Aita Otañori Zizurkilen egindako omenaldiari buruzko elkarrizketa J.M. Garmendiari
Zizurkildarren Omenaldia
Nere idatzi au astean, or borutzen dun Otañoren irudia euki det aurrean. Eta irudi sakona dalako, aldizkari ontan tartetxo bat gorde zaio.
Irudi onen orijinala ikusi nai dunak Zizurkillen, Elbarrena barrutiko gaztediaren etxean dauka. Ramon Alzate, erriko seme baten egintza da. Ikusi dutenak, Otañoren sakontasun guztia daukala esaten dute.
Margolariak, oñean ipintten dun bertsoak dion bezela, amets bat josita dago zapian.
Ata Otaño, bere gorputz eta. jantzi. Apain antzean, zenbait lurraldeetan ibilli dan euskaldun ezitako bat bezela. Txamarra-kin, estalkia esku batean eta txapela bestean.
Eskubi aldean Arientina ageri da, bera bizi izan zan Santa Fe erria. An dago Otaño, txindi apurtxo bat osatzera joanda. An dago gorputzez, izatez.
Bere begietan, ordea, gogo sakon bat nabaitzen zaio. Urrutira begira dauzka bear bada iñora ez... nunbaitera.' Irudimenak Euskalerrian dauzka. Itsasoaren beste aldean, bere etxea gogoratzen zaio: Errekalde. Ango gozotasuna, etxeruntz doan bide zarra, ondoko intxaur zuaitza. Dena burnan'berritzen zaio. Ez du ezertxo aztu, bizi-berria balu bezela gogoratzen zaio.
Zizurkildarrak.Otaño maite dute. Badakite nor zan. Etzekiten bakanak ere, irudi au ikusi utsarekin, nor zan, aren gizatasuna ta bertso mallan noraño iritxi zan ikasi dezakete.
Amaika Zizurkildarrekin itzegin det Otañori buruz. Eta guztietan, erabat arritu naun gauz bat ikusten da: denak P. M. Otañottzaz etxeko bat izan bazuten bezelaxe diardutela: gozotasun berberarekin, gogo berberarekin.
Eta maite dutelako omenaldi berezi bat eratu diote iltonen bederatzirako. Omenaldi gozo antan, erriko Luistarrak izan dira, batez ere jaialdi au bizkortu dutenak. Aiekin batera tartean izan dira bere amaika odoleko.
Orren barri jakiteko M. J. Garmendia ankeratu degu. Emen azaltzen dira bere erantzunak. Nor obe, erriko seme bat baño?
Ain zuzen ere, lantokian Portunean, topo egin degu ta galdetu diogu:
–Kaso Migel Joxe.
–Kaxo, Zerk ekarri zaituzte onuntz ?
–Bada, zure lan ortan eragozpen pixka bat agitera etorri gara. Otañori buruz galderatxo batzuek egitera.
–Galdetu, galdetu, erantzungo ditut eta, ala moduzkoak baldin badira.
–Nundik nora bururatu zaizute omenaldi au egitea ?
–1963'gngo. urrillean Eguiñozun gu an gertatu. Egun jator bat igaro Txirritaren omenaldi bat zan eta ondoren, Pello Marina egin bear gendula pentsatu gendun eta orra or...
–Nortzuek izan dira, omenaldi au eratu ta tajutu dutenak?
–Zizurkilko Luistarrak eta Otañoren familikoak.
–Zerorri, Garmendia, askotxo satu zeran ezkero, esan- eizkigutzu, zenbateko arazoak menderatu bearrak izan dituzuten omenaldi au eratzeko ?
–Eusktzaindiak eta erriko agintariak asko lagundu digute ta arazo aundirik ez degu izan jaunari eskerrak.
–Esan al dezakezu, programa ze; nolakoa izango dan?
–Esanda dagon bezela Loraillar'n 9'an. Bederatzi ta erdietan lapida ren onespena Errekalde baserrian. Amar ta erdietan Meza Nagusia. Izlari A. Lekuona. Ondoren estatua ren onespena, Tolosako Udaberri taldeko dantzariak, bertsolariak. Urrena, anal arteko bazkaria. Gero izlariak Otañoren barri adieraziko du. Bertsolariak eta euskal erromeria amarrak arte.
–Norbaitek lagundu al dizute diru betiko gara bera ortan, edo ta organizatu dezutenok, zeron poltsikotik bota bearrak izan dituzute ?
–Oraindaño Donostiko Aurrezti Kutxarena besterik ez degu.
–Beste gañantzean, laguntza eskatu zaizkioten zenbaitek erantzun ona eman al dute ala...?
–Ez degu laguntza anndirik eskatu diru gai ortaz, bañan uste degu zerbait osatuko data.
–Omenaldi au ospatzeko, Zizurkillen egundoko arreta dago, erriak maite du Otaño, ta bere familikoak ori badakite. Asko bizi al dira Zizurkillen Otañoren aide diranak? Bere seniderik bizi al du?
–Ez det uste bere seniderik bizi danik, bañan sei seme alaba omen zitun. Uste det danak bizi dirala ta oraindik orain izan barri dira iru alaba ta illobak. Eta bere lengusu ta famili arteko asko bizi dira Zizurkil eta inguruetan.
–Entzunda daukagunez, Otañok ezurrak bere lur maitean utzi nui zitun Baña alabearrez, Ameriketan il zan orain urteak dirala. Zenbat urte dira ill zala?
–Bertso onetan ondo erakusten du ezurrak emen utzi nui zituala:
Nere lagunik maitatuena
Ombu laztana zu zera,
Argatik nator zure kolkora
Ni malkuak ixurtzera.
Iduriturik naramazula
Atariko'intxaurpera.
Beti izango zaitut goguan.
Bañan joan nui det ostera
Euskal lurreko zuaizpe artan
nere ezurrak uztera.
Bere gogoa ala ez izan arren Arjentinan daude bere ezurrak, 1.910' ko Lorraillaren bostean il zan:Emendik joan zan bañan Ezta beñere ilko.
–Bere ezurrak Ameriketan daudenez, ekartzeko modurik ba ote legoke ?
–55 urte buru dira il zala, zalla izango dala uste det aren ezurrak ekartzen.
–Programak dion bezela, bere etxean lapida bat jarriki zaio. Lapida orrek zer esango du ta nork eskeñi dia?
–Lapida ori eskeñi diotenak baserri bertakozk, lengusu baitira. Onela dia: Errekalde baserria. Emen jaio zan Otaño ta Barriola'tar Pedro Mari, 1.857'ko Ilbeltzaren 26'an.
Arientinan iltzan 1.910'ko Loraillaren 5'an.
–Nun jartzeko asmoa dezute busto ta estatua ori?
-Zizurkilko enparantzan, danak ikusi ta ikasi dezatela Otañoren berri.
–Nork egin du busto ori?
–Oso ezagun dan Donostiko Lopetegui jaunak
–Erriko semeak ondo erantzungo duela, ziur gande gure aldetik. Zeruko Argiak era ale auxe. Otañoren omenez eskeñi du. Beste aldetik emen dijoazten argazki fotografiak bere aideak emandakoak dira. Zer geiago eskatzen diozu aldizkari oni, ta zar eskatzen diozu erriari egun ortarako?
–Lenengo eskerrak ale au eskeñi digulako, eta aurrera ere jarrai dezatela orretan
Eta erriak lagundu dezala aldizkari au zabaltzen eta euskeldun jator izaten.
–Zerbait geiago esateko adiskide?
–Bada gure eskerrik beroenak bidali nai dizkiogu Alzate'tar Ramoni, ain egoki egindako kuadroa Otañori eskeñi diolako. Era berean, eskerrak aldizkari onentzat eta irakurle danentzat, Agur.
Gure berriketa bukatu zanean, agurtu giñan, ez nosk, i aurretik, egun ori, beren bizitzako egunik onena izan zedin opatu gabe.
Etxeberria
7
GaiezKulturaBertsolaritBertsolariaOTAÑO2
GaiezKulturaBertsolaritEkitaldiakOmenaldiak
PertsonaiazOTAÑO2
EgileezETXEBERRIA1Kultura
