Ikusi ezina askoren gaitza den moduan, ezinikusia beti izaten da bakoitzarena, norberea. Horregatik diogu herra bakoitzak kontu desberdinei. Ezagutzen dut klerak pizarran ateratzen duen hotsa jasan ez dezakeenik; baita galtzerdi bat bikotekidearengandik apartatuta ikustea mingarri zaionik ere; eta zopa jaten hastean beti "aitaren" egiten duen fede urriko bertsolariren bat ere bai.
Bakoitzak bizi dugu geure zoroa, besteren begietara nimiño litzatekeena erraldoi bihurtzeraino. Nik aparteko gorrotoa diot "freskoa" hitzari eta badakidan arren gorroto, herra, gutizia eta gainerakoek arrazoi sustraituak bai, baina azaleratzeko modukorik ez dutela, ahalegindu nahi nuke zioak argitzen.
ESANGO nuke "freskoa" hitza dela, entzulearen manipulaziorako gehientsuen erabilitako hizkuntza-zatia. Nori ez dio amak esan, baietz, jateko fruta, oso ona, oso freskoa dela? Eta nori ez dio errepikatu jateko fruta, ona dela oso, baietz, oso dela freskoa? Freskotasunak bere berean edozer gauza on bihurtzen duela sinistarazten digun kultur-kodearen menpe bizi gara nonbait.
Nik, umetatik, zerbait jan nahi banuen jan egiten nuen lehorragatik, eta jan nahi ez banuen ez nuen jaten, hiru aldiz oso freskagarria eta zukutsua zela entzun arren. Baina askotan entzun behar izan nuen. Egun, "freskoa" ez zait arazo janariari dagokionez. Ez amak etsia hartu duelako, amarenean gutxitan bazkaltzen dudalako baizik.
Baina amaren fruta irentsi arazi nahi hura darabilte orain, izen-lagun berbera erantsiz, telebista programatzaileek. Umetako mamuei lokartzen ez diete uzten. Honako edo halako telebista saio "freskoa" edo "freskagarria" izango dela iragartzen digute. Eta hala iragartzen dutenean, zuek ez dakit, baina nik, frutaren balizko ontasuna izaten dut gogoan, neurez nahi ez nuena jan nezan ahalegin amatasunez bete hura.
Sakontzen hasita, telebista saio bat "freskagarria"dela esatearekin ez dira ezer zehatzik esaten ari. Saioa "zakurranpotroa" izango dela iragartzearen pareko zerbait da, akaso, politikoki politagoa. Iradokitzen diguna ordea, ez da hain kontu hutsala. Telebista saio bat, edo film bat, edo liburu bat..."freskagarria" dela esaten digutenean ongi ulertu behar da zer esan nahi diguten. Hor nonbait, honakoa: "Telebista saio hau oso medio gutxirekin egin dugu; ez dugu ahalegin berezirik egin; denbora-pasa hutsa da; ez duzu neurona gastu handirik izango hau jarraitzeko".
DENA xehe eman beharrean dena mehe ematen digute, dena "fresko freskoa", lehorzaleak ere bagarela ahazturik. Gure gurasoen belaunaldiko Goenkale-zaleren bati entzun nion bezala, " freskagarria gora eta freskagarria behera ibiltzen dituk oraingo gazteak. Hori duk hori 'Chuss'i 'freskagarria' deitu beharra!".
Nik nezakeena egin dut: kasu egin zuei. Ikusiko duzue urte sasoi honetan zenbat antzerki-emanaldi, disko eta liburu "freskagarri" merkaturatuko diren. Freskagarri jartzen duenean, zuek zuzen zuzenean "txarrak" ulertu. Eta telebista saioak? Denak izango dira orain, udaldian, programa "freskagarriak". Paradoxa da gero! Saio freskagarririk gehien noiz, eta udako "parrilan"