Ernesto Telleria: "Ez Da Ofiziorik Egiten Bi Artetik Behin Pelikula Bat Errodalaz"

Ernesto Telleria, "Eskorpioa" filmearen zuzendariari elkarrizketa

Eibarren Estreinatu Da «Eskorpioa» Filmea: Herri Txiki Bateko Biztanleak Eta Arrotza
Ernesto Telleria: "Ez Da Ofiziorik Egiten Bi Artetik Behin Pelikula Bat Errodalaz"
Ernesto Telleria eibartarraren lehen filme luzea, "Eskorpioa", joan den astean estreinatu zen Eibarren, bertako zine-klubak antolatutako ihardunaldi batzuren barruan. Baztango bazterretan, Zubietan errodatutako umore beltzezko pelikula honen zuzendaria mintzo zaigu estrenuaren ondoren.
"Filme honek zuzendari berrien pelikulen arazo guztiak izan behar ditu, hau da, pelikulan, esan nahi duzun hainbeste gauza sartzen duzunez, gero bukaeran, literatur obra baten kasuaren antzera, ezin duzu filmea esaldi batetan laburbildu", aitortu digu Ernesto Telleriak, «Eskorpioa» filmearen zuzendariak, euskarazko estreinua amaitutakoan.
Gehienbat, Baztango bazterretan, eta Zubietan errodatua, Rafael Castellanoren ideia batetan oinarritua, eta aurrekontu laburrarekin egina, Ernesto Telleriaren lehen luzemetrala honek mendi aldeko herri txiki baten biztanleen jokabideen islada eskeintzen du, herrira ailegatzen den arrotz baten presentziak bitartekaturik. Francois Beuakelaers, arrotza, Jean Claude Boiullaud, alkatea, Agnes Chateau, Klara Badiola, Mikel Garmendia, Antonio Resines, Rogelio Ibanez, Felipe Barandiaran, Txema Blasco, eta Jordi Dauder dira aktore nagusiak. Musika Bixen te Martinez jarri du.
Umore beltzeko komedia
Hasteran, ideia batekin filme bat egitea planteatzen duzunean, ideia batekin zoaz baina gauzak eta gauzak sartzen hasten zara. Hor ikasten dut lehen pelikularen arazo orokorra; hori da behintzat montaia bukatu zenean atera nuen inpresioa, esan digu Ernesto Telleriak filmearen mezua apur batetan deslabazatua agertzen dela komentatu diogunean.
Lehenengo muntaia bi ordutekoa zen, eta, jakina, bi ordutako pelikula euskaldun bat egitea, daukagun merkatuarekin, astakeria bat da.
Orduan hasten zara mozten eta mozten, historia ulergarria izan dadin saiatuz, eta gauza pilo bat gelditzen da bukaeran"
ARGIA.–Esatebaterako, pertsonaia nagusiaren alde alektiboa zintzilik gelditzen da egiaztatzeko.
E.TELLERIA.–Ez zitzaigun interesatzen hainbeste pertsonaiaren historia bera. Pertsonaia honen moduko pertsona bat agertzen denean zer gertatzen den interesatzen zitzaigun gehiago. Nahiz eta pertsonaia pantailan denboraren ehuneko laurogeita hamarrean presente egon, gauzak gertatuz doazkio, jendea gaineratzen zaio, leku batetan dagoen bakoitzean baten bat datorkio zerbaitekin. Jendea bera baino gehiago interesatzen zitzaigun, bera bere inguruan gerta daitezkeen historien katalizadorea da. Asmotan, gero ez dakit horrela izango den pelikulan, ez baitaukat momentu honetan inolako perspektibarik pelikula juzkatzeko. Niretzat pelikula komedia bat da, baina ez komedia amerikarraren antzekoa. Oso umore beltza da, oso.
A.–Zure inguruaren oso ikuspegi beltza daukazulako ote?
E.T.–Izan daiteke, nahi argi azaltzen dela uste dut.
A.–Neurri batetan, despiadatua iruditzen zait.
E.T.–Liteke. Nik momentu honetan ez daukat perspektibarik esateko despiadatua naizen ala ez. Pelikula batetan, gidoi bat egiteko paper batetan idazten dena baino askoz gehiago ateratzen da. Aktoreak zuzendu eta egoeran sartzeko orduan oso kasu kuriosoak suertatu zaizkit. Abididez, azkenengo eskenan, apaizak andrari begiratu, eskuak igurtzi eta irrifarre egiten duenean, hori ez zegoen gidoian. Eskena bakoitzean aktoreen eta ekipoaren animoak eragiten du.
«Ez dut zine naturalista egin nahi»
A.–Bestalde, elementu batzuk, bi metro lur azpitik petroleoa aurkitzeak kasu, berosimilitudea jartzen dute zalantzan.
E.T.–Nik uste dut berosimila dela kontatzen ari den historiarako eta kontatzen ari den tonuan. Hau da, nik edo zinegileen gehiengoak zinema egiten dugunean ez dugu egiten akta notarialak egiaztatzeko. Nik Estatu Batuetan egin banu, seguru asko James Dean-ekin bezala «Gigantes» filmean, hau da, petroleo dorre izugarri batekin, kriston lurrikarekin eta abar. Baina Euskadin zaude.
A.–Petroleoa ateratzearen ideia bera aipatzen nuen nik.
E.T.–Hasieran, Rata Castellanok bidali zuen lehen sinoptsia oso serioa zen. Hain serioa, niri ez zidala balio, drama tipiko espainiarrean jausten garelako. Pelikula espainiar bat egitea ez zitzaidan interesatzen. Orduan, western-aren nahiko topikoa erabili genuen, arrotza, bakartia, egunkariaren pertsonaia... petroleoa aurkitzea ere. Izan ere, petroleoa perforadora batez aurkitzea ez da plastikoki lurretik sortzen den zurrutada bezain polita. Bigarrenik, ezin nuen jokatu bi pertsonaien artean interesatzen zitzaizkidan harremanekin, hau da, herriko tontua –azkenean hain tontua ez dena– eta protagonistaren artekoekin.
A.–Kasu horretan, herriarena den ala ez den zerbait aurkitzea planteatzen da.
E.T.–Bai. Izan ere, tabernan dagoen elkarrizketan nahiko argi gelditzen da, nik uste. Batek "petroleo hori ez zen inoiz gurea izango" esaldia dionean. Nik uste dut, ideologikoki oso argi ditudan zenbait gauza daudela. Gero, berosimilitudearekin jolasteko baimena hartzen dut. Eta hori zinema amerikarretik ikasi dut, pelikuietatik ehuneko 90a ez da berosimila. Ez zait inporta, jendeak sinistu egiten ditu. Ez dut zinema errealistarik egin nahi, ezta naturalistarik. Pertsonaiekin jolastea eta beraiekin dibertitzea nahiago dut.
Aurrekontu laburrez
A.–Pelikula honek demostratzen du presupuesto txikiekin lan egitea posiblea dela?
E.T.–Herri honetako zuzendariei gelditzen zaigun irtenbide bakarra presupuesto txikiekin lan egitea da. Nik aldizkari batetan irakurritako filme espainiarren takila indizeak gogoratzen ditut. Gure pelikula batek 80-100 milioi pezetako kostoa izan dezake, orduan ez daukagu gaitasuna kosto horiek amortizatzeko, hau da, edo Gobernuak zinema egiteko diru-laguntza haina ematen digu eta euskadin bakarrik banatu (inork atsegin ez duena, zeren zerbait egiten duzunean ahalik eta jende gehiagok ikus dezan baita) edo bestela ezer. Nik uste beharrezkoa dela presupuesto txikiekin zinema egitea, zeren pelikula batek izan dezakeen ikusle kopurua 200.000takoa izan daitekeen, eta ikusle horiekin eta laguntzarekin juxtu juxtu ailegatzen zara 90-100 miliotako pelikula bat kubritzera. 200 miliotako pelikulak planteiatzea zorakeria iruditzen zait.
A.–Beraz, nola ikusten duzu etorkizuna?
E.T.–Nik nahiko beltza ikusten dut etorkizuna. Zine-zuzendari bat egiten da metroak errodatzen, hau zinema ofizio bat da. Bi urtetan pelikula bat errodatzen baduzu, ezin da izan. Herri honetan behar dena, telebista bat izanda, bera dramatikoak produzitzen hastea da. Bideoan izan arren. Bi urtetan pelikula bat eginez zuzendari batek ez du ofiziorik egiten. Ford edo Hitchcock bezalako zinegileak genioak izatera ailegatu baziren pelikula mordo bat egin zutelako da. Ford-ek 90 pelikula errodatu zituen. Beste erabatetara lan egiten zuten.
Azkenean, telebistarako zinema egiten amaituko dugu. Zinema, gela ilun batetako amankomontasuna eta bakartuna gisa ulertuta desagertzera doa. Gelak gero eta txikiagoak egiten dira. Zinema eliteko gauza bat izaten amaituko da, multizine serie baten espezializazioa ematen ari da, non intelektualki funtzionatzen duten pelikulak eskeintzen diren. Eta, bestalde produkzio erraldoi amerikarrak gero eta gutxiago dira. Honekin ez da 'pelikula' amaituko, amaituko dena pantaila handiaren aurreko amankomuntasun hori da. Irudia ez da desagertuko, alderantziz, gero eta demanda gehiago dago. Baina zinematik gustatzen zaidana zera da: mila pertsona inguruan eta ni bakarrik pantailaren aurrean.
PELLO URZELAI
"Eskorpioa" filmeko eszena bat.
60-61

GaiezKulturainemaFilmeakLuzemetraia
GaiezKulturainemauzendariakTELLERIA2
PertsonaiazTELLERIA2
EgileezURZELAI1Kultura