J.M. Berasategi, Administrazioa Euskalduntzeko Arazoez Jakitun

Andre Martinet Hizkuntzalari Famatua Gure Artean
J.M. Berasategi, Administrazioa Euskalduntzeko Arazoez Jakitun
Euskararen Kongresuaz azken hitza emateko, hiru osagai bildu nahiean ditugu orrialde honetako espazio murritzean. Alde batetatik, Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza Sailean langile den Berasategik aurkeztutako txosten interesgarri baten azalpena. André Martinet eta hainbat ikasleren eritziek osatzen dute honakoa.
ARGIA.–Euskal Administrazioan, eta bereziki Lakuan, azkenena zergatik ez dute egiten euskaraz langileek edo zein dira behinik behin horretarako oztopo nagusiak? Agintarien atxikimendu eskasa aipatu duzu hasteko.
J.M. BERASATEGI.–Betiere hitz hauek neurtu egin behar dira noski. Mundu guztiak dakienez gobernu berria sortu da, eta agintari berriek ez dute oraindik gure planen ezagutza nahikoa, eta beraz ez dute jarrerarik azaldu. Orduan, atxikimendu eskasa aipatu dugunean, esan nahi genuen 85aren bukaeran–agintariek plangintza onartu zutenetik aurrera denbora aurrera joan ahala babes hori gutxiagotzen ari ote zitzaigun inpresioa hartu dugula.
A.–Beste oztopo batzu ere aipatu dituzu. Laburtuko al zenizkiguke?
J.M.B.–Bigarren eragozpen bat aipatu dugu: indarrean dauden legeen eta martxan dagoen planaren ezagutza falta. Hau gure errua izan da argi eta garbi, jendeari ulertarazten edo propaganda egiten jakin ez dugulako.
Hirugarren oztopo bat: elebitasunaren ulermenik eza azaldu dugu. Argi dago gizarte honek eta, batez ere, herri honetako Administrazioak dakarren tradizio elebakarra, eta honek pisu haundia du nahiz eta bertako jende asko sartu berria izan.
Laugarrenez aipatu duguna, sentsibilitate praktiko ahula da. Jendeak aldeko jarrera daukala azaltzen da, teorian. Baina gero, ahaztu egiten du hori eguneroko praktikan.
Bostgarren eragozpen bat da, adin batetik gorako guztien behintzat beren ikasketa guztiak gaztelanieraz jaso dituztela.
Euskararen normalizazio eta modernizazio bidea aitatu dugu seigarren eragozpen bezala.
Zazpigarren eta azken eragozpena izan da, zenbait kasutan Administrazioaren aldetikako presio falta. Hor aipatu daiteke, bertara iristen diren idazkietan euskara hutsezkoak oso-oso urriak direla.
Martinet-en Eritzia
A.–Zer moduzkoa iruditu zaizu Euskal Mundu Biltzar hau?
A.M.–Oso interesgarria da. Gertatu zaidana da atzo nahiko pattal nengoela, nekatuta nengoen, eta hori dela eta ez izan saio guztietara joateko modurik. Etorkizunari begira, uste dut hobeki berezirik planteiatu beharko direla benetan arazo linguistikoa dena eta arazo pedagogikoak direnak. Gero, badira politika linguistikoaren prolemak, baita hizkuntza baten ikaskuntzako prolemak ere, eta azkenik nolabait linguistikaren prolema teorikoak deituko ditugunak. Oposizio hori hemengo egitarauetan ondo markatuta dagu, baina agian ez behar haina berezita: lehenbiziko sailean aurkitu ditut gehienbat hirugarrenari dagozkion gauzak eta baita alderantziz ere.
Ikasleen Eritziak
Pentsatzen dut lasaiago irakurri beharko ditugula zenbait gauza. Baina lehenengo inpresioa izan da, gauza asko eta asko entzun direla. Jende ugari etorri da, baina bakoitzak bere gaia ekarri du, lotu gabeko makina bat gauza entzun dugularik. Gero horren balio aurrerago ikusi beharko dugu. Printzipioz, salbuespen gisako zerbait izan da Biltzarra, baina baloratu beharrekoa.
Neri ez dit gauza haundirik aportatu. Nere ustez mahai-inguru gehiago egon beharko luke.
Nik esango nuke oso egokia izan dela, batez ere eman duen aukera jendearekin harremanak izateko eta egoerak ezagutzeko.
lkuspegi profesionaletik, ba, zer esango dizut, oso interesgarria gertatu zait. Adibidez, soziolinguistikari dagokionez, abuztuan Berlinen ospatu berri den linguisten kongresuan izandako jendea baino askoz hobea etorri da hona. Antzeman dut, gramatika sailean esate batera, hemen badela lan sakonetan ari den linguista talde garrantzitsu bat, gramatika generatiboari begira, eta ondorioak epe luzetara ailegatuko direla uste dut.
Printzipioz nik espero nuenik ez da izan. Batez ere euskararen tratamenduari dagokionez, ez da batere ona izan. Dena dela interesgarriak izan dira ponentzia asko. Baina hala ere, euskarari zar zaion tratamendua guztiz txiroa izan da.
J.A.

Euskararen Kongresuko antolatzaile batzu: M. Zalbide, P. Salabaru, M.K. Garmendia eta I. Aldazabal.
51

GaiezHizkuntzaEuskaraNormalkuntzAdministrazBesteak
PertsonaiazBERASATEGI2
PertsonaiazMARTINET1