Munduan milaka izan arren, 76 hizkuntzak soilik lortu dute oraingoz zerutik mundura igorriak izatea (satelite-bidezko telebistaz ari naiz, jakina, ez jainkoen berbaz). Aurreko batean azaldu nuen legez, satelite-bidezko telebista oso kontuan hartzeko gertaeratzat daukat, globalizazioaren garaiko joera kulturaletan izan lezakeen eraginagatik.

Horregatik, arreta berezia jarri behar zaio munduko hizkuntza ezberdinek, gureak barne, zeru goietan duen -edo ez duen- indarrari. Aipatu 76 hizkuntzen artean desoreka nabarmenak daude jakina. Badira milioika hiztun dituzten hizkuntzak, sateliteetan telebista-kate bakarra dutenak: kantonera kasu, bere 64 milioi hiztunekin kanal bakarra duena.
Antzera dabiltza Asiako beste hizkuntza batzuk (oriya, myanmarrera, amharera edo birmaniera adibidez, guztiak hogei milioi hiztun baino gehiagokoak, eta kanal bakarra dutenak; edota marathiera, ukraniera edo gujaratera, hirurak berrogei milioi hiztun edo gehiagokoak, baina kanal bi baino ez dituztenak). Horien aurrean, munduko hizkuntza hegemonikoek beren nagusitasuna erakusten dute inongo lotsarik gabe: ingelesak 1.356 kanal ditu (kanal guztien % 34). Atzetik ditu gaztelera (374 kanal), arabiera (280), mandarinera (269), frantsesa (220) eta alemanera (211).
Handien aldean, hizkuntza txiki gutxi dago zeruan: sei besterik ez dira milioi bat hiztun baino gutxiago edukita satelite-bidezko telebistagintzara iritsi direnak; eta horietatik erdiak ozta-ozta mantentzen dira: Australiako aborigenerak gehienbat ingelesez aritzen den kanal batean aurkitu du lekutxoa; sanskritoa, hizkuntza ia soilik idatzia, Holandatik igortzen den kanal bateko testu irakurketetan soilik ageri da; divehia Maldivatako hizkuntza ofiziala da, eta bertako telebistak hizkuntza horretan emititzen du satelitez, egunean lau orduz ordea; luxenburgera eta gurjariera dira, euskararekin batera, seikote honetarako falta direnak.

PANORAMA honetan, zein da euskararen egoera? Hirurogeita hamasei pribilegiatuen taldean dago, eta hori ez da gutxi orain arte ikusitakoak ikusita. Satelite-bidezko telebistara iristeko meritua izan du aizkorak harriz egiten ziren garai hartako hizkuntzak, meritu hori bere alde duelarik. Iritsi egin da, bai, baina ozta-ozta hau ere. Gaur egun bi telebista-kanaletan agertzen da euskara: Canal Vasco eta ETBSat. Lehena Ameriketara igorria (Hego Amerika eta Ertamerika osora zein Ipar Amerikako ekialderaino heltzen delarik), eta bigarrena mendebaldeko Europara hedatua. Bietan agertzen da gaztelerarekin batera, eta ez oso proportzio onean: Canal Vascon, programazioaren %12 soila da euskaraz, horietatik gehiena gaztelerara azpititulatua; gainerakoa gaztelera hutsez. ETBSaten euskarazko programazioa %40 da, gainerakoa gazteleraz. Beraz, argiak eta ilunak agertzen dira euskarak satelite-bidezko telebistan duen egoeraren analisian. Egotea bera pozgarria da, hain hizkuntza txikia izanik. Baina duen statusa eskasegia da. Bere 715.000 hiztunekin ez du oraindik berarentzako kanal osorik lortu. Gaztelerak, ordea, kanal oso bat du 941.000 hiztunekoa (374 kanal 372 milioi hiztunentzat); arabierak, kanal bat 661.000 hiztuneko; eta ingelesak kanal bat 590.000 hiztuneko. Are ratio hobea dute alemanera, frantsesa, italiera, greziera eta turkierak.

EUSKARAREN egoera honelakoa izatearen arrazoi nagusia, EITBko arduradunek diotenez, ikusle potentzialen hizkuntza errealitatea da. Kanal hauen helburua ahalik eta euskal jatorriko jende gehienarengana iristea izanik, oso kontuan hartu behar da ikusle potentzialen hizkuntza errealitatea, hala ikusleengatik beraiengatik, nola satelitetik jaitsitako seinalea kablearen bidez hedatzen duten operatzaileengatik ere (bereziki Latinamerikako kasuan). Horrek ezartzen dio muga, haien arabera, euskararen presentziari.
Ni neu bat nator satelite-bidezko euskal telebistaren helburu nagusietako bat diasporako komunitatea trinkotu eta Euskal Herriarekin harremanetan jartzea delako ideiarekin. Baina ez zait iruditzen arrazoi nahikoa euskarak satelitean duen presentzia desorekatua justifikatzeko.
Izan ere, arrazoibide horiek aplikatuz gero, ETB bera ez zen sortuko sortu zen bezala (euskara hutsean alegia), eta ez zen garatuko garatu den bezala (kanal bat euskaraz eta beste bat gazteleraz). Hemen ere populazioaren gutxiengoa baikara euskaldunak, baina inori ez zaio burutik pasatzen telebista emanaldi gehienak erdaraz egin behar direnik.
Izan ere, epe laburrera ikusleenganaino iristea baino arrazoi estrategikoagoek gidatu beharko lukete gure telebistaren hizkuntza-politika, hala eremu hurbilean nola satelitean ere