Gizartea
Ingurumena
Politika
Ekonomia
Kultura
Euskara
Feminismoa
Hezkuntza
Nazioartea
Iritzia
larunbata 2024ko apirilaren 20an
Bero-beroan
Diruaren borroka baino gehiago.
Dirua da botere ekonomikoaren agerle esanguratsuena, baina Eusko Jaurlaritza eta Espainiako Gobernuaren artean Kupoarekiko akordioa lortzeko zailtasuna bi erakundeen artean dagoen botere lehiaren beste erakusgarri bat da. 2001eko bukaera eta 2002aren hasieran bizi izan zen lehia errepikatzen ari da. Jaurlaritzak Espainiako Gobernuari zor ei dizkion 32,2 milioi euroko kopuruak blokeatzen du itxuraz akordioa, baina agerikoa da arazoa hori baino sakonagoa dela. 2001 eta 2002ko negoziazio gogor hartan Espainiako Gobernuak eraman zuen negoziazioaren erritmoa eta, oraingoan ere, bide judizialari helduta, tenkatze estrategia berdina antzematen zaio Madrili. 32,2 milioi euro ez da txantxetako kopurua, baina huskeria litzateke diru kontuez bakarrik arituz gero eta ez botore lehiaz.
«Egin» argitaratzeko baimen kamuflatua.
Bost urte behinbehinekoz itxita egon ondoren, uztailaren 16an «Egin» berriz ireki zitekeela erabaki zuen Espainiako Auzitegi Nazionalak; hori bai, 8,5 milioi euroko zorra ordaindu ondoren. Ezaguna da epaitegietan esaten dena, justizia geldoa ez dela justizia, baina epai batzuk, errealismoaren ikuspegitik, erabat arrazoiaren aurkakoak dira, edozein begirekin begiratuta ere. Bitartean, «Gara» ixteko mehatxuak hor jarraitzen du, batetik bestera gauza daitekeena. Estatuaren logika gogorrenari zorrotz jarraitu dio PPk bere agintaldian, eta auzi honetan ere ez dirudi logika horretatik aldenduko denik, areago jadanik egindako bidea kontuan hartuta.
Lynch soldaduaren iruzurra.
Gerra guztien ondoren jakiten dira haietako zenbait pasadizoren gezurraz, eta Irakekoaz ere ugari ateratzen ari dira. Lynch emakumezko soldaduarena ezaguna egin zen oso. Irakiarrek harrapatu zuten zauriturik eta ondoren soldadu estatubatuarren komando batek askatu zuen gatibu zuten ospitaletik. Bada ez, ez zuten borrokan harrapatu eta, beraz, ez zuen tiro zauririk. Agintari baten erru bategatik bide okerretik bidali zuten eta gidatzen zuen ibilgailuarekin istripua izan ondoren, zauri arinekin eraman zuten irakiar zibilek ospitalera; ez zegoen preso, eta bertatik eraman zuten soldadu estatubatuarrek, tiro bakarra ere jaurti gabe eta inongo erresistentziarik izan gabe.
Gasteizen behintzat, bero dator iraila
Irailari begira jada, Eusko Legebiltzarra eta Auzitegi Gorenaren arteko lehiak protagonismo berezia izango duela espero da. Gorenaren bideak Legebiltzarra juridikoki blokeatzera joko duela aurreikusten da. Nola hasiko da, beraz, Ibarretxe planaren aurkezpen artikulatuaren eztabaida? Erabateko blokeo juridikoak hauteskundeak ekarriko ditu EAEn? Ibarrerretxe planaren eztabaida, nazio-eztabaida gunea, ezker abertzaleko zatirik handiena hauteskunde esparrutik kanpo eta PP-PSOE egoera hau aprobetxatu nahian. Eszenatoki gaitza, zalantzarik gabe.
Euskarak gora egin du EAEn
euskal estatistika erakundeak (Eustat), 2001eko biztanleriaren eta etxebizitzaren errolda egin du eta euskararen gaineko datu interesgarriak plazaratu ditu. Hala, euskararen ezagutzak eta erabilerak gora egin du nabarmen EAEn. 2001ean, Biztanleen %55,4ak euskaraz zekien, eta horietatik %70ak etxean erabiltzen zuen. Nabarmena da Gasteizen euskarak izan duen igoera, 1996eko datuekin alderatuz, biztanleen %11 gehiagok baitaki euskaraz. Bilbon ordea, 3.000 euskal hiztun gutxiago ziren 2001ean. Bost urtetik beherako haurren artean ere, lautik batek zuen euskara ama hizkuntza, aurreko azterketan bostetik bat ziren bitartean.
Tokiko telebistetan euskara gutxi
Ehuren udako ikastaroetan, Edorta Arana, Beatriz Narbaiza eta Patxi Azpillaga Gizarte eta Komunikazio Zientzien fakultateko irakasleek «Telebista lokalaren erronkak» ikastaroa eskaini zuten. Bertan, tokian tokiko telebistek Euskal Herrian bizi duten egoera aztertu zuten. Edorta Aranak urteak daramatza esparru hau ikertzen eta dioenez, neurri eta formarik gabe garatu da. Kate berri asko sortu dira azken urteetan, baina euskaraz aritzen direnak oso gutxi dira. Guztira 57 telebista kate lokal dira Euskal Herrian eta horietatik 6 baino ez dira euskara hutsezkoak.
Teknologia euskalduna Iparraldean
Hezkuntek elkarteak Ipar Euskal Herriko ikasleak euskarazko irakaskuntza teknikora hurbiltzea du helburu. Horretarako, irailetik aurrera, ikastetxez ikastetxe, Hego Euskal Herrian irakaskuntza teknikoa euskaraz jarraitzeko diren aukerak azalduko dituzte. Hegoaldean diren egiturak erabili nahi dituzte, ondoren gazteak Iparraldean enpresa berriak sortzeko behar bezala trebatu daitezen. Hezkuntekeko lehendakari den Beñat Castorenek Ipar Euskal Herrian industria bultzatzeko heziketa teknikoa bultzatu beharra dagoela azpimarratu du. Udalbiltzaren Zuzendaritza Nagusiak 12.000 euroko diru laguntza eskaini die, ekimena interesgarri iruditu baitzaie.
Diasporan ez da euskaraz egiten ia
behatoki enpresak inkesta bat egin du diasporako 12.870 lagunen artean eta, besteak beste, euskaraz gero eta pertsona gutxiagok dakitela ikusi dute. Hala ere, alde handiak omen daude inmigratu duten garaiaren arabera, eta lehenengo belaunaldikoen artean %66ak baldin badaki euskaraz, laugarren belaunaldikoen artean %0,8ak baino ez du euskara erabiltzen. Bere aldetik, North American Basque Organization euskal etxeen elkarteak ere ikerketa bat abiatu du eta ikerketa horren orain arteko ondorioak (ez dute amaitu) ere antzekoak dira: euskal estatubatuar gehienak euskaldun sentitzen dira, baina %7ak bakarrik daki euskaraz.
Irakurrienak
Matomo erabiliz
#1
Zigor Olabarria Oleaga
#2
#4
#5
Ane Ablanedo Larrion
Azkenak
2024-04-22
Garbiñe Larrea Iturralde
Intsusaren bigarrena
Joan urteko udaberrian idatzi nuen intsusari eskainitako aurreneko artikulua eta orduan iragarri nuen bezala, testu sorta baten aurrenekoa izan zen. Sendabelar honen emana eta jakintza agortzen ez den iturriaren parekoa dela nioen eta uste dut udaberriro artikulu bat idazteko... [+]
2024-04-22
Eneko Bachiller Otamendi
Arrain-zoparako, besterik ezean, itsasoko igela
Amonak sarritan aipatu zidan badela arrain bat, garai batean kostaldeko herrietako sukalde askotan ohikoa zena. Arrain-zopa egiteko bereziki ezaguna omen zen, oso zaporetsua baita labean erreta jateko ere. Beti platerean oroitzen dut, eta beraz, orain gutxira arte oharkabeko... [+]
2024-04-22
Jakoba Errekondo
Lurra elikatu, guk jan
Lurrari begira jartzea zaila da. Kosta egiten da. Landareekin lan egiten duenak maiz haiek bakarrik ikusten ditu. Etekina, uzta, ekoizpena, mozkina, errebenioa, emana, azken zurienean “porru-hazia” bezalako hitzak dira nagusi lur-langileen hizkuntzan.
2024-04-22
Garazi Zabaleta
Txaramela
Pasta ekologikoa, ortuko barazki eta espezieekin egina
Duela hamabi urte pasatxo ezagutu zuten elkar Izaskun Urbaneta Ocejok eta Ainara Baguer Gonzalezek, ingurumen hezkuntzako programa batean lanean ari zirela. Garaian, lurretik hurbilago egoteko gogoa zuten biek, teoriatik praktikara pasa eta proiektu bat martxan jartzekoa... [+]
2024-04-21
Gorka Peñagarikano Goikoetxea
'Cristóbal Balenciaga' telesaila
"Nabaritu dadila euskaldun batzuok euskaldun baten istorioa kontatu dugula"
Cristóbal Balenciaga diseinatzailearen biografia kutsuko fikziozko telesaila egin du Moriarti hirukoteak, Disney+ plataformarentzat. Estreinakoa dute formatu horretan. Aitor Arregi eta Jon Garañorekin egin du hitzordua ARGIAk, Jose Mari Goenaga kanpoan baitzen,... [+]
Eguneraketa berriak daude