"Herri honetan, oraindik erantzun ahalmena dago"

Periko Solaberriari elkarrizketa.

Periko Solabarria, HBko zinegotzi
"Herri honetan, oraindik erantzun ahalmena dago"
Periko Solabarria gizon osoa dugu, hitz bakarrekoa eta urtez urte ospe pertsonal sendoa eraikitzea lortu duena. Abade, peoi, militante eta zinegotzi, errepresioa hurbiletik ezagutu du sarritan. Horren zantzua birikietan geratu zaio itsatsirik. Bere bizitzaz eta Herri Batasunaren sorreraz mintzatu izan gara, koalizioaren lehen hamar urteak betetzen diren egun hauetan.
ARGIA.– 58 urte duzu, langilea, politikoa, abadea izandakoa edo oraindik abadea, hiru semealaba...
Periko Solabarria.–Emakume batekin bizitzeko eta familia bat egiteko konpromezua hartu nuen, baina nik lehen bezalaxe segitzen dut, sekularizatu gabe. Diferentzia da administratiboki ez didatela funtzioak egiterik permititzen, baina nire ustez hori gauza anekdotikoa da. Ez dut uste bizimodu bat utzi behar dudanik Ebanjelioaren aurka ez doan zenbait gauza egiteagatik. Niri beti aurrera joatea eta hurrengo mendean bezalaxe bizitzea gustatu izan zait, eta nire ustez datorren mendean honela bizi izango dira apaizak. Norberak nahi duena egin ahal izango du. Momentu honetan elizaren boterearen biktimak gara, baina badakigu aurrera goazela.
A.–Meategietara langile joan zinen, eta bertan hainbat urte eman, ezta?
P.S.–Bai, meategi aldean hamar urtez egon nintzen, eta bertan denetarik egiten nuen, mediku, maisu, albaitari, abade... Esperientzia gogorra baina ona izan zen. Handik apurtxura ni neu hasi nintzen meategietan sartzen. Beranduago, eraikuntza lanetan hasi nintzen, eta bertan ere hainbat urte eman. Baina orain ez dut osasun onik, eta ezin dut lanean segitu. Medikuak debekatu egin dit, birikiak direla. Horrexegatik ari naiz lan instituzionaletan, Herri Batasunaren aldetik Barakaldoko udaletxean.
A.–Politikoki eraikuntzan, hau da, peoi lanetan egin egin zara batez ere, ezta?
P.S.–Bai, nire bizitza politiko eta sindikala eraikuntzaren munduan eratu da. 1964ean Estatu espainoleko lehen abade langileak sortu ziren. David Armendia eta biok izan ginen sotana kendu eta lanean hasi ginen lehenak. Guk uste genuen apaizak ere ogia izerdiaz irabazi behar zuela, eta horrela hasi ginen. Esperientzia gogorra, itzela izan zen. Bakarrik geunden, esperientziarik gabe, baina konpromezu politiko eta sakona geneukan. Langilegoaren borrokarekin konprometitu nahi genuen.
A.–Seguruen ez zuten ulertu, ez goikoek ezta behekoek ere.
P.S.–Oso txarto ulertu zen. Elizaren barnean baztertu gintuzten, txokoratu. Eta behetik ere ulertzea kostatu zitzaien, baina gero, gure bizitza ikustean, bizitza gogorra, gartzelan, pertsegiturik, orduan hasi ziren ulertzen. Francoren aurka egitearren batzutan egon nintzen gartzelan, arazo sindikal eta politikoak zirela. Zeren, hamar–hogei egun egon daiteke pertsona bat alardea eginez, baina jendeak ikusten duenean urte eta urtetan zehar segitzen duzula, orduan benetakoa dela ikusten bait dute. Gainera, arazo politiko edo sindikalak daudenean, langileek heuren tartean onartzen gaituzte eta konfidantza sortzen da. Heuretariko bat garela ikusten dute, kolektiboki jokatzen dugula.
A.– Urte guzti hauetan langile mugimenduak gorabeherak eduki ditu, eta egoera hobea edo txarragoa, baina oraingoa desberdina dela suposatzen dugu.
P.S.–Guk bizi izan genuen egoera oso gogorra zen. Ezarritako ordenaren aurka atentatzen ari ginen. Baina batasuna eta elkartasuna ziren konpentsazioak. Denok bat ginen Francoren aurka, denok ezkertiarrak. Matizak ere baziren, baina batera geunden.
A.–Gaur egun oso leku desberdinetan dagoen jendea zure etxetik pasatua da, Nicolas Redondo eta beste asko.
P.S.–Bai, ni sotano batetan bizi nintzen, oso umela, eta askotan ura metro bat t'erdi igotzen zen. Orduan kanpora joan behar izaten nuen. Hala ere etxe hura klandestinitatearen etxea zen. Denok batzen ziren han: Nicolas Redondo, David Morin, Bonifacio Rojo, Antonio Pardo, Saracibar. Han bertan, sotanoan, Ibarrolak erakusketa klandestinoa egin zuen, bera gartzelan zegoela. Militante guztiak pasatzen ziren ikustera. Bueno, klandestinoa... poliziak jakin behar zuen. Handik pasatutako jendea gero militatzera pasatu zen, EMKn, gure jendea, abertzaleak... Hango hura militantzia mintegia izan zen. Gero beste batzuk ere militantziari utzi zioten, eta bestelako gauzak egin. Osaba ere handik ibilitakoa da. Gaur egun anti–komunista da, borroka harmatua eta abertzalismoaren aurkakoa.
A.–Garai horretan jendeak, normalean, arazo nazionalari edo klase arazoari atxekitzen zitzaion, baina zaila zen arlo biei batera ekitea. Gaur egun pentsatzen da gauza biak betidanik loturik egon direla, baina gauza berria da.
P.S.– ETAren frenteak sortu zirenean, orduan hasi zen tratatzen kontua. Hemen jendea lotuago zegoen arazo sozialaz, eta beste arazoa, nazionalista, beranduago sartu zen, batez ere Ezkerraldean. Txabi Etxebarrieta gure pisuan ibili zen garaian CCOOn sartu zen. Orduan hasi zen euskal langileriaz mintzatzen. Baina oso berandu uztartu ahal izan ziren ideia sozialista eta nazionalista. Gauzak ez dira beti honelakoak izan. Frente Obreroko jendea eta ETAren lana izan zen guzti hori egitea. Bestalde, ETA asko etorri zen hona, Ezkerraldera: Eskubi, Campillo, Mario Onaindia, eta batez ere, Txabi. Apaizen mugimenduak ere eragin handi eduki zuen, Seminarioan hertsialdia egin genuenean, etab. Zamorara joan ginen eta orduan identifikazioa sortu zen. Niri neuri errepresio gogorrena orduan heldu zitzaidan, sindikalista edo sozialista izateagatik baino, abertzalea izateagatik. "Gora Euskadi Askatuta" esateagatik gizon gaixto bihurtu nintzen. Sindikalista gorria izatea oraindik onartzen zuten, baina nazionalista izatea, gainera erradikala eta borrokalariak, hori ez.
A.– Ezkerraldean sozialismoak eduki duen indarra orain ere nabaritzen da zentzu negatitoan. Horren froga UGTren indarrean dugu. Eta hala ere, testuinguru honetan, Euskaldunakoen borroka dugu, kontrako giroan. Nola izan da posible? Irla da, miraria?
P.S.–Nik uste dut LABek lan miragarria egin duela, eta HB eta ezker osoak lan handia egin du, egunez egun, lantegietan. Militante oso–osoak, borrokalariak dira, eta Euskaldunan ikusi da. Bertan ikusi dute nortzu diren benetan apoiatzen dutenak. Nazionalistak izan dira guztien lana defendatu dutenak, poliziaren aurka plantatu direnak, gobernua salatu dutenak, ituna sinatu ez dutenak... Guzti hori lan erraldoiaren emaitza izan da, eta jakina, jendeak onartu du makurtu ez garena, garaiak igaro eta jakarik aldatu ez duguna. Francoren garaian oposizioan egon gara, eta erreforma etorrita ere oposizioan gaude. Ez dugu aldatu. Beste batzuk horrenbeste aldatu dute! Guretzat oraingoa frankismo erreformatua da, baina frankista berberek segitzen dute, lehen bezala. Mozketa edo depuraziorik egon ez denez...
A.–Langile mugimenduan pausu bat aurrera eta beste bat atzera ematen dela dirudi. Euskaldunakoa ikusi ondoren pentsa zitekeen beste batzu ere anima zitezkeela, hango indar korrelazioa ere oso ona ez zelako, hasiera batetan.
P.S.–Talde minoritarioa zen. Ikusten dena zera da, langile mungimenduaren aurka ari dela den–dena batzen. Erreformako partiduak langileriaren aurrean suhiltzaileena egiten ari dira, arotik pasa erazi nahi dituzte, joku arauak onarterazi eta zentzukoak izan. Langileei zera esaten diete, demokrazian dena delegatzen dela, asanbladarik egin behar ez dela, eta ordezkarien bidez egiteko. Erreformismoaren biktimak dira langileak, eta heurek ordaintzen dute krisia, pobreziaz.
Baina Euskadin, oraindik, borrokarako kemena duen langileria dago, lotsa duen jendea, eta kalera ateratzen dena; harrika behar bada, harrika, ejerzito oso baten aurka. Hemen, oraindik, erantzun ahalmena dago, beste lekuetan ez dagoena. Kondizioak badaude, pobrezia, marjinazioa, poztasun eza, eta guzti horrek lehertu behar du. Baina antolatu behar da. Erreformak ez du antolatzerik nahi, eta orain puntu horretan gaude: marjinatuak antolatu, drogaren aurkako borroka... errealitatearen elementu distortsionatzaile gisa. Esperantza dago. Eta errealitateak, LAB, ESK-CUIS, EMK, LKI, CNT, HB...
A.–Herri Batasunaz mintza gaitezen. Hamar urte dira orain, eta hau izan daiteke orduko sorrera gogoratzeko parada egokia.
P.S.–Herri Batasuna probidentzialki sortu zen, aipatu dugun enerjia guzti hori batzeko. Jende horrek herri batekiko fideltasuna sentitzen zuen, makurtu gabe, belaunikatu gabe, erraldoiaren aurka jartzeko indarraz. Komunistak beraiek makurtu behar izan zuten, eta heurak izan ziren franskimoaren etsai handienak. Frankismoak komunistak jan zituen: leninistak izateari utzi zioten, eta monarkia onartu zuten. Eta momentu honetan sortu zen herri honen esentzia eta indarra, Herri Batasunaren bidez. 1936 urtearekiko fideltasuna zen, bere mutilak borrokan zeudela, eta beste guztien lotsarako. Bera izan da botere horren aurka posizionatu den bakarra, eta gainera gero eta gaztetasun handiagoz.
A.–Urte hauetan gora behera batzu izan dira tartean. Aipatzekotan, zeintzu dira urte hauetako gailurrak, puntu garrantzitsuenak?
P.S.– Puntu garrantzitsua presoen mugimendu osoa dugu, gartzeletako borroka... Hori etengabeko puntua da, oso garrantzitsua. Gure bahituak, presoen jarrera ausarta, pisu handikoa da. Gu arduratzen gaitu, eta boterekoak ere arduratzen dira, beste zentzu batetan. Heriotz bakoitza, hiletak... Santiren heriotzak gu guztiok astindu gintuen, Euskadi osoa. Hura lurrikara izan zen, ekaitza. Gailurra izan zen hura. Baina heriotz guztiak ere gauza bera dira guretzat. Beste arlo bat, Herri Batasunaren bizitza errefuxiatuen arazoa da. Eragina du, eta gure historia gauza guzti hauekin idazten da. Kontatu behar ditugu. Ez gara nekrofiloak, baina historia den moduan kontatu behar dugu.
A.– Hurrengo pausua negoziazioa dugu. Helburua edo bitartekoa?
P.S.–Bitartekoa da. Negoziazioa bakerako bitartekoa da. Helburua ez da bakea, normalizazioa baizik. Bakea bakarrik lortuko da kapitalismoa amaitzen denean, gizakiak beste gizakiak esplotatzeari uzten dionean. Gure ustez, KAS alternatiba ez da indenpendientzia eta sozialismoa lortzea bezalakoa, bitartekoa baizik. Oraindik demokrazia burgesa eduki beharko da, baina gure ideiak defendatzeko tresna nahikorekin. Gero etorriko da hurrengo pausua.
IÑAKI ZUBIONDO
Periko Solaberriaren esanetan, ETAren frenteak sortu zirenean, orduan hasi zen arazo nazional eta soziala uztarturik tratatzen.
"Erreformak ez du antolatzerik nahi, eta orain puntu horretan gaude: marjinatuak antolatu, drogaren aurkako borroka... errealitatearen elementu distortsionatzaile gisa".
"Emakume batekin bizitzeko eta familia bat egiteko konpromezua hartu nuen, baina nik lehen bezalaxe segitzen dut, sekularizatu gabe".
13-15

GaiezPolitikaEuskal HerrTaldeakAlderdiakHB
PertsonaiazSOLABARRIA1
EgileezUBIONDO1Politika