argia.eus
INPRIMATU
Neurrigabea
Mikel Zurbano 2009ko urtarrilaren 18a
Mikel Zurbano
Dani Blanco
Krisiari aurre egiteko mundu mailako lankidetzaren ahulezia kitatzeko, herrialdeetako erantzunak bi ardatz nagusi hartzen ari dira arrakasta handirik gabe: bata erreskate planak eta bestea politika antiziklikoak. Lehenari dagokionean estatuen interbentziorik ezean finantza sistemaren hondamendiaren aurrean geundeke, milaka milioi dolar bideratu dira plan horien bidez, urtetan mozkinen metaketa handitu dituzten finantza erakundeak diru publikoz hornitzeko.
 
Zalantza moralaren garaiotan jokabide etikorik eza izan da estatuen jokabidearen oinarri. Esaterako AEBetako erreskate planean erabilitako dirutzak jatorriz arazoa sortutako hipoteken moneta balioa aise gainditu du, beraz merkeagoa eta bidezkoagoa zatekeen baliabide publikoak hipotekak kitatzeko erabili izana. Bigarrenari dagokionean, Krugman Nobel saridunak erakusten du errenta ertainei kenkari fiskalak gehitzeak beren gastu maila handitzeko ez duela ondorio efektiborik krisi garaietan.
 
Hobe lukete estatu indartsuenek beren ahaleginak paradisu fiskalen aurka bideratuko balituzte, beren herritar aberatsenen iruzur fiskal hedatuenari ateak itxiz eta errenta birbanaketa gauzatuz. Bestalde, aurrekontu politiketako erdian azpiegitura erraldoiak eta eraikuntza etxeak sustatzea lehenesten da, Estatuan eta Hego Euskal Herrian kasu. Eredu ekonomiko zaharraren mugak kontuan hartzeke garapen iraunkorrari ateak itxiz. Neurri bidegabeen gurpilari eransten zaio enpresa produktiboak krisia aprobetxatuz egiten ari diren erabilera perbersoa: Enplegu Erregulazio Espedienteak, kaleraketak, konbenio zorrotzak. Hauxe da, hain zuzen, azken hamarkadetako ibilbidean indarrean ipinitako neurriak are gehiago zorroztea eta soldatapekoek erosahalmena galtzeko baldintzetan sakontzea, beti ere etekin tasa handitzeko. Lehengo lepotik burua: enpresa bakoitzarentzat laburreko soluzioa izan litekeena ekonomia osora zabalduz gero neurri itogarria bihurtzen da soldatapekoen errenta maila jaistea.
 
Horixe da gaur egungo krisiaren zio nagusia. Eta hau ez da kitatzen presio fiskala apalduz, lan merkatuan bidezkoagoa den berrarauketa gauzatuz eta gastu soziala biderkatuz. Gizartea eta ingurugiroa politika ekonomikoen erdigunean ezartzea da krisiaren irtenbidearen gakoa. Historiak dio kapitalismoak nekez hartuko duela bide hau. Are gutxiago mugimendu alterglobalista eta ezkerreko indarrak eta alternatibak ahuleziak jota dauden garaian.