"PSE-EEn dago etorkizuneko alternatia ezkertiarraren kimua".

Ramon Etxezarreta,Sozialisten hautagaiari elkarrizketa
"PSE-EEn dago etorkizuneko alternatia ezkertiarraren kimua".
Ramon Etxezarreta, sozialisten hautagaia Donostian
Tertuli-gizon, idazle, Gipuzkoako Diputazioan funtzionari... Aski ezaguna dugu Ramon Etxezarreta. Urrestildarra, duela askotxo Donostia du bizileku. Azpeitian zinegotzi izana, politikagintzan orain sartu da buru-belarri. PSE-EEko militante den arren, «post-konbergentetzat» dauka bere burua.
Zein arrazoik eraman zaitu Donostiako Udalerako Odon Elorzarekin aurkeztera?
Herri hau normalizatzeko dudan gogoak bultzatuta noa alderdi sozialistarekin. Abertzale-ez abertzale dialektika da nagusi hemen, eta herritar guztiek eduki behar dituzte eskubideak. Hori normalizatu nahi dut. Etorkizunerako, ikusten dut nazionalismoak defenditzen dituen zenbait aldarrikapen, herritar gisa, ez-nazionalistek ere defendi ditzaketela.
Hasieratik esan nuen nahiago nuela problematikoa den herritargoarekin joan, aurriritziak dauzkanarekin baino. Aurriritziak dauzkanak ez dauka konponbiderik; problemak dauzkanak konponbidea eduki lezake. Horiekin lerratu naiz, halaber, euskaldunon mundutxoan interlokutoreak egon daitezen, bi mundu oso inkomunikatu baitira.
PSE-EEk eskain al diezaioke normalkuntza herri honi?
Bai, baina lehenik uneotan pasatzen ari den `infernutxoa' gainditu behar du. Herri honetan ez dago alternatiba ezkertiarrik. Eta etorkizuneko alternatiba ezkertiar bat diseinatu behar baldin bada, kimua hori da, nahiz eta une honetan zimel-antza duen.
Zer egin behar duzu, edo egin nahi duzu, Donostiako Udalean?
Hemengoak ez direlako edota hemengo arazoekiko sentsibilitaterik ez dutelako edo, zenbait herritarren iritzia ez desautorizatzea lortu nahi dut. Batetik, euskaldun jator kontsideratuekin konponbidea bideratzea, eta bestetik, euskaldun ez-jator gisa kontsideratutako horiek jatortzen saiatzea izango dut helburu. Udal eginkizunari dagokionez, batek daki zer egokituko zaidan.
Donostiak dituen arazoetan, nola sailkatzen dituzu lehentasunak?
Etorkizuneko Donostia eraiki behar da. Etorkizunekoak zer ikusi gutxi dauka Donostia nostalgikoarekin. Bi nostalgia mota bereizi behar dira. Bata, belle epoque-ko Donostia klasikoa, hiri ederra. Ederra izaten jarraitu behar du. Bestetik, euskaldungoaren nostalgia dago Donostian, nolabait Donostia euskaldun bezala desautorizatzen duena. Badirudi zenbat eta baserri giro eta zimaur usain handiagoa izan, orduan eta euskaldunago dela. Donostiarrak sentitu behar du euskaldun, besterik gabe donostiar izateagatik. Zapatadun euskalduna abarkadun euskaldunaren pareko da.
EIA, Euskadiko Ezkerra, Ezker Berri, Euskal Ezkerra... Nola iritsi zara PSE-EEra?
Lehen lehenik, euskararen militante naiz. Haurtzaroan ez nintzen euskaltzalea eta familiaz kontzientzia abertzalerik ez didate trasmititu. Gaztaroan hartu nuen kontzientzia hori, eta horrek eraman ninduen kontzientzia politikoa hartzera. Orduko egoera politikoagatik edo, aukera politikoak zenbat eta gogorrago eta ortodoxoago izan, are eta jatorragoak iruditzen zitzaizkigun, nahiz eta bideraezinak izan. Politikan sartzen zaren unean eta instituzioetan parte hartzen hasten zarenean, baina, pragmatismoa nagusitzen da.
EEren azkenengo hausturan, EUE inguruan ibili nintzen, arrazoiek baino nire lagunekiko lotura afektiboek bultzatuta. PSE-EEra Mario Onaindiaren eskutik etorri nintzen. Jende horrek ni bezalakoen beharra du, eta nik ere horrelako herritarrez ezin dut preszinditu. Herritargoaren zati handia osatzen dute, eta horiek gabe ez dago Euskal Herririk.
Nazionalisten eta sozialisten arteko sintesia bilatzen zenuten EEn, eta azkenean EAJn edo PSE-EEn bukatu duzue denok.
Sintesia baino, kongresuko testuetan nazionalismoaren eta ez-nazionalismoaren gainditzea aipatzen zen. Nolabaiteko sintesia lortu zen, baina gero batzuek atzerapausoa eman dute. Bizitza guztia EAJri alternatiba bilatu nahian ibili, azkenean, EAJn bukatzeko. PSE-EEn bukatzea ere egoskorkeria da, EAJn ez amaitzeagatik bestera joz. Baina nazionalismo demokratikoan kokatzen diren indar politikoen aldarrikapen gehienak sozialismoak ere jaso ditzake. Ezkertiar izatea eta bizitzako zenbait esparrutan aurrerakoiago izatea bideratzen du sozialismoak. Nazionalismoa askozaz indefinituagoa da, populista eta koiunturalagoa.
Zein diferentzia zegoen eta dago Mario Onaindiaren eta Kepa Aulestiaren proiektuen artean?
Biek elkarbizitza demokratikoa azpimarratu dute eta kultura politikoa landu. Alde horretatik, bi proiektuei eskerrak eman behar zaizkie. Kepa Aulestiaren proiektuari dagokionez, ni bezalako batentzat, nazionalismoaz eta aldarrikapen nazionalistetan nazionalistenak direnenez preszinditzen ikasi duenarentzat, oso zaila da atzerapausoa ematea. Nazionalismoa koiunturala da. Erreferentea falta bazaio, nazionalismo hori ezberdina da atzo, gaur eta bihar. Printzipioz, ez dauka ideologia definiturik.
Zertan gelditu da Onaindiak eta Egigurenek aldarrikatzen zuten PSE-EEren eite `baskista' hura?
Analisi okerra eginez, alderdi sozialistaren hauteskundeetako porrota kutsu `baskista' horren ondorio izan dela dio zenbaitek. Esanak esan, kanpora begira PSOEk ustelkeria irudia agertzen du. Pauso «baskista» horrek alderdi sozialista duindu egin du. Orain arte euskararekiko, euskal kulturarekiko eta abarrekiko inkomunikatuta egon den alderdi batek egun batetik bestera jarrera aldatzeak zenbaitengan espektatiba berriak sortu ditu. Ni «jiro-baskista» naiz, eta denborarekin ni bezalako gehiago izatea espero dut.
PSE-EEk gonbiteari uko egin dion arren, zure ustez Elkarri-ren bake konferentziara joan behar al zen?
Elkarri beti susmagarri samarra izan da niretzat. Dena den, Elkarri-z balorazio positiboa egin behar da. Nortasun propioa lantzen ari da, eta zenbat eta propioagoa izan, orduan eta positiboagoa izango da herri honentzat. Iritzia eskatu balidate, ziur aski hitz egitera joan behar zela erantzungo nuen. Baina elkarrizketa eta negoziazio gisako hitzetan nahaste handia dago, eta gauzak zehaztu egin behar dira. Edozeinekin hitz egitearen aldekoa naiz, aurrez hitz egiteko borondate sendoa baldin badago.
Irlandako bake prozesuak ezer erakutsi digu?
Indarkeriak ez duela ezertarako balio. Irlandan IRAren gogoeta dago: bide armatuarekin ez dutela ezer lortuko eta bide politikoa askozaz errentagarriago eta bideragarriagoa dela.
Agian euskal gizarteak hango borondate ona botatzen du faltan.
Hemen borondate ona Irlandan baino askoz lehenagotik ari da funtzionatzen: estatutua dago, erakunde propioak dauzkagu... Eztabaida daitezkeen beste gai asko daude, baita Nafarroarena eta Iparraldearena ere. Armak uzteko zer behar da? Derrigor independentzia edota autodeterminazioa behar al dira? Bestela beti existitiko al dira armak? Alderdi batek huts gehiago egin ditu besteak baino, boladatan biak intransigente samarrak izan badira ere.
GAL istiluaren erdian sartu zara PSE-EEn. Zein izan daiteke afera horren irtenbidea?
Argitu egin behar da, eta erantzukizunak dituenak ordaindu egin behar du. Demokrazian horrela funtzionatzen ez bada, orduan usteltzen da. GAL afera argitzearen aldekoa naiz, batipat besteren lotsak nire bizkarrean eramateko prest ez nagoelako. Ez naute harrapatuko inor estaltzen.
Zerbait garbia ateratzea jartzen den borondatearen araberakoa izango da. Borondaterik jartzen ez bada, ez da ezer aterako.
Xabier Maizak utzi egin ditu alderdi barruko karguak GALen inguruan alderdiak daraman jokabideagatik.
Errespetagarria da. Militante batentzat gogorra da zuzendaritzak, behin eta berriz, norberak pentsatzen duenaren kontrakoak adieraztea. Esperantza hori galtzen denean, jendeak atzera egiten du. Nik badaukat gauzak bideratuko diren esperantza. Maizaren joera gutxi ematen da politikan; eta erakusten du batzuek badakitela bere printzipioak lanbidearen gainetik jartzen.
JAUREGI, Mikel /ZUBIRIA, Pello
8-10,11

GaiezPolitikaEuskal HerrErakundeakUdalak
GaiezPolitikaEuskal HerrTaldeakAlderdiakPSE
PertsonaiazETXEZARRET1
EgileezJAUREGI5Politika
EgileezUBIRIA2Politika