"IDEOLOGIKOA BAINO POSIZIO POLITIKOA DA FRANTZIARENA"

eintzuk dira Frantziako hizkuntza gutxituen arazoak legeari begira?

Umore pixka batekin, esan dezadan, hizkuntza gutxituek ez dutela arazorik legearekiko. Frantzian ez baitago inolako legerik ez estatutu juridikorik hizkuntza gutxituentzako. Funtsean, hizkuntza gutxitu hauek egiten dutena –eskoletan, hedabideetan, gau-eskoletan, irrati-telebistan– ez da izatezko estatu bat dugulako, ez legeak eskaintzen edo posibilitatzen duenari esker.

Hizkuntza Gutxituen aldeko Bulegoan aritu zara presidente gisa. Zein izan da Frantziako Gobernuarekiko landu dituzuen harremanak?

Azken urteotako harremanen une inportante bat Bernard Poignantek bere txosten ezaguna idatzi ondoren hasi zen. Nicole Peryk abiatu zuen lanari segida eman zion Poignantek, eta horrek posibilitatea eman zigun Lionel Jospin-ekin kontaktu edo harreman zuzenagoa ukan ahal izateko. Harrez gero, etengabe ari gara negoziatzen. Gure erakundearen ezaugarri positiboena da, arazoak arazo, beraiei soluziobideak bilatzen saiatzea dena. Diputatu eta senatoreekin maiz egiten ditugu bilerak hizkuntza hauen eskubideen aldeko ekimena ez dadin geldi.

Bernard Poignant Kemperreko auzapeza izateak erraztu ahal zizuen bidea?

Azken urteotako harremanetan bai Nicole Pery bai Bernand Poignant tartean izatea interesantea izan da. Baina, ez Poignant-en kasuan, hizkuntza gutxituen aldeko pertsona delako. –errepublikar zentralista kontsideratua dago Bretrainian–, ez zelako izan batere susmagarria bere kolega sozialistentzako baizik. Horrek lagundu du bere konklusioak aintzakotzat hartzen.

Azken urteotako bilakabidean, Europako Kartari aurre egin behar izan dio Frantziako Gobernuak. Zer balorazio egiten duzue Kartaren barneko sinaturiko puntuez?

Hasteko eta behin, sinaturiko 39 lerro edo puntu hauek aplikatzea lorpen bat izango litzateke guretzat. Izan ere, Kontseilu Konstituzionalak aitortu duenez, Europar Karta ez da konpatiblea Konstituzioarekin. Beraz, horra lehen arazoa. Bestetik, sinaturiko artikuluak idatzita dauden termimoetan onartuak izan dira. Nik esango nuke Kartari buruz lehen hurbiltze honetan, Frantziako Estatuak posizio ideologiko bat hartu duela politikoa baino.

Zein da zure Bulegoaren betebeharra etorkizunari begira?

Bada, Frantziako Bulegoaren xedea epe laburrera sinaturiko 39 artikuluen edukia aplikatua izatea da, benetan aplikatzea. Horrek lan izugarri eskatuko du, egiazki gogorra. Erregioetan nahiz tokian tokiko udalerrietan, ez dadila oztopo juridikorik izan puntuak aplikatzeko lan gogorra.

Zentzu horretan, non ikusten duzue arazorik gehien, bada?

Lehenbizikoan, kontra daudenen aldetik. Karta ez dela osoa sinatua izan esanen diote beti, nolabaiteko estakuru edo aitzakia bezala jarriaz. Guk, berriz, Estatuak eman dituen eskuduntzak erabiliak izan daitezen fermu aldarrikatu behar dugu, errealitatea ezagutua izan dadin. Herri erakundeek esaterako bere eskaerak eginen dituzte, eta beti egongo da administrazio barnean, «hizkuntza erregionalak» oso garesti kostatzen zaizkugula esanen duen bat edo beste