazteko... [+]


Arrain-zoparako, besterik ezean, itsasoko igela

Amonak sarritan aipatu zidan badela arrain bat, garai batean kostaldeko herrietako sukalde askotan ohikoa zena. Arrain-zopa egiteko bereziki ezaguna omen zen, oso zaporetsua baita labean erreta jateko ere. Beti platerean oroitzen dut, eta beraz, orain gutxira arte oharkabeko... [+]


2024-04-22 | Jakoba Errekondo
Lurra elikatu, guk jan

Lurrari begira jartzea zaila da. Kosta egiten da. Landareekin lan egiten duenak maiz haiek bakarrik ikusten ditu. Etekina, uzta, ekoizpena, mozkina, errebenioa, emana, azken zurienean “porru-hazia” bezalako hitzak dira nagusi lur-langileen hizkuntzan.


2024-04-22 | Garazi Zabaleta
Txaramela
Pasta ekologikoa, ortuko barazki eta espezieekin egina

Duela hamabi urte pasatxo ezagutu zuten elkar Izaskun Urbaneta Ocejok eta Ainara Baguer Gonzalezek, ingurumen hezkuntzako programa batean lanean ari zirela. Garaian, lurretik hurbilago egoteko gogoa zuten biek, teoriatik praktikara pasa eta proiektu bat martxan jartzekoa... [+]


'Cristóbal Balenciaga' telesaila
"Nabaritu dadila euskaldun batzuok euskaldun baten istorioa kontatu dugula"

Cristóbal Balenciaga diseinatzailearen biografia kutsuko fikziozko telesaila egin du Moriarti hirukoteak, Disney+ plataformarentzat. Estreinakoa dute formatu horretan. Aitor Arregi eta Jon Garañorekin egin du hitzordua ARGIAk, Jose Mari Goenaga kanpoan baitzen,... [+]


Eguneraketa berriak daude