Uste dut 1986a izan zela. Nere kuttunena dudan Euskal Herriko tartearekin hasi nintzen, Nafarroaren tentu animiko bat eginez. Eta ildo hartatik atera dira beste lau aleak, non eta askotan nahasten diren aldarte animikoak eta deskriptiboak pasadizoekin eta elkarrizketa anitzekin ere bai.

Honen originaltasuna da oraingoan Euskal Herria ez dudala ukitzen, hemendik kanpo gutxi gora behera hamabost urteren buruan egin ditudan bidaiak daude hemen jasoak, nahiz eta, Italiakoan konkretuki, bertan egon nintzen lau urteen emaitza eman dudan. 1962 aldean izan zen hori. Hango Castelgandolfon pasatzen genituen guk oporrak estudiante bezala, eta han eginikoak dira 1963an argitaratu zen Bide giroak lehenengo poema liburuan agertzen diren olerkiak. Nolanahi ere, nire azken liburu honen lehenengo partean Gaztelan sartzen naiz, Burgostik barrena. Gaztela beti maite izan dut, euskalduna izanik ere: bere eremuen soiltasun hori, akaso gurea bere berdetasunean paisaje luxuriosoagoa delako; horrek ez dit niri inolaz ere kentzen hango paisajea eta hango jendeak ere maitatzea euskaldun unibertsal bezala. Baina Galizia, Kantabria, Aragoi eta Katalunia aldeko guneak ere ukitzen ditut.

Noski. Hor dira, Italiako pausaldiaz gain, 1970. urtean Frantzian egon nintzenekoa, eta baita geroago hegoaldetik egindako ibilaldia ere; eta Austrian Schönbrunn jauregiak egin zidan zirrara...