Argotezko zenbait esamolde Iparraldean
1999ko otsailaren 21
Iritziak: «Segurtamena emateko»:
leher'in baietz/ezetz, leher'in ta zapart, leher'in ta zin, ehun mila sorgin/debru
. «Iritzia ezezkorra»:
ez du tirrit ulertu, ez du tirrit/alferrik/kaka balio/merezi, hau edo uli putza...
«Gezurra»:
zipotza
.
Kalifikapenak:
«Zozoa»:
zapart joana burutik, net zozoa, buruan teila bat(zu) eskas, buruan bi sosenik ez ukaitea, buruko hariak kurutzatuak, buru nahasia. Ergel, ments, perreka, tristea, triste paketa, tetele, tetele borda.
«Motela»:
malestruka, tipula, kakola, bare-kurkuila, kuia lilia, eskalapoina, lukinka, ttarttaleta, torta, ttuta, ttuttulina, minttulina, errementa.
«Ezdeusa»:
herresta, behar gabe sortua, tzarpila, zirtzila, pistoleta, perttoila, brilila, kixkila, pipila.
«Espantua»:
aho haundia.
«Burugogorra»:
koska, gauzak buruan ukaitea ez aztalean.
«Arbuiagarria»:
urdea, urde-urdea, urde ustela, urde mekanika, hastiala, urde ustel zikina.
«Ederra»:
Katzo
. «Kuriosa»:
kutzu, kurios pint'erdia.
«Irringarria»:
zapart'ingarria
. «Usain txarra»:
usain pestia.
«Beti zerbait gehitzeko»:
mokotila, ttarttala.
«Isti barrasta dabilena»:
barraka
.
Egoerak
adierazteko esaerak, hauek: «Akitua»:
kakina izan.
«Beldurtua»:
kaka saltatua.
«Sosik gabe»:
tturrindua izan.
«Zainetan»: pil-pil. «Arrabots, gorabehera frango»:
gaitzeko/debrien komeria/korrida/pataska
.
Ekintzak
aipatzeko esamoldeak berriz, honako hauek: «Norbait jo»:
oloztatu, kalitu, egurtu, jipoitu, galtzak berotu, zafratu, txintxinfrikatu, birrindu.
«Jokabidea aldarazi»:
haxean/plomian ezar.
«Norbait aizatu, kasatu»:
pikutara/antzaren ferratzeara igorri, pakemazu hortik.
«Indar egitea»:
gostian sakatzea.
«Bost axola zait»:
ontsa futitzen naiz, ontsa kakite'ut.
«Irri egin»:
irriz urratzea, hertzeak botaka irriz aritzea.
«Nahitaez lortzea»:
zakutik edo zorrotik.
«Kexatzea»:
norbaitekin paperak makurtzea.
Eta azkenik, «norbait nardatzea»:
norbaiti ezkilak joitea, norbaiti gaita hanpatzea