argia.eus
INPRIMATU
Zuberoako Battitta laguna
  • Oraintxe ikusi ahal izan ditugu hiru antzerki motz eta berri Kanbon, Baxenabarreko Ximun Fuchs antzezle bakarlariak emanik. Hiru monologo Dario Fo idazle italiar sarituarenak, euskaraz itzuliak eta egokituak. Gorestekoa idazlana bera naski, baita nolaz ez Fuchs antzezleak agertu talentu betea.
Mikel Hiribarren 'xinaberri' 2008ko martxoaren 03a
Hirugarren monologoa “Eroa” deitzen da. “Ertzoa” zuberotarrez. Zuberoako euskaran egokitua baita antzezlan hau. Gizagaixo bat, maskaradetako buhame itxuraz jauntzia, bakarrik bizi nonbait bere herriko sukalde batean. Egunak badoazkio karta jokoan panpina erraldoi pare batekin, haserrez eta lausenguz. Noizbait, lili lehortu itxura berezi batez agertzen zaio etxe barnean, eta honekin abiatzen du elkarrizketa luzea. Heriotzaren anderea zaio hurbildu oraingoan, buhame eroari, eta honek bere lur gaineko bizia laket izanez, zazpi eginahalak eginen ditu herioaren engainatzeko.

Hain umoretsua eta sarkorra iruditu zaigun antzezlan honekin, gizon emazteen bizitza uzten duela harreman joko huts bezala, heriotzaren izatea nahitaezko hitzordu arruntaren pare, jakin gabe gehiegi zergatik, gure Zuberoako Battitta laguna erakarri digu gogora.

Duela bost urte galdu genuen Zuberoako lagun hau, Battitta Bordagarai. Minbiziak eraman zuen berrogei eta bost urtetan Liginagakoa. Beste hainbeste eramaten dituen bezala eritasunak.

Egunkaria hetsi zuten egun haietan egin zuen okerrerat Battittaren osagarriak. Loturarik ez zen berez Andoain-Lasarteko gertakarien eta zuberotar baten osasun arazoen artean. Nahiz, laurogeiko urte alde haietan, Hegoaldetik Zuberoa ezagutzen ausartu zirenak izan ziren, eta adixkide harremanak sortu ziren hain mundu ezberdin hauetako lagunen artean, hala nola Zuberoako Battitta eta Egunkariagatik auzipetua izan zen Pelloren artean!

Gaizki ulertzerik ez dadila izan. Battitta ez zen buhamea, ezta zelarik ere batere eroa. Etxe bat baino gehiago ezagutu diogu, lehenik Gotainen eta ondotik Omizegainen, atea bihotza bezain zabalik atxikitzen zuela. Zuberoako lagunak egun gehienez ibiltzen zitzaizkion bisitari, bere herria eta mundu gehiena itzulipurdikatzen zutela solasaldi luzeetan, manex herrialdeko eta Hegoaldeko lagunak ere badira saldoa Battittaren etxean ongi etorri eta ostatu hartu dutenak!

Esku langilea zen ogibidez, mekanika ikasia zuen ofizioz, baita ere afizioz. Eta ezagutu dutenek badakite atsegin zuela esku biak ikatza bezain beltz zituelarik lagunen berebil zaharren txapapetik altxatzen, motor hots borobila entzuten zueneko.
Zuberotarra zen Battitta, Basabürüako ibar hartan sortua. Entzun eta mintzatu bazuen euskara haurtzaroan, arroztu egin zitzaion ama hizkuntza gaztaroan. Soldaduzkoan gogo kontra izan zela hainbeste aldiz aitortzen zuen, eta ordutik landa, urtez urte, abertzalegoari ohartu eta abiatu da.

Ohitura zaharrei hain atxikia den Zuberoako herrialdeak euskararen erabilera galtzen ari zuen garaian, berriz ikasi zuen Battittak bere euskalkia, eta urte luzez ibili da AEKko langile bezala Zuberoan euskararen irakasle.

Abertzale gisa, Zuberoako lagunen koadrilak ala errefuxiatuek badakite nehork baino hobeki zer lan eraman duen eta nolako Euskal Herria amesten zuen.

Guk badakigu gogoz eta bihotzez Herri berri baten eraikitzeko indar guztiak utzi zituela Battittak. Engainatu ahal izan balu heriotza, beste hainbeste urrats eta lan emanen zuen.