Negoziazioa
SEASKA PUBLIKOTASUNAREN BIDE KORAPILATSUAN
- Lehen ikastola duela 30 urte sortu zenetik, Seaskak publikotasuna eskatu du. Memento honetan Hezkunde Nazionalarekin negoziatzen ari da sare publikoan sartu ahal izateko. Negoziazioak zertan diren jakiteko, Seaskako lehendakari Itxaro Bordarekin hitz egin dugu.
Katixa Garate
2000ko maiatzaren 14a
Otsailaren hamaikan Andre Viau prefetak Ipar Euskal Herriko ikastolak sare publikoan integratzeko proposamena aurkeztu zuen. Proposamena oporraldi garaian heldu zitzaion Seaska ikastolen federazioari, berria ezustean hartu zuelarik. Proposamena Seaskaren baitako ikastolei ezezik, Okzitaniako, Bretainiako, Korsikako eta Ipar Kataluniako eskola federazioei ere badagokie. Hilabeteotan Hezkunde Nazionalarekin hitz egiten ari da Seaska, publikotasunaren inguruko akordioa heldu aldera.
Viauk izaera pribatua duten ikastolek sare publikoan sartzeko betebeharreko baldintzak aurkeztu zituen. Gobernuak egindako proposamenaren bidez, ikastolak sare publikoan sartu eta egoitzak udalen gain geratuko lirateke, Hezkunde Nazionaleko beste eskolekin gertatzen den bezala. Horrek Seaska elkarteko ikastolek, barnealdekoek batez ere, dituzten egoitza arazoak konpontzen lagunduko luke.
Proposamenaren beste puntuak, ordea, ez dira hain baikorrak eta Seaskak 30 urteren buruan eraiki duen hezkuntza ereduari kalte egingo lioke. Gobernuaren idazkiak Lehen Mailatik hasita frantsesez ordu gehiago ematea eskatzen du. Ama ikastolan 2 eta 5 urte bitarteko haurrek euskara hutsez ikasiko lukete, orain bezala. Lehen Mailan aldaketak daude. Lehen ikasturtean lau ordu egin beharko lituzkete frantsesez eta hurrengo lau ikasturteetan lautik bederatzi ordu ematera iritsiko lirateke
Orain, aldiz, lehen ikasturte osoa euskaraz egiten dute eta bigarrenetik bosgarrenera hiru ordurekin hasi eta zortzi ordu frantsesez egitera iristen dira. Murgiltze sistema bermatu dadin, kolegio eta lizeoetan egunean bi ordu izan beharko dira frantsesez, Gobernuaren arabera. Klase orduez gain, eskolako zenbait jarduera frantsesez egin beharko litzateke. Eta azterketei dagokienean, ezin izango dira euskaraz egin. Baxoa eta Brebeta frantsesez egin beharko dira, euskara eskualde hizkuntzatzat jotzen baita.
Idazkian Seaskaren iritzia kontuan hartuko zela adierazi zuen Gobernuak, baina ez negoziazioetako subjektu gisa. Orobat, prefetak jakinarazi zuen proposamena Seaska eta beste federazioekin egingo diren negoziazioetan eztabaidatuko dela. Idazkian, egungo eredua "integratzen" da aldaketa batzuekin, baina etorkizunari begira ez du ezer ere zehazten dokumentuak. Hori dela eta, eskola berriak irekitzeko, geografi eta kopurua izango dira kontuan, Hezkunde Nazionalaren irizpideei jarraiki.
Viauk izaera pribatua duten ikastolek sare publikoan sartzeko betebeharreko baldintzak aurkeztu zituen. Gobernuak egindako proposamenaren bidez, ikastolak sare publikoan sartu eta egoitzak udalen gain geratuko lirateke, Hezkunde Nazionaleko beste eskolekin gertatzen den bezala. Horrek Seaska elkarteko ikastolek, barnealdekoek batez ere, dituzten egoitza arazoak konpontzen lagunduko luke.
Proposamenaren beste puntuak, ordea, ez dira hain baikorrak eta Seaskak 30 urteren buruan eraiki duen hezkuntza ereduari kalte egingo lioke. Gobernuaren idazkiak Lehen Mailatik hasita frantsesez ordu gehiago ematea eskatzen du. Ama ikastolan 2 eta 5 urte bitarteko haurrek euskara hutsez ikasiko lukete, orain bezala. Lehen Mailan aldaketak daude. Lehen ikasturtean lau ordu egin beharko lituzkete frantsesez eta hurrengo lau ikasturteetan lautik bederatzi ordu ematera iritsiko lirateke
Orain, aldiz, lehen ikasturte osoa euskaraz egiten dute eta bigarrenetik bosgarrenera hiru ordurekin hasi eta zortzi ordu frantsesez egitera iristen dira. Murgiltze sistema bermatu dadin, kolegio eta lizeoetan egunean bi ordu izan beharko dira frantsesez, Gobernuaren arabera. Klase orduez gain, eskolako zenbait jarduera frantsesez egin beharko litzateke. Eta azterketei dagokienean, ezin izango dira euskaraz egin. Baxoa eta Brebeta frantsesez egin beharko dira, euskara eskualde hizkuntzatzat jotzen baita.
Idazkian Seaskaren iritzia kontuan hartuko zela adierazi zuen Gobernuak, baina ez negoziazioetako subjektu gisa. Orobat, prefetak jakinarazi zuen proposamena Seaska eta beste federazioekin egingo diren negoziazioetan eztabaidatuko dela. Idazkian, egungo eredua "integratzen" da aldaketa batzuekin, baina etorkizunari begira ez du ezer ere zehazten dokumentuak. Hori dela eta, eskola berriak irekitzeko, geografi eta kopurua izango dira kontuan, Hezkunde Nazionalaren irizpideei jarraiki.
ITXARO BORDA: "GOBERNUAREN PROPOSAMENETIK EZ GAUDE EZER ONARTZEKO PREST"
Seaskak ikastolen proiektuan parte hartu dutenak omendu nahi izan ditu 30. urteurrenean.
Zeintzuk dira Seaskaren erronka nagusiak urtebetetze honetan?
Gobernuak esan dituenetatik zer onartzeko prest zaudete?
Zuen irakaskuntza eredua errespetatuko al du?
Eta horrek legearen aldaketa ekarriko luke?
Prefetak esan zuen ikastola bakoitzak erabakiko zuela proposamena onartu edo ez.
Bai, hori eginen dugu ekainaren hamazazpian Miarritzen. Goizean mahainguru bat izanen da Europa eta bere aniztasunak gaitzat hartuta, partikularki hizkuntzen eta irakaskuntzen aldetik. Arratsaldean bazkari herrikoi handi bat izanen da, berriz ere festa giro bat Seaskaren baitan. Gomitatuko ditugu Seaska egin duten guztiak, familia guziak, ikasle ohiak, irakasleak, bulego kide ohiak, lehendakari ohiak eta abar. Omenaldi bat eginen diegu, horien ametsik gabe eta utopiarik gabe ez baitzen ikastolarik izango.
Zeintzuk dira Seaskaren erronka nagusiak urtebetetze honetan?
30 urte hauetan Seaskak publikotasuna eskatu du Hezkunde Nazionalari buruz. Iduritzen zaio Seaskari euskarazko irakaskuntzan zerbitzu publiko bat eskaintzen duela eta zor zaizkiola araberako baliabideak, eta beraz, eskakizun hori biziki azkarra da Seaskaren historian. Orain horretan gara, urratsak egin izan dira, bistan dena azkeneko urteetan, lehen hitzarmenak, gero konbenioak eta azkenik elkarte kontratua, eskola gisa onartzen gaituena baina izaera pribatu baten pean. Hezkunde Nazionalarekin ari gara negoziatzen estatutu publiko bat, ikastola publiko bilakatzeko helburuarekin. Hezkunde Nazionalak iragan otsailean igorri zigun proposamena oso eskastzat eman genuen, baina ondoko solasen abiapuntu bezala kontsideratzen dugu. Horren inguruan testua mamitzen, emendatzen eta gure eguneroko praktikari egokitzen ari gara. Gero gertatu dena da ministro aldaketa bat izan dela Hezkunde Nazionalean, eta mementoan geldo doaz gure solasak.
Gobernuak esan dituenetatik zer onartzeko prest zaudete?
Proposamen horretatik ez gaude ezer onartzeko prest, lehen proposamen hura abiapuntu bat zen, ez besterik. Martxoan egin ditugun bilkuretan inmersioaren definizioa, irakasleen kontratatze eta formakuntza eta azkenik, elkartearen lekua aipatu genuen. Ez genuen biziki aitzinatu, baina lehen puntuetan aitzinatu ginen, bakoitza bere nortasunaren arabera.
Elkarrizketa hauetan Diwanekin ibiltzen gara. Diwan presatua da, zeren eta egoitza arazo handiak dituzte. Gu ez gara hain presatuak, baina interesantea da guretzat ere partikularki barnealdeko ikastolako egoitzen gai horretan eta publiko izate horren gaian. Zeren eta uste dugu ikastola ereduaren garapena Iparraldean hortik pasatzen ahal litekeela.
Elkarrizketa hauetan Diwanekin ibiltzen gara. Diwan presatua da, zeren eta egoitza arazo handiak dituzte. Gu ez gara hain presatuak, baina interesantea da guretzat ere partikularki barnealdeko ikastolako egoitzen gai horretan eta publiko izate horren gaian. Zeren eta uste dugu ikastola ereduaren garapena Iparraldean hortik pasatzen ahal litekeela.
Zuen irakaskuntza eredua errespetatuko al du?
Hori da helburua negoziaketa horietan, errespetatzea baino gehiago definitzea, zehaztea eta dekretu bidez publiko egitea. Eta sartzea eskaintza gisa Hezkunde Nazionalaren irakaskuntza proposamenetan, sare elebidunekin batera.
Eta horrek legearen aldaketa ekarriko luke?
Ibiltzen garen moldean ez, eta ez da gobernuaren nahia ere. Legearen aldaketarik gabe nahi lukete halako aterbe bat atzeman inmersioko irakaskuntzarentzat. Guk mementuan ez dugu eskakizun hori egiten. Euskararen alorrean bai, ordea.
Prefetak esan zuen ikastola bakoitzak erabakiko zuela proposamena onartu edo ez.
Publikotasuna ikastolarentzat aspaldiko galdera da, eta ez dugu ezer erabakiko ikastolarik gabe, ikastolako guraso eta kideetarik albo. Ulertarazi genion prefetari eta gobernuko solaskideei ere mementoan Seaska zela interlokutorea. Eta gerora, sekulan estatutu publikoa Seaskak onartzen baldin badu, ikastola bakoitzak beharko du izenpetu. Ikastola bakoitzak du izenpetuko, baina erabakiko ikastola bakoitzak beste guztiekin erabakiko du.