"Banketxeen merkatua lortzea dugu aurrerantzean helburu"

1991ko otsailaren 24an

GOTZON OLARTE
"Banketxeen merkatua lortzea dugu aurrerantzean helburu"
Eusko Kontseilu Orokorra, lehendebiziko Eusko Gobernu eta Jaurlaritza ezagutu dituen azpeitiarra da Gotzon Olarte. Orain, politika publikotik kanpo baina beti politikan, Gipuzkoako Kutxako lehen lehendakari exekutiboa da. Bere helburua, batasuna lortu eta frantziar mailako entitate handi bat osatzea da.
ARGIA: Politikan sartu aurretik, ekonomia titulua atera eta lan ezberdinak egin dituzu.
G. OLARTE: Daukadan titulu ofizial bakarra zuzenbide titulua da, ekonomiazkoa Deustuako unibertsitatean atera arren, ez zen garai hartan titulo ofiziala. Dena den lehen lana Gasteizko DKV enpresan egin nuen eta gero bost urtez Luzuriaga untzioletara joan nintzen, Pasaiara. Gero Bankoa sortzean deitu egin ninduten eta hantxe izan nintzen, beste bost urtez. Hortik politikara. 1979ean, Euskal Kontseilu Orokorretara. Estatutua onartu genuenean, 1980an, ekonomia edo finantza kontseilariorde izendatu ninduten, Pedro Luis Uriarterekin.
A..Nola izan zen garai hura, sortze hura?
G. O. Nik ez dakit ea garai hartako sentimendua trasmititzerik ba ote dagoen, are gehiago, berritzerik ba ote dagoen ere. Estatutuaren arabera itxaropen berri bat zetorrela zirudien hainbatentzat. Ilusioa, lan egiteko gogoa izugarria zen. Azpiegitura aldetik berriz ezer ez. Nire lehen mahaia eta aulkia, Arabako Aurrezki Kutxak aldatu berriak zituenak izan ziren, traste zaharrak. Lakuara joan aurretik, Bilbon, lokatz artean sartzen nintzen nire bulegora.
Duela hamar urte jakin izan begenuen hain epe laburrean ze eboluzio edukiko zuten Jaurlaritzan daudenek, ze burokrazi sartu den...! Hamar urte besterik ez dituen Gasteizeko Administrazioa zertan bereizten da beste administrazioekin, Espainiakoarekin, Frantziakoarekin? Zertan bereizten da gogoan, asmoan, jarreran, helburuan? Oso epe motzean lortu behar ez zen zerbait lortu da. Burokrazia nagusitu da.
A. Nahiko ezkor agertzen zara ezta?
G.O. Ez, ezkorra ez. Penatua. Nik uste nuen bazegoela Euskal Herrian abertzaletasuna aurrera ateratzeko gogoa, zerbitzu zentzu batez lan egiteko jendea. Orain, beste lan postu bat bezala ikusten da Administraziokoa. Funtzionarizatu egin da jendea.
A. Lakuatik Madrileko Legebiltzarrera 1982an...
G.O. Bai, alderdiak aginduta. Nire lana ekonomia eta aurrekontuen ardura eramatea zen. Lan bereziena, urteroko aurrekontuetan, gai nagusian, bozeramale izatea zen.
Aldaketa handia izan zen bai pertsonal mailan eta baita politika mailan ere. Jaurlaritzan kargu politikoa nuen baina gestio munduan bizi nintzen. Publikoa baino laneko gizona naiz. Baina Madrilen Diputatua izatean, alde publikoko politikaria bihurtu nintzen. Ni politikoa banaiz, baina politikoa maiuskulaz, hitzaren zentzu noblean. Ni gaur egun ere, abertzale naizenez politikari naiz, baina ez publikoa.
A. Madrilen zinela PNVren haustura gertatu zen, ilusioaren galera izan ote zen?
G.O. Une hura ez zen bapatean etorri, prozesu bat izan zen. Zoritxarrez, pertsonalki gertu-gertutik bizi behar izan nuen PNVren zatiketa. Izugarrizko mina egin zidan. Hilabete oso latzak izan ziren. Hala ere bai orduan, eta baita gaur ere, erabaki hura ondo hartua eta beharrezkoa izan zela uste dut. Mingarria benetan, zaharrei, baseei begira, baina baita bertan ginenoi begira ere. Espainiari begira indar gutxi daukagu, eta indar politiko garrantzitsuena zatitu beharrak, min ematen du.
A. Nahiz eta banaketarako arrazoi ezberdinak egon, lurralde Historikoen Legeez egin zen irakurketa oso ezberdina izan zen haietako bat. Zu beti herrialdeen berezitasunaren aurka eta gobernu fuerte baten aldeko agertu zara.
G.O. Esan bezala EAJren etena prozesu bat izan da. Arlo ezberdinen artean, lortzen ari ziren trasferentzien bitartez Elkarte Autonomoan zein nolako egitura osatzea eztabaidetariko bat genuen. Ni Eusko Jaurlaritza indartsu baten aldekoa nintzen, eta naiz. Abertzale bezala, eta Euskal Herria ez den arren, Elkarte Autonomoa baizik, zatikatutako herri batean bizi naizenaren irudipena daukat. Orduan ere bai eta orain gehiago. LHL legeak ekarri duen eragina, belaunaldi atzerakada bat izan da. Sortu genuena Euskal Herriaren zati bat besterik ez denez sortu beharreko Euskal Herri proiekturako Eusko Jaurlaritza sendoa behar da. Eusko Jaurlaritza arerio bat balitz bezala ikustea hiru lurraldeen aldetik, ez da joko ona, kezkagarria. Madrilekin dugun joko bera, berdintsua. Eta Gasteizekoa nire jaurlaritza da, ez bestea. Espainia eta munduaren aurrean erreferentzia nagusi indartsu bat eduki behar dugu, eta hori Jaurlaritza da. Honela lortuko bait dugu nahi duguna: nazio bat garela, aurpegi bakarra dugula erakustea.
Nik uste herrialdeak ez zeudela bakoitzaren berezitasun horiek indartzearen alde, baizik alderdi politiko batzuk bultza duten zerbait izan dela. Ondorioz, piztu behar ez zuen zerbait piztu da orain, bakoitza bere herrialdekoa sentitzea lehenik eta gero euskalduna. Gure kulturan sartzen ari da hori. Nire ustez abertzaletasunak atzerakada bat izan du.
A. Garai hara izan al zen politika publikoa utzi eta finantza munduan sartu zinena?
G.O. Ez dauka zerikusirik. Ni EAJko kide nintzen, Gipuzkoako Exekutibako lehendakariordea. Eusko Alkartasuna sortzean alderdiak politikan jarraitzeko eskatu zidan, Gasteizeko legebiltzarrera joanaz. Baina Kutxetako hauteskundeak izan ziren eta Euskal Herriko Kutxen Federaziotik nolako politika jorratzen ari ziren ikusiz, Aurrezki Kutxen koordinazioa, batasunerako bidea bultza nahi izan nuen. Finantzen Kontseilariorde nintzenetik neukan asmoa zen hau, eta orain lortu egin dut. Juridikoki bat gara Gipuzkoako bi kutxak, eta bi edo hiru hilabete barru errealitatean ere bat izango gara.
A. Zure asmoa, batasuna, egina dagoenez, horrek zar esan nahi du zure betebeharra amaitua dagoela Kutxan?
G.O. Ez. Eginkizun bereziena bai, baina ez dira hor amaitzen kutxen eraketa mailan nik ditudan asmoak. Mc Kinzeyk egindako txostenean agertu bezala, bi helburu daude: bata herrialdeetan kutxak batzea eta bestea konsortzioak eratzea. Lehengoa egina dago baina bigarrena falta da. Konsortzio hitza gaindituta dago, ez gaude hori sortzekotan, bai ordea konsortzio mailako jitea sortzekotan. Epe honetan aurrerapausu handiak eman ditugu. Nik pentsatzen dudanez, eta lehen esan bezala, zoritxarrez zatikatutako herri bat daukagu. Gure herria egituratzeko bide bat, mundu finantzierotik ekitea izan daiteke. Aurrezki Kutxak Euskal Herriaren egituraketaren ardatz bihurtzea lortu behar da orain.
A. Zer adierazi nahi duzu konsortzio mailako jiteaz mintzatzean?
G.O. Hemendik aurrera kutxek elkarrekin aurrera egin behar dugula. Agian ez dugula konsortziorik sortu behar, baina elkarlana, gauzak batera eztabaidatu eta aurreikusi beharra nahitanahiezkoa dela. Eta maila honetan Nafarroak ere parte hartzea espero dugu, baina gurea baino askoz egoera zailagoa dute. Prozeso honetan sartzeko eskaintza egiten diegu, behin eta berriz, baina denok dakizkigun arrazoiengatik orain arte Nafarroa ez zaigu batu. Ni itxaropentsua naiz hala ere, gaur ez bada bihar, eta bihar ez bada etzi, nafartarrak batuko zaizkigu.
A. Orain kutxek duten erronka handiena berrikuntzari aurre egitea da. Nola egingo da hau?
G.O. Elkarren artean egin behar dugula garbi dago. Besaide proiektua hor dago. Denon artean, datorkigun konpetibitateari aurre egiteko beharko dugun informatika maila eskuratzeko proiektua, punta-puntako teknlogia. Gero, hainbat elkartetan batera gaudenean, bakoitzak bere nortasuna edukiz, guzti hori koordinatzeko modurik onena konsortzioa, holdinga, koporazioa... behar dugun, gero ikusiko dugu. Zergatik aurreratu orain? Kontua orain arte sartu ez gare arlotan sartu eta elkartzea bultzatuz egoera berri horri erantzuna eskaintzea da. Printzipio teoriko hau praktikan jartzen ari gara hiru mailatan batez ere, aseguruak, kapital merkatua eta informatika mundua.
A. Kutxen orain arteko merkatu pribatua, familiarra, lantzen jarraitu egingo da baina beste edozein finantziar entitate bezala, beste arlo guztietara zabalduko da. Nola da hori?
G.O. Duela gutxi arte kutxak, partikularrekin soilik lan egiten zuten entitateak izan dira, eta banketxeak aldiz enpresekin. Baina ez hala nahi zelako, legeak hala zioelako baizik. Egun egiten ari garena egin ahal izateko ahalmenik ez zegoen lehen. Orain arte Estatuak kutxei bere ehuneko hirurogeitamarra non inbertitu behar zuen agintzen zion. Finantziar sistimaren liberalizazioarekin banketxeak eta kutxak finantziar erakunde berdinak dira legearen aurrean. Nik uste behartuta gaudela lurraldeko egitura ekonomikoari bizkarrik ez ematen. Beraz, Kutxa merkatu berri horietan sartzera behartuta dago. Gertatzen dena da banketxeak orain gure merkatua izan den horretan sartzen ari direla, aurrezpen pribatu txikian hain zuzen. Baina gu ere arlo ekonomiko guztietan egongo gara, hor dugu Norbolsaren adibidea. Aurrera egin dugu eta Aurrezki Kutxen jatorria desnaturalitzatzearen beldurrik ez da izan behar. Aseguruetan sartzea adibidez kutxak sortu zireneko asmo bati erantzutea dela ulertu behar da. Orain aurrezteko modu asko daude eta hauetako bat aseguruak dira. Kutxon helburua azken finean aurrezpena bultzatzea da eta aseguruak eta kapital merkatua aurrezteko moduak dira.
A. Baina orain bertako konpetentzia berria sortu da. Liberalizazioaren ondorioz beste kutxekin konpetentzia batetik, eta banketxeekin bestetik.
G.O. Hala da. Baina liberalizazio legea aurreko hamarkadan onartutako legea, martxan jarri zenetik dago konpetentzia hori. Beste kontu bat Europari begira dagoen konpetentzia da. Markoa irekita dago, konpetitu daiteke, baina gero konpetitzea erabakitzea beste gauza bat da. Kanpoko kutxak etor daitezke eta banketxe eta kutxen segmentua edo merkatua berbera da orain. Konpetentzia bultzatu da eta honi aurre egiteko zerbitzuak hobetu eta gehitu eta kostuak murtiztu behar dira epe luzera. Hainbat pertsona liberatzeko modua izango dugu enpresen merkatu hori geureganatzeko, bateratzea dela eta zerbitzuak, jendea, bikoiztuta bait daukagu. Bi sareak landu behar ditugu.
A. Nola egingo da kostuen murrizketa, lanpostuak ziurtaturik al daude?
G.O. Birmoldaketa egitea da gauza zailenetariko bat. Bateraketa dela eta gastuak handiago izan dira, baina fusioaren erabakia ez da koiunturala, estrategikoa baizik eta aurreikusia zegoen. Bateraketan dirutzak inbertitu ditugu eta kostuak murriztea piskanaka egin beharko dugu epe luzera, ez urte batean. Baina langileei dagokionez, ez da inor kanporatua izango. Nola lortuko den kostuak murriztea? Gastu orokorrak murriztu behar dira, baina gustu orokorretan pertsonalaren gastua %70a da eta beraz urte batetik bestera portzentaia handiena ez da aldatuko. Kutxaren gastu orokorrak hemeretzi mila milioi pezeta pasa dira, eta pertsonalaren gastuak hamairu mila milioi pezeta. Gestioa, kudeaketa hobetu behar da, langileak lehenagoko berak izango dira eta. Langileak berrikuntza horretarako prestatu behar ditugu eta gero hor daude jubilazioak...
A. Jubilazio aurreratuak?
G.O. Hori ere hor dago baina oraindik ez dugu planteatu ere egin, jubilazio naturalak ere egongo dira. Batzuk hil egiten dira eta beste batzuk jubilatu, baina bidali ez da inor bidaliko. Baina esan bezala jendea formatu behar dugu orain, soberan daudenak aktibitate berrietarako prestatuz. Jakina da batzuk ez dutela erreziklatu nahiko, adina edo dena deneko arrazoiarengatik.
Edozein modutan ere aurreko legealdian Gasteizeko jaurlaritzan onartu ez zen Aurrezki Kutxen legea onartzeke dago eta, hitz eman duten bezala, ea orain kaleratzen den behingoz.
B.Artola
35-38

Gaiez\Ekonomia\Zerbitzuak\Banka
Pertsonaiaz\OLARTE1
Egileez\ARTOLA3\Ekonomia

Irakurrienak

Matomo erabiliz

"40 landare mota ditugu oihan baratzean, urte osoan bertatik jateko eta tresna xinpleekin lantzeko"

Estitxu Eizagirre

Bizkaia: EAJren gotorlekua kolokan?

Jon Azkune Torres

Ez da zapalkuntza? Orduan, asimilazioa

Ane Ablanedo Larrion

Pribatura noa

Josune Azurmendi

Gipuzkoa: Biren arteko jokoa

Iker Iraola Arretxe

Azkenak

2024-04-21 | Asier Etxenike Ugarte

Araba: Zer isla elektoral izango du aldaketak?

2024-04-21 | Gorka Peñagarikano Goikoetxea

Apunte batzuk atarikoan

2024-04-21 | Gorka Peñagarikano Goikoetxea

'Cristóbal Balenciaga' telesaila

"Nabaritu dadila euskaldun batzuok euskaldun baten istorioa kontatu dugula"

Cristóbal Balenciaga diseinatzailearen biografia kutsuko fikziozko telesaila egin du Moriarti hirukoteak, Disney+ plataformarentzat. Estreinakoa dute formatu horretan. Aitor Arregi eta Jon Garañorekin egin du hitzordua ARGIAk, Jose Mari Goenaga kanpoan baitzen,... [+]

2024-04-21 | Iker Iraola Arretxe

Gipuzkoa: Biren arteko jokoa

2024-04-21 | Jon Azkune Torres

Bizkaia: EAJren gotorlekua kolokan?

Eguneraketa berriak daude