argia.eus
INPRIMATU
Makina bat kontu
Joxerra Aizpurua Sarasola 2005eko irailaren 04a

Legerik zaharrenetakoa

«Zenbat eta handiagoa izan espazio edo eremu bat, gero eta handiagoa da bertan bizi den espezie-kopurua" biologiaren legerik zaharrenetakoa da. Lege hau landare eta animaliekin frogatu izan da orain arte, baina ez mikroorganismoekin. Are gehiago, ikerlariek mikroorganismoen kasuan aipatu legea ez zela betetzen uste zuten. Oxford-eko (Ingalaterra) Ekologia eta Hidrologia Zentroko bi ikerlarik bakterioen portaera arakatu dute oso bitarteko arrotzean: Oxforden kokatutako lantegi tekniko handi baten makinetako olio zikina jasotzeko ontziak aztertu dituzte. Ontziak tamaina desberdinetakoak ziren eta ateratako ondorioak biologiaren lege zaharrena berresten du, bakterio bizien dibertsitatea handitu egiten baita ontzien tamainarekin batera.

Bakterioek eragin handia dute Lurreko ekologian. Batetik landareen hazkundeari lagun diezaiokete eta poluzioaren aurkako borrokan eragingarriak izan daitezke; baina bestetik, patogenoak direnez, hainbat gaixotasun eragin ditzakete landare eta ugaztunengan.

Orain agerian jarri den bakterio-garapenerako ereduak garrantzi handia izango du medikuntzan, nekazaritzan eta biologian, zeren eta, besteak beste, erabilitako urak tratatzeko teknikak hobetzerik izango da, edo ingurumenaren aldaketa baten aurrean bakterioek izango duten portaera aurreikusterik izango da.


Saturnoko eraztunen atmosfera

Saturnoko eraztunek bere atmosfera dute eta planetarenarekiko desberdina da; datu hauek Cassini zundak igorri berri ditu eta oro har esan daiteke Jupiterren sateliteak diren Europa eta Ganimederen atmosferaren antzekoa dela.

Eraztunen osagaiak nagusiki ur izoztua, hautsa eta hondakinak dira eta kilometro eta erdiko zabalera eta 250.000 kilometroko diametroa dute. Eraztunak inguratzen dituen atmosfera osatzeko eguzki izpi ultramoreek eraztunetako ur-molekulak deskonposatzen dituzte. Horrela, hidrogeno-atomoek ihes egiten dute espazioan zehar eta oxigenokoek, aldiz, bildu eta atmosfera osatzen dute, Europako espazio-agentziako Andrew Coates-ek dioenez.

Londreseko College Unibertsitateko kide den Coates CAPS (Cassini Plasma Spectrometer) tresnaren taldekoa da; tresna hau da eraztunak aztertzeko erabilitako bietatik bat. Bestea INMS (Ion and Neutral Mass Spectrometer) deiturikoa da eta talde germaniar-amerikar batek kudeatzen du.

Saturnoko eraztunen jatorria ez da ezagutzen, nahiz eta jakin sistema ezegonkorra dela eta etengabe birsortzen doala materia-galera konpentsatu ahal izateko.

Cassini zunda AEBen eta Europaren arteko elkarlanaren ondorioa da eta 2004ko uztailaren 1az geroztik Saturnoko eraztunak aztertzen ari da.