Orain dela 30 urte Espainiako poliziak Gasteizen egindako sarraskiaren urteurrena dela-eta, bi gertakizun garrantzitsu izango dira aurten. Alde batetik, datorren martxoaren 3an Lluis Llach kantautoreak kontzertu handia emango du Arabako hiriburuan. Donostiako Orfeoia izango du ondoan. Llach-ek zerikusi handia du duela hogeita hamar urteko data harekin. Izan ere, bere lanik ezagun eta hunkigarrienetakoa sortu baitzuen biktima haien omenez: Campanadas a morte.

Bestalde, martxoaren 3ko gertakariak kontatuko dituen filma prestatzen ari dira; filmaren hari nagusia Lluis Llach beraren bizitza izango da, Parisetik 1976an itzuli zenetik hasita. Filma egiten ari den taldea katalana da eta Lluis Danés da zuzendaria; 2004. urtearen bukaeran hasi ziren grabatzen. Lehengo urtearen bukaeran, martxoaren 3. hartan Gasteizen bertan egon ziren langileei eta Martxoaren 3ko Biktimen Elkarteko kideei egindako elkarrizketak grabatu zituzten. Filmaren formatua dokumental musikatua izango da, eta egileek Donostiako Zinemaldiko hurrengo edizioan aurkeztu nahiko lukete. Horren ondoren, ohiko zirkuitu komertzialetan banatuko dute filma.

1976ko martxoaren 3ko gertakari haiek ez ahazteko, biktimen oroimenez, eta ekintza haien erantzukizun penal eta politikoak garbitzea lortzeko helburuarekin sortu zen Martxoaren 3ko Biktimen Gasteizko Elkartea. Biktima haien familiartekoek, lagunek eta LAB eta ESK-ko sindikalistek parte hartzen dute bertan. Elkartea eratu zenetik bertatik dabiltza Arabako, Euskal Herriko eta baita Europako instituzioetan ere lanean eta erantzukizunak eskatzen. Ahaleginak ahalegin, ez dute gauza handirik lortu; ez behintzat aipatutako helburuak eta lortutakoa alderatzen baditugu.Testigantzazko aintzatespen interesatuak izan ezik, apenas lortu dute besterik instituzioengandik. Gasteizko Legebiltzarrean ere ez dute elkartea onartu terrorismoaren biktimen ponentzian, orain arte ez behintzat.

Gauza bat behintzat lortu dute: Arabako Foru Aldundiak, Biltzar Nagusiek eskatuta, Martxoaren 3ko Biktimen Elkarteari Arabako Domina ematea erabaki zuen joan den abuztuan, «erakundearen aitorpen gisa eta 1976ko egun hartan Gasteizen gertatutakoaren biktimei ordain morala emateko». Domina hori gertakari larri haien hogeita hamargarren urteurrenean ematekoa da.

Alabaina, Martxoaren 3ko Biktimen Elkarteak ez du parte hartu nahi gaur egun Arabako Foru Aldundia kudeatzen duen PPren eta bertako buruen «komedia» eta «irudi garbiketetan». «Ohore handia da Arabako instituzio nagusiak ematen duen sari handiena jasotzea» diote, baina hala ere «paradoxa da PP alderdiko Rabanerak ematea sari hori; izan ere Fraga Iribarnek, ankerkeria ikaragarri haren erantzule politiko nagusiak, sortu baitzuen PP eta gaur egun bera baita bertako ohorezko lehendakaria».

Horregatik, elkarteak, Arabako diputatu nagusiari bidalitako gutun ireki baten bidez, baldintza bat jarri du Rabanera diputatu nagusiak saria beraiei emateko: «bai berak eta bai PPk era formal eta agerian eska dezatela orain dela hogeita hamar urteko gertakariak argitu eta ikertu daitezela, eta erantzuleek -Fraga Iribarne, Martín Villa, eta abar, inolako zigorrik jaso gabe dauden horiek- egindakoa ordain dezatela». Hala egin ezean, elkarteak pentsatuko du PPk eta bertako buruzagiek «hiritarren aurrean irudia garbitu besterik ez dutela egin nahi, erabat hipokrita izango den eta benetan sentitzen ez duten ekitaldia prestatuz». Adierazi dute kasu horretan ez dutela ekitaldian parte hartuko, «errealitatea islatzen ez duen komedia» ez dutela antzeztuko.