Amodioa beti amodio, Jean Louis Davant-en liburu berriaz

Jean Louis Davant idazleari elkarrizketa

Poesiadiko bihurutz, aurten bi liburu kalera
Amodioa beti amodio, Jean Louis Davant-en liburu berriaz
Nehor ez da harritu, aurten, Jean Louis Davant ziberotar auskaltzainak, bi poema liburu argitara eman dituelarik.
Berak dioenez, poesiadikto bilakatu da, azken urte hauetan: "poesia droga bat bezala senditzen dut" aitortzen baitu. "Nahi gabe" bildumak, Iruñeako "Xalbadori saria"z horniturik, Iruñeako Aurrezko Kutxak publikatu du, "biziaren filosofia bat dakar, umilki hartu behar den filosofia, gure biziaz egiten ditugun gogoetak". Guk, hemen, "Maiatz" aldizkariak kaleratu "Itsasoak iraultzen" aipatuko dugu.
ARGIA.-"Maiatz" batasunak duen Uhargi liburu sailean, "Itsasoak iraultzan" izeneko poema bilduma agertu duzu. Horren mamia aurkezten ahal diguzu?
JEAN LOUIS DAVANT.- .Bon, amodiozko poemak dira. Batzuek erranen dute, ene adinean!, ez da adinik horretarako eta, bi parte ditu: bata, 1980an izkiriatu nuen, eta aipamen berezi bat ukan zuen, Azkue sarian, mila lerro baditu; parte hori frango idealista da, emaztearen arima, izpiritua, dretxoak, historian barna emazteen kaltetan egin ditugun makurkeria guziak etab... Formaren aldetik, forma guzietarik bada: sonetoak, bertso erdi libreak, frango luzeak. Bestea, bigarren partea, 1982.an izkiriatu nuen: laburrago da, bostehun bat lerro, sonetoak dira gutiz gehienak, hori materialistago da, emaztearen gorputzari buruz itzulia, haren miresteko bezala...
A.- Euskal literaturan, emaztea izar bat edo lore bat bezala aipatua izan da: zuk sinbolo horiek hartzen dituzu, ala zerbait berri sartzen?
J.L.D.- Ez, ez, realistagoa da, bereziki bigarren partean, ene poesia, realistegia behar bada, edo... Ez dakit.
A.- Aspaldian izkiriatzen duzu euskaraz, baina poeaiara azken urte hauean jin zara bakarrik. Zure ibilaldia konda diezagukezu?
J.L.D.- Hogeitabost bat urtez izkiriatu dut, ene ofizioko gaiz, hau da laborantza, gero, ekonomiaz, politikaz eta historiaz. Eta azken urte hauetan, bertsotan izkiriatzera pasatu naiz, baina abertzalegoaz. Bertso politikoak idazteaz, laster ase naiz, eta poesiara iragaiteko tiria senditu dut, joan diren bospasei urteetan. Behar bada, hogei edo hogeitabost urte galdu ditut...
A.- Errezago ala nekeago da poesian aritzea?
J.L.D.- Ez da errez, ez neke, goxo da. Eta maite dutalakoz egiten dut. Gero, bistan da, poesia landu behar da, beste gauza guziak bezala, baina ez nobela bat edo pastoral bat baino gehiago... Goxoago da, zeren tripan duzuna ateratzen baituzu, on edo gaixto, batzutan kontradikzio handiak agertzen dira poesian...
A.- Prezeski, kontradikzione bat bederen aurki dezakegu, gustora irakurri dugun bilduma horretan, hau da: antifeminismo edo misogino aire bat badela, miresten den emaztea gauzatua bezala baita...
J.L.D.- Bigarren partean erran nahi duzu? Bai, egia da kontradikzione handiak badirela, baina dudarik gahe ene baitan badituzket. Ni, ez politikan, ez eta ene egun guzietako bizian ez naiz nehondik ere misoginoa, antifeminista, ez dut uste hala naizela, eta ez dut uste ene inguruko emazteek holakorik erranen dutela. Baina ene barneko kontradizkzioneak baditut nik ere. Gero, gizona naiz, arra naiz, eta bistan da, arraren edo gizonaren ikuspegia sartzen dela poema horietan. Femme-objet? Bistan da, emazte bati do egiten dugularik pixkat tresna bihurtzen dugu. Baina, obretan ez dugu tresna bihurtu behar, hori da beharrena... Baina, nik ene baitan baldin badut, gizon guziek edo gehientxiek duten fantasma hori, emazteari "voyeur" batek bezala so egiteko, ez dut gorde behar, faltsukeriarik ez da behar poesian... Ez dut uste ene burua zentsuratu behar dudala poesian, naizen bezala agertu behar dut. Gainera, teknikoki blasoien saila hartu dut; hori, egia da, "voyeur"ismoa da. Baina nola euskal poesian, ene jakinean, ez zen sekula horrelakorik egin, senditzeaz gain, interesant induriru zait horren egitea...
A.- Zure idazkietan, xiberotarra erabiltzen zenuen, baina poesian ez hainbeste. Zergatik hori?
J.L.D.- Prosan ere batuan idazten dut, Iparraldeko batuan, lapurtarrez. Poesian ere, baina xuberotar frango sartzen da, zeren euskalkiu guzien baliatzea biziki komodosa da, rimengatik, punttuengatik, eta libertate handia emaiten dute. Gero, prosan xiberotarrez ere izkiriatzen dut. Publikoaren arabera... aldiz poesia ez dut lehenik publikoarentzat izkiriatzen, lehenik niharuentzat.
I.B.
40

GaiezKulturaArgitalgintArgitalpenaLiburuakLiteratur l
GaiezKulturaLiteraturaArgitalpenaPoesia
GaiezKulturaLiteraturaIdazleakDAVANT1
PertsonaiazDAVANT1