argia.eus
INPRIMATU
"Ene Angeruac es sinistu gaisto orrec esaten deunçun gausaac"
2000ko urtarrilaren 09a

Euskalerriaren Adiskideen Elkartearen buletinean, dokumentazioaren inguruan Mikel Zabalak eginiko azterketaz gain, Bermeo, Gernika eta Zamudioko autoen transkribaketak jaso dituzte. Horietan lekukoek –6tik 11 urtera bitarteko haurrak– akelarrearen deskribapen bitxia egiten dute eta hiruek antzekotasun susmagarria dute xehetasun txikienean ere.
Txikitatik ohetik irtenarazi eta akelarrera eramaten omen zituzten haurrak, oinez batzuetan eta hegan besteetan. Han hiru deabru topatzen zituzten, «feos y espantables». Erdikoa handiagoa izaten zen eta hiru adar zituen buruan. Datu honetan badirudi lekukoak –edo itzultzaile eta epaileak– ez zirela ados jarri, Zamudioko deabru nagusiak sei adar zituela esaten baita.
Sexu harremanen eta antropofagiaren inguruan ez da aldaketa nabarmenik herri batetik bestera. Haur txikienak zapoak zaintzen jartzen omen zituzten eta guztiei hildako sorginen haragia ematen zieten jateko: «...carne de bruxos y bruxas muertas negro y amargo y hediondo...». Neskek 12 urte eta mutilek 14 betetzean sorginekin akelarrean parte hartzeko garaia iristen zen. Kantuan eta dantzan aritzen ziren eta ondoren sexu harremanak izaten zituzten deabruarekin: «...luego se hecha el diablo sobre cada una de las mujeres y con ellas se ayunta y ha de parir sapos...».
Beti ere, autoen testuen arabera, badirudi Gernikako sorginek ez zutela besteek bezain lasai jarduten, Errosarioko Ama Birjina agertu baitzitzaien behin Jesus haurra besoetan zuela eta euskaraz mintzatzen: «Ene Angeruac es sinistu gaisto orrec esaten deuncun gausaac ta seuren eceetan esan eguiecu gurasoay eta ececoay eben yragaiten direan gaucac ece asco eroan dau Ynfernura bide oretati animac ta ecaytu suec eroan bear ceren ene seme Jaunac eroango caytu bere ceruetara declaradu badagicu alan». Eta hala ere sorginen erantzuna garbia izan zen: ez kasurik egiteko «Maruxa Marimascad» horri