Txomin Laoz Egaña, Donostiako txipiroizalea
Donosti'ko Txipiroizale yayuena
Txomin Laoz Egaña. Kaian jaioa orain 73 urte. Sarritan egon oi naiz berakin kontu kontari. Lengo batian or nun bildu giñan kai aidian eta galdera batzuk egin nizkion arrantza kontuan.
–Kaixo txomin, ze gazte arkitzen zera,
–Gazte, onenbeste urte biskarrean eta gazte nola iraungo degu ba?
–Arrantza joaten al zera orain?
–Noiz beinka bakarrik. Amorru bizia askotan, bañon urteak ere biskarrean dauzkat era orain ez dago lengo lonturik.
–Zer gertatzen da urte auetan alegia, txipiroi Begi-Aundirik arrapatzen ez dalako?
–Txipiroiak. . guk basterreko arrantzale txiroak ezin arrapatu ditugu orain. Nere uzte arrastero oiek dute errua. Pasaira egunero ekartzen dute etz guk emen itxas ertzian oso gutxi arrapatzen ditugu Gaurko eguneko adelantuak gure ondamenak ekarri dute. Guretzat bizimodu txepela dago orain.
–Nik esagutu noan ba, orain iru edo lau urte nolako txipiroiketak arrapatzen zuten. Zu beti bezela otarraz gañezka e.du oi ziñuan eta arrezkeroz zerbait gertatu zaiote txipiroi oieri. Zer dala-ta?
–Nik uzte det arraiari ere guri bezela gertatzen zaiola. Gu aurten batean ebili' eta bestean bestea Arraiari ere berdin gerta leike. Gaur baster auetara etorri eta bestian beste itxas aldera. Txipiroi oick beraneanteak bezela dira Txoruak eta eozgorrak.
–Eta, txipiori Begi Aundi oiek berdiñak aldira Begi Txikiakin i
–Berdintzuak. Batek begi aundia eta besteak txikia. Jateko ber dintzuak. Begi aundia biguñago Begi txikiak jateko gozoago.'Orregatik saltzeko geiago balio dute.
–Zu izan zera txipiroi zale yayuena emen. Egia alda ori?
–Nik ez dakit. Ori besteak esan bear dute. Nik dakitena dafi itxasora joaten nitzanian eta oraindik noiz beinka joaten naiz, bakarrik lekua billatzen det nun bota KURAÑA. Txipiroi soloak nun dau. deu ongi jakin bear da eta ez joan itxasora eta edonun bota kuraña. Lenengo ekiñaldian susmatzen ezbada, bereala alde beste aldera orrela noizbait arkiturik txipiroia. Txipiroia oso kankellua da. Batzutan janera ona bestetan txarra. Bai ditu bere zoramenak, bere orduak itxas gora-berak, marea bera edo gora eta abar. Onena, marean gora azi berria da. Zoaz orduan bota kuraña eta baldin ba-dago; aixa elduko dio kurañari. Ure ortan egun kurain ba-daude orduan, egunak arrapatuko lirazke. Orregatik, sarda esaten diogu orreri. Txalupa batek susmatzen ba-du, or dijuazte gañontzebuok berengana eta orduan an izaten da zalaparta, bizutza eta tinta ugari.. Abillena txapeldun.
–Zuk askotan eraman izan dezu beste gañontzeko ontzi pilloa zeregana, ez al da egia ori?
–Bai, askotan, ni berengana joaten naizen bañon geiagotan etortzen ziran neregana
-Eta, kuraña orrek nola txorabiratzen du txipiroia?
–Nola? Ortan dago ixtillua. Tranpa asko dago ortan. Guztak dakite kurañak ariz estaliak dandela, batzuk txuriz, beltz gorriz edo urdin. Txipiroia, ain da txorua askotan ordutik-ordura koloreak kanbiatu egin bear dira. Bai da beste sorginkeria, MERKURIO ematen diogu kurañen ipurdian, dizdira geiago bai du peunak bañen... eta dizdiratasun orrekin askotan txipiroiak uzte du arrai txikia dabillela bueltaka, gora eta bera gu goitik aparejuari mogituaz, esango bagendu bezela xa-xaka txakurrari. Orduan txipiroiak or eltzen dio eta guk goitik ALA.
–Oraindik pixkor zaude Txomin. Osasunez nola gaude?
–Ez dakit ba. Nere uztez ongi arkitzen naiz, bañon gertatzen zaiguna da urteak eldu dirala eta uzte gutxienian tan-tan joko digula kanpaia eta kito.
–Ez gizona ez, oraindik jango ditugu zuk arrapatutako txipiroiak. Jainkoak ala nai duala.
–Eta, zure seme Iñaki gazteak arrapatzen al-ditu?
–Bai jauna, esaera sarrak dion bezela `Auntzen semea Antzumea Nere antza ber-bera ekarri du seme onek. Orabiltzen da jo batera eta bestera, batean txipiroitan, bestean kordan angirak arrapatzen, urrengoan sareakin barbariñak eta beste ainbeste arrai klase. Egualdi ona bada, etxian arrairik ez zaigu paltako.
–Orain joaten alzera parte sarrera txikiteoa . ?
–Joango ez gera-ba ori galtzen badegu, gureak egin zun. Naiz ta sartu eguneroko porroi txikiak ez digu kalte aundirik egingo. Ederki Txomin ZERUKO ARGIAREN izenian eskerrikasko.
Eguzkizar
8
GaiezEkonomiaLehen sektoArrantza
PertsonaiazLAOZ1
EgileezEGUZKIZAR1Ekonomia
