argia.eus
INPRIMATU
Urtarrila berezia
Jakoba Errekondo 2006ko otsailaren 12a

Botikari izateko ikasten ari da Manu. Botika ugari landareetatik eratorria denez, hauen berri izatea nahi eta nahiezkoa du. Neronek ere herriko botikariarengandik landare hau eta hartaz zenbat eta zenbat ikasi dudan ez dut sekula ahaztuko...

Jendeaz zerbait jakin nahi duenak bezala, landareetaz jantzi nahi-eta beren arteko genealogian murgil egin beste aukerarik ez du Manuk: amonak, amak, alabak, lehengusinak, lehengusina txikiak, bestengusinak… azken batean familiak eta generoak ezagutuz begiratu batean identifikatu eta bakoitzaren erabilera orokorrak behintzat di-da batean lotuko ditu. Honetarako herbarioak egin arazten dizkiete unibertsitatean. Landare bilduma da herbarioa; bertan landare bakoitzaren zati esanguratsuenak (lore, fruitu, hosto, zurtoin…) ondo lehortu ondoren funtsezko hiru datu zehaztuz jasotzen dira: landarearen izen zientifikoa eta zein tokitan eta zein datatan jasoak izan diren.

Urteak dira ez dudala antzeko lanik hartu, eta loreak emateko neguaren beltzena hautatzen duen landare aukera handirik ez dela jakinagatik, Manuri lagundu asmoz loretan harrapatzen ditugun espezieak biltzeari ekin diogu.

Geu bezala, landare bakoitza bezala, urte bakoitzaren klima berezia da. Itsasoaren eragina nabarmena den Beterriko lur hauetan urtearen hasierarekin bat hori usaintsuz jantzi ohi da mimosa, urte osoan amaierarik ez duen lore-kateari ekinez. Aurten, ordea, mimosa ez da gaurdaino -urtarrilaren azken eguna- loratu. Hotzak atzeratuko zuen. Epelxeagotik jo duen dozena erdi bat egunen ondoren, berriz, landare batek baino gehiagok hartu diote aurrea aitzindaria izatera ohituriko mimosari, Lakoizketak Ige beratxa eta Althabek beonika deitzen duten Veronica persica, adibidez. Gaurkoan, hala ere, inoizko urtarrilean harro irekirik ikusi gabeko loretxoa topatu dut: udaberri-lore goiztiarra -Primula vulgaris- kristauentzako San Jose lorea. Kristau hauen esaera batek honela dio: "Kandelari bero, negua gero. Kandelari hotz negua motz". Etzi da kandelari eguna, udaberri-lorearentzat bero izango da eta mimosarentzat oraindik hotz…