«Pertsona gutxi dabiltza ustelkerian, baina beti jende bera izaten da»
Pepe Rei, ikerketa kazetaritzan izango da, «Egin»eko taldearekin, Euskal Herrian aritzen den bakarrenetarikoa. Txanponjaleen affaireak, berak deitzen dion bezala, narkotrafikoak eta segurtasun indarrek duten harremanak, Ertzaintzaren usteldurak, eta abar luze batek osatzen dute bere ikerketa lanen zerrenda.
Egunkariek ez dute horrelakorik bultzatzen eta Euskal Herriko prentsaz ari bagara, egoera larriagoa da. Egunkari gehienek salaketa egiteko kupoa betetzen dute bide bakar batetik espekulatuz, hau da, polizi bidetik eta ETA eta HBren ingurnan. Euskal Herriko errealitatearen gainontzeko gaiek ez dute oihartzunik.
Ikerketa edo salaketa egiterakoan badirudi, Euskal Herria oso txikia denez, oso ustela dela. Hori gezur hutsa da. Ehun pertsona dira ustelkeri gunea osatzen dutenak baina, askotan pertsona berak daude ustelkeriako arlo desberdinetan. Adibidez, txanponjaleen ikerketan ageri izan diren pertsonak, narkotrafikoan, segurtasun enpresetan edota eraikuntza irregularren prozesuetan agertzen ziren. Botere gunea txikia izan arren, ez dago ikertuta eta, zentzu honetan, beste komunikabideen jarrera larriagoa da.
Gu ez gara erabat espezialistak eta hau autokritika da. Maila honetan ez dut uste Estatu espainiarrean dozena erdi kazetari egongo direnik. Adibidez, nik ez dut ikusten Ertzaintzan espezializatutako kazetaririk eta Ertzaintza gaur egun 4.000 pertsona dira, baina hemendik hiru lau urtetara 7.000 izango dira. Hori mundu aparte bat da. Torturatzen duen jendea dago, narkotrafikoan parte hartu duen jendea edo txanponjaleen affairean egon direnak, eta hortxe daude. Ertzaintzako pertsona kopuru horrek exekutiboa potroetatik harrapatuta dauka. Ertzaintza asko aldatu da eta kontrazentzu asko daude. Esate baterako, Joseba Goikoetxea Sargento Nagusia 6 urteko gaieztapenarekin zigortuta dago entzunaldi telefonikoengatik, eta hala eta guztiz, misio berezien arduraduna da, hau da, narkotrafikoaz, entzunaldi telefonikoez edota eurek antiterrorismo ekintzak deitzen dutenaz arduratzen da. Eta momentu honetan ez dago inor horretaz ikertzen ari dena. Gu, gure espezializazio faltagatik azalean gelditzen gara.
Duela gutxi egin den beste harrapaketa bat Deban izan da. Txapel izeneko gizon bat agertu zen, eta zirkulu batzuetan eskandalu handia eragin du ezker abertzalearekin harremanak izan zituela argitaratu genuenean. Hala egin eta, gaur egun ez dakigu zer gertatu den kokainako 300 kilo horiekin, bertsio ofizialak esaten duena ez dugulako sinesten.
Narkotrafikoa ezkutatutako gaia da, baina erreferetzi puntu batzuk eskuratu ditugu eta ekonomikoki badakigu nola aztertu.
Frogatu gabeko iragazketa ez du ezertarako balio. Adibidez, bankuetan lan egiten duen jendea da eta lanpostua arriskatzen duena, baina guk egiten dugunaren kontzientzia daukate eta laguntza eskaintzen digute. Epaile eta fiskal batzuk ere bai. Azken hauei ere, guk informazioa pasatzen diegu, zintzoak eta salaketa egitearen alde daudela jakinaren gainean bagaude. Kontakto hauek emandako informazioak alertatzen gaitu, gure lana hori frogatzea da.
Izan ere, Euskal Herrian ikerketa kazetaritza egitea arrain-haztegi batean arrantzan ibiltzea bezalakoa da. Amua bota eta hirunaka hozka egiten dute, arrantzan gu bakarrik gabiltzalako. Euskal Herrian ez dago kontrol legislatibo edo exekutiborik, eta ezta prentsaren kontrolik ere. Gaur egun, epaile eta fiskal batzuez bakarrik fidatzen gara.
Oso argi dugu zer den sekretu profesionala eta askotan babestu gara honen pean.
Bestetik, badaude beste komunikabide edota instantzia politiko batzuk, argitara ez dadin, ordainduko luketenak. Adibidez, autobidearen inguruan "Egin"era deitu eta dirua eskatu zigun batek. Ez genuela ordaintzen esan genionean beste komunikabide batera joko zuela esan zigun eta azkenean, aipatu zidan gaiaz ez da ezer agertu. Orduan hiru hipotesi daude, esan zidana bluf bat izatea, beste komunikabideek ez erostea, edota erosi bazuten ere, ez argiratzea.
NORTASUN AGIRIA
1947an Barbantesen jaio zen
Bere etika profesionala zintzotasuna da
Txonponjaleen affairea bidali zioten fax batekin hasi zen
Nahiz eta jendeari beldurra dioela onartu, bere kontzientzian fede osoa du
Lehen ikerketa lana Vigoko Udalaren inguruan egin zuen
Lan ordutegia 24 ordukoa da, baina askotan deskonektatu egiten da