«Borrokaren ildoa bateratzeko urratsak zehaztu behar dira»

Iparretarrak erakundearen bozeramaileekin elkarrizketa
«Borrokaren ildoa bateratzeko urratsak zehaztu behar dira»
Apirilaren 10eko prentsaurrekoa baino lehenago mintzatu zitzaigun Iparretarrak:
Borrokan hogei urte egin berri dituela eta, Iparretarrak erakundearen bozeramaileekin hitz egiteko parada izan genuen. Hizlari bakarra zegoen mahaiaren gibelean, oso lasai. Abantzu oren bat iraun zuen elkarrizketak eta zutik zeuden lagunak hitzik egin gabe egon ziren.
ARGIA. Zer egoeratan sortu zineten, zer helbururekin eta orain mantentzen ote dira?
IK. Iparretarrak erakundea 1973an sortu zen, oharpen politiko baten ondotik. Borrokaren legez eramatea beharrezkoa zela ikusten zen, baina argi genuen ere legezko bideak, berez, mugatuak zirela eta hala dirautela gaur ere. Horregatik erabakia hartu genuen: erakunde politiko-militar bat antolatzea, jadanik bizi ziren borroken osagarri, borroken lagungarri eta kontzientzia abertzalearen akuilu. Sortarazi gaituen asmoa, eta gaur ere bultzatzen gaituena, esaldi honetan islatzen eta gauzatzen da: «Herriak bizi behar du». Hori dela eta, nahi genuke azpimarratu, IK, 20 urte guzti hauetan ekintza armatuen bitartez azaldu egin dela noski, baina bere militanteak, Ipar Euskal Herriaren biziarazteko sortu eta hazi diren ekintza, egitura eta urrats guztietan akuilatzaile eta osoki parte hartzaile ere izan direla.
A. Nola ikusten duzue EMAren sortzea eta hauteskundeetan partehartzeko ezker abertzalearen asmoa?
IK. IK-k betidanik borrokan osagarritasunaren ildotik jokatu du, eta argi daukagu hauteskunde alorra ere erabili behar dela abertzaleen mezu politikoa zabaltzeko eta guk gure herriaren aitzina bideez ditugun ikuspegiak herriari aurkezteko.
Hauteskundeen bitartez, 1986an bezala gaur ere, garrantzitsua iruditzen zaigu herritarren baitan «Herria gure gain» kontzeptuak bide egin dezan.
A. Autonomia aipatzen duzue zuen agirietan; ezker abertzaleak ez du eskakizun hori berea egiten. Zergatik?
IK. Ez, guk alderantzizko iritzia daukagu. Izan ere, gaur egun, Ipar Euskal Herriko abertzale indar eta sentsibilitate guztiek bat egiten dugu egitura politiko berezi baten eskakizunaren premiarekin. Hori bera ere aurrerakuntza handi bat da. Alabaina, urrats berri baten egiteko garaia zela pentsatu dugu eta honengatik, egun hauetan, aurkeztu dugu zinezko autonomia hori gorpuzteko xedea duen aitzin proiektu bat. Eta gure asmoa da, herritarrek eztabaidatu, osatu eta hobetu egin dezaten.
A. Autodeterminazioaz zer diozue?
IK. Hasieratik autodeterminazioa da guretzat, gure iritzian, gure eguneroko bizian, gure gaitasunaren ahalak eta tresnak eraikitzea eta bideratzea. Horregatik guretzat argi da, gure borroka autodeterminazio prozesu batean kokatzen dela.
A. Patxa-Oldartzenen proposamenaz zer?
IK. Eguneroko borroka konkretu batzuetan, Iparraldeko ezker abertzalea biltzen elkartzen da jadanik. Hala ere, espero dugu geroan, eremu horiek areagotuz joanen direla.
A. Sozialistak boterean egon dira 12 urtez. Egin duten politikaren azterketa zer da zuentzat?
IK. Hitz batez soilik egingo dugu azterketa. Hitza jan dute! Funtsezko aterabide politiko bati uko egin diote, errepresioa azkartuz eta porroskaren politika huts bat eramanez. Eta funtsean PSk orokorki estatu frantsesean eraman politika ikusita, ez gaitu harritzen gaur bizi duen porrot izugarriak.
A. Azken epaiketaren kondena zigorrak oso gogorrak izan dira; nola hartu duzue mezua?
IK. Guretzat ez da mezu berezirik auzi horretan. Baizik eta, aitzinean erran dugun bezala, errepresio politika baten segida. Itsuaren politikaren jarraipena besterik ez. Preso dauden gure borrokakideek ongi dakite ez dutela inongo eskuzabaltasunik igurikatzerik aginte politikoaren esku makila hutsak diren auzitegi horietatik.
A. Zuen borroka eta lana kritikatzen dutenei, hegoaldean ETAren borroka sustengatzen dutelarik, zer erran nahi zeniekete?
IK. Guretzat kontu hori iragana da. Espero dugu batasuna borrokan egiaztatuko duen garaian sartu garela, eta bide horretatik aurrera joko dugula.
A. Kostaldean egin diren eraikuntzek eta lurralde jabetasunaren galtzeak mugimendu asko sortu dituzte. Borroka horretan duzuen ekarpena nola definitzen duzue?
IK. Gogorarazi nahi nizuke, hain zuzen arazo honi dagokionez, borroka armatuak duela abertzale mugimenduaren eta herriaren zati handi baten kontzientziazioa bultzatu eta betonatze eta etxegintza basati sail horretan ere herri borrokak hazi.
A. Bayrouk euskararekiko irekidura bat erakusten du, Parisek Seaskarekin negoziatzen du... mezu bat ote da horren gibelean?
IK. Gure herriak dauzkan eskubideei begira, jaun horrek erranak erabat gutxienekoak dira eta gainera oraindik obratzekoak dira. Funtsari heltzeko argi eta garbi dago sail horretan, euskararen ofizialtasuna eta honen aplikapena izango direla zinezko urratsak. Orain, hain zuzen agintera iritsi baita, behin baino gehiagotan berak erabili izan duen erran zahar bat oroitaraziko diogu: «Erranak egin, eginak erran». Geroak epaituko du.
A. Zer baldintza jarriko zenukete borroka armatua uzteko?
IK. Hasiera hasieratik, frantses agintearen gain dago zapalkuntzaren bidetik baztertzea eta bahiturik dauzkan borrokakideak askatzea. Prozesu horren barne dago, halaber, gure oinarrizko eskubideei erantzun egokiak ekar ditzan hala nola euskararen ofizialtasuna obratzea, ekonomia bide berri bat finkatzea, turismo politika itotzaileari gelditze bat emanez eta herriaren hazleak diren ekoizpen sailei lehentasuna emanez; baita Ipar Euskal Herriarentzat autonomia egituraketa baten bideari eustea ere. Prozesu orokor horretan sartzen ez gareino, orain bezala, geroan ere borroka armatua tresna baliagarritzat daukagu.
A. Fronte abertzale baten beharra ikusten al duzue?
IK. «Herriak bizi behar du» helburu politikoan, abertzale bakoitzak badu bere zeregina. Gaur egun, Iparraldean, indarrak biltzea premiazkoa da. Baina, euskal gizarte zuzenago eta aurrerakoi bat eraikitzeko, beharrezkoa iruditzen zaigu ezker abertzale indartsu bat.
A. Zer ekartzen du Europak Euskal Herriari, abertzale batzuen apustuarekin (aldekoak) bat egiten duzue?
IK. Herrien eta populuen eskubideak ukatzen dituen Europa merkatari hori ez dugu nahi. Edozein gisaz, eraikiko den Europa, populuen eskubideen elkartasun eta justizia sozialean oinarritutakoa izango da edo ez da benetako Europa izango.
A. Hegoaldeko egoera politikoa ez da asko aldatu. Nola ikusten dituzue azken urteak?
IK. Egin nahi dugun lehen oharpena hauxe da: Estatu espainiarrak ez dio Hego Euskal Herriari zor zaion autodeterminaziorako eskubidea onartzen, nahiz eta abertzaletasuna nagusi den. Gasteizko gobernuak hautatu duen ezker abertzaleekiko konfrontazio bidea oso euskal populuaren kaltean dagoela iruditzen zaigu. Ez ote litzateke gobernuan dagoen eta bere burua hain abertzaletzat daukan alderdi politiko baten eginbidea, aterabide negoziatu bati laguntza ekartzea?
A. ENAMek eta zuek daramazuen borrokaren artean enfrentamendurik ba al da?
IK. Gai honi dagokionez, eta jadanik aipatu bezala, gero eta gehiago iragantzat daukagu borroka frontearen bi kontzeptuen enfrentamentua. Argi daukagu fronte bakarraren kontzeptuak porrot egin duela eta fronteen arteko elkartasun prozesu batean sartu behar dugula. Guretzat argi da Euskadiren askapen prozesua bakarra dela, nahiz eta Hegoaldean eta Iparraldean erritmo ezberdinetan garatu.
Geroari begira, beharrezkotzat daukagu borrokaren ildoa bateratzeko eman behar diren urrats batzu zehaztea. Behin betikotz gogoan argi eduki behar genuke herri bat garela, mugimendu abertzalea garela, euskaldunak eta kitto!
Ixabel Etxeberria
9-11

GaiezPolitikaEuskal HerrTaldeakTalde armatIK
EgileezETXEBERRI11Politika