«Politikoena beste mundu bat da»
Egineko kazetaria izanik hainbat datu izan ditu eskuartean hauteskunde garai desberdinetan. Hasieran enpresa teknikorako ikasketak egin zituenean, ez zuen susmatuko gaur egungo ogibidea. Ez eta ere ordutik hona betetako ibilbidea. Soziologia eta Linguistikako ikasketak burutu zituen Parisen erbestean zegoela. Duela gutxi Kazetaritzako ikasketak amaitu ditu. Euskara eta Euskal Herriaren inguruan hainbat lan egin ditu, Egineko Urtekaria, Luis Nuñez berak esaten duen bezala, lan hauen jarraipena delarik.
Bestetik, abstentzioa ez da pertsona batek erabakitzen duen zerbait. Ez da faktore bat, baizik eta opzio bat, jendearen artean dagoen beste aukera bat. Orduan, esan genezake, alderdi politiko bakoitzak bere abstentzio kopurua duela. Eta abstentzionistak pertsonak dira, luzeko politikarako edo sozialki zer gertatu den jakiteko datu erreala hori da. Aldaketa egina zegoen, hau da, EAJ nagusi zen, baina lehendik ere bai. Larunbateko eta igandeko datoa praktikoki berbera zen.
Askotan esaten da «abstentzioak harrapatu gaitu edo ez gaitu harrapatu», hau da, kanpoko zerbait balitz bezala, eta ez da. Nik uste dut abstentzioa oso gauza arrunta eta inportantea dela aldi berean. Ez azken hauetan, oso gutxi jokatu duelako, baina oso inportantea luzarora begira, horrek adierazten duelako jende multzo bat abstentziora pasatzen ari dela. Eta multzo hori hazten ari dela. Igandeko hauteskundeen emaitzak azaltzeko abstentzioa pisu gutxikoa da.
Aldiz, EA igo da, larunbateko datoekin konparatuz berriz ere. Aldaketa biak horiek dira, EAJ goruntz eta EA ere bai, azken hau mundu guztiak espero zuen baino gehiago.
Beste aldaketa aipagarria HBna izan da. HBn jetsiera txikia izan da, % 5 gutxi gora behera, eta nik uste dut hori inportantea dela epe luzera edo epe erdira. Azken lau urte hauetan HBk 40.000 mila boto galdu ditu eta hau bai iruditzen zaidala garrantzitsua, batez ere lehen aipatutako epe luze horregatik. HBk oso serio hartu beharko luke, ez azken hauteskundeak, baizik eta bilakaera hori. Nola galdu dituen 40.000 boto horiek 87tik hona. Pentsatu behar dute ez ote den hobe bueltatzea lehengoko estilora. Alderdi politikoa baino mugimendu soziala edo mugimendu politikoa gehiago izatea. Joera herrikoi guztia HBn egotea, exekutiban egotea... honelako gauzak berplanteatzea beharrezkoa dela uste dut hauteskunde mailan berriz igotzeko. Azken urteetako ekintzen ondorioak aztertzea, azken finean.
Gero, datu inportanteena EErena da, gauza puntual bezala. EEk asko galdu du, konpara daiteke HBren galerarekin, bakoitzak 13.000 boto inguru galdu bait ditu. Baina 13.000 boto HBren masa elektoral handian ez da hainbeste, aldiz, EEren masa elektoral txiki horretan nahiko inportantea da. Gainera, EEk orain galdu baditu ere, azken hauteskunde autonomikoetan beste hainbat galdu zituen. Orduan bi galera dira, bata bestearen gainean. Dato elektoral inportante bakarra izan da. Besteak, HB, PSOE, PP, EAJ ,EA eta abstentzioarena nahiko antzekoak dira azken hauteskundeekin konparatuz. EErena ez.
Politikoena beste mundu bat da.
Distantzia ikaragarria sortu da herri eta instituzioen artean. Jendeak ez du sinisten instituzioengan eta hauek nahi dutena egiten dute. Beti aurkituko dute beste aterabide bat.
Kasu bera dugu Bizkaian eta Gipuzkoan PSOEkin. Hemen, jende askok PSOEri ematen dio botoa antiabertzale izateko. Zentzu bera du Araban Unidad Alavesak. Araba atzeratuagoa dago Bizkaia eta Gipuzkoa baino, arlo guztietan, eta antiabertzaletasun joera apur bat primarioa hartu dute Arabatarrek. Hemen modernogoa da PSOE Unidad Alavesa baino. Baina adierazpena, funtsean berdina da. Orain dela hiru urte EAJk autokritika egin zuen PSOE edo abertzale sentitzen ez den jendearen presentzia onartzen zutela esanez. Pena izan zen, EAJren kasuan, abertzaletasuna ere baztertu egin zuela, EAn gertatu ez dena. EAJ alderdi erregionalista batetan bihurtu da, lehen benetako alderdi nazionalista zelarik. Hori Madriletik asko eskertu zuten, ez hainbeste diskriminazioa baztertzen zutelako baizik eta nazionalismo bera baztertzen zutelako.
Denboraz, nik esango nuke UAk PPn sartuko dela, UPNkin gertatu den bezala, jende eskuindarra eta batez ere espainola delako. Baina benetako espainola UPN, karlismo eta azken finean eskuma klasikoarekin konpara ditzakegu. Soziologikoki kontutan hartzekoa da.
Atomizazio hori, bestalde, historiaren aurka doa. Normalean, gizarte gehienetan alderdi asko izatetik bi izatera pasatzen dira, nahiko antzekoak eta asbtentzio oso handiarekin. Euskal Herria oso desberdina da puntu honetan eta beste batzutan ere.
Atomizazioak adierazten duen beste gauza bat zera da, oinarrizko arazo politikoak oraindik, konpondu gabe daudela, bestela jendeka semaforo edo seguritate sozialaz arduratuko zen, arazo puntualetaz. Orain horiek garrantzitsuak izan arren, guk beste herrialdeko jendeak baino, arazo orokorrei garrantzi gehiago ematen diegu. Horregatik gure botoa ez da hainbeste aldatzen. Guretzat ez da inportantea diputazioan nor egongo den baizik eta "nik EAJri" edo "nik PSOEri". Gero, semaforoa, etabar, baina lehendabizi alderdia.
Azken hamar urte hauetan Iparraldea asko aldatu da eta nire ustez onera. Lehendabiziko aldiz, abertzaletasunak pisu minimo bat du Iparraldean. Hegoaldean mende bukaeran eta hasieran EAJ inportantea izan zen. Iparraldean ez da hori inoiz gertatu, ez EAJ, ez HBkin, inorekin. Orain abertzaletasuna txikia izan arren adierazgarria da. Orain arte botoa alderdi frantsesena izan da, eskuina edo ezkerra, beti. Orain jendeak hirugarren aukera maneiatzen ari da, hau da, tokikoa. Dena den, nahikoa da beste aldera joatea aspektu guztietan dauzkagun desberdintasonak ikusteko.
NORTASUN AGIRIA
52 urte dauzka donostiar honek
Gizartea nahiago du politika baino, gizakiaren balore nagusiak interesatzen zaizkiolako
Bere bizitza guztian ikertu duen gauza bakarra Euskal Herriaren gizartea izan da
Fenomenorik interesgarriena SEBSekoa dela dio
Egineko Urtekaria euskal gizartearen kontabilitatea dela dio
Marxistatzat jotzen du bere burua nahiz eta, besteen hitzetan, bere ikerketak nahiko pragmatikoak izan
Herriaren etsipena eta apurketa instituzionala dira euskal gizartearen definizio