Politika ekonomiko nazionalistari uko egin dio PNVk
Presupostuak edo ekonomi aferak aipatzen direnean izen bat egina dauka Euskadiko Ezkerrako Xabier Olaberri diputatuak. Jelkideen egunkariak Diputazioen kontrako obsesioa egozten zion bere titular batean. Baina Olaberrik aitortzen duenez, diputazioen indar gehiegiaz bera bezain obsesionatuak dauden jelkideek apaperak pasatzen dizkidate ate azpitik». Lehendabiziko galdera pausatu eta ele azkar eta ugariko iturria da Xabier Olaberri.
Garrantzizkoak dira aurrekontuak: 250.000 milioi pezeta dira denetara, eta herrian diren diruen ehuneko 14a suposatzen du horrek, hots, hemengo 7 pezetatik bat administraritza autonomoak manejatzen du. Ez da bromakoa. Eta INSALUD pentsioen arazoetan transferitua balego asko igoko litzateke: Barne Produktu Gordinaren % 20tik gora administraritza autonomoak erabiliko luke. Europan gertatzen den estiloaren antza badu horrek; Europan %35 inguruan ibili liteke, egia da, baina autonomia batentzako sos asko dira.
Dirutza horren erabilpena oso inportantea da benetan; areago, ziur nago azken urteotan gure artean egon den ekonomi hazkunde txikia neurri haundi batean presupostuei eskerrak ematen dela. Badirudi pribatu mailan ekonomia geldirik dagoela eta sektore publikoa dela ekonomiaren gorakada bakarra markatzen duena. Diru asko erabiltzen da beraz, eta ikusten dugu lau direla gastatzen duten erakundeak.
Bigarren arazoa: konpetentzien arazoa ez dela argitu. Txarra da legea eta trasferentziak okerrago eginak daude. Urbanismoko trasferentziez errekurtso bat sartu genuen, esate baterako, eta egunotan jakin dugu Bizkaiko Diputazioko zerbitzu juridikoak gurea onartzen dutela. Onartze hori gero egitan bete eta berriro trasferentzia egiten hasiko diren ez nago oso ziur, baina hor duzu adibidea.
Erotzeko moduko egoera bat dago. Nekazaritzako Bizkaiko arduradunak ez du bilerarik ere egiten, eta pentsa inportantea dela nekazaritza gure ekonomian. Mendietakoek ez dute biltzeko obligaziorik ere. Hiru erreinu independiente balira bezala. Industrian 3.000 milioi gastatuko dute diputazioek. Merkataritza dela? Araba eta Gipuzkoak Jaurlaritzarena dela diote, eta Bizkaian hainbeste milioi gastatuko dira, potroetan jartzen zaigulako, ala. Zabortegiak Jaurlaritzarenak direla diote Bizkaian, Gipuzkoan aldiz diputazioaren presupostuetan sartzen da. Badirudi konpetentziak telefonoz erabakitzen dituztela, eta bakoitzak nahi duena egiten duela.
Garaikoetxearen gobernuaren erorketak sektore txikiak erabat abandonatzea erakarri du. Makina-erremintarekin zerbait sartuko dira, 1.300 bat milioi emango dizkiete, eta kitto. Enpresa txikiekin ez dute ezer jakin nahi, eta hortik etorri da gobernuaren eta patronalaren arteko istilu bat. Garaikoetxeak dosier bat utzi zuen prestatua, enpresak sailkatuz: laguntzak epe laburrera eta erdi epera hartuko zituztenak eta hasieratik abandonaturik geratzen zirenak. Orain gertatzen da erdi eta epe laburrekoak ere ez direla sartzen.
Orain hasi dira enpresagizonen bilerak, protesta egin nahian, baina beti bezala berandu, eta Garcia Egotxeagaren gobernuak alor hori oso garbi dauka, logika guzti horretatik ateratzen da. Ondorioak? Oso gogorrak. Birmoldaketa basati bat sektore zabaletan, Fabrelec eta horiek baino obrero askoz gehiago harrapatuko dituena.
Promoziorako berriz administraritzak diru asko jaurtitzen du, baina plan alternatiborik ez dago. Eta testuinguru horretan azaltzen da ZUR.
ZURraren helburua kanpotik industria berriak ekartzea izan beharko luke, baina hori gertatzen ari denik ez da inondik ikusten. Cadiz-ko ZURraz irakurtzen duzu eta enteratzen zara han Tabacalerak 12.000 milioi sartu behar dituela; Valenciakoarekin hasten zara eta ez dakit nongo Vidrieras bat omen doala eta projektu pilo bat dituztela.
Hemen aldiz ZUR bai baina izen eta abizenik ez duzu entzuten. Eta jakina, ZUR hori bakarrik egin behar badute Eibarren tailer txiki bat eraiki nahi duena Bilbo aldera joan dadin han laguntza haundiagoak direlako... Hori ez da enplegu berriak sortzea, hori da herri batek beti daukan dinamika ttikia lekuz aldatzea. Eskualdeen arteko oreka ongi aztertu beharreko gauza da, eta hori ez da ikutu ere egin.
Benetan inportantea da Europan sartzen garenerako maila horietako batean egotea, gero enpresentzako laguntzen topeak ere horiek erabakiko dituzte eta. Beraz, laugarren maila edo zona asistida izateko bi bide daude: herrialde atzeratua izatea, Italiako Mezzogiorno edo Espainiako Extremadura izan daitezkeen bezala, edo bestela Estatu Espainolean ZUR izatea.
Eusko Legebiltzarrak beraz zona asistida komunitate autonomo osoa kontsideratzen du, baina Madrilek ZUR bakarrik, Bilboaldea. Hor zegoen kontraesana lehendik ere aipatzen genuen, baina gure proposamena ez zen plenora azaldu Madrilen sinatu zuteneko biharamuna arte. Eta orduan montatu zen sekulakoa: PNVren talde parlamentarioak abstenitu egin behar izan du.
Baina Garcia Egotxeaga-eta ez dira horretaz ari. Enpresagizona administrazioarekin harremanetan jarri eta laguntza posible guztiak koordinatzeko ofizinatxo batean funtzionari bat jartzeaz ari dira. Ideia hori frogatua da jadanik Busturialdean, nork eta Albisturrek berak gainera, orain gipuzkoarrak isiltzeko atera bait dute berriz ere eskualde plangintzarena. Zer egin da hiru urtez Busturialdean? Urtean bost kilo jasotzen duen jelkide bat jarri bulegotxo batean eta kitto. Ez bait dauka sinadurarik. Zerbait konpondu behar duenak dirua behar du, edo diru hori eskuratzeko agintea. Eta bestela jai dago, Busturialdean ikusi den bezala: 15 milioi gastatuko zituzten, eta ez dute ezta arbola bat aldatu ere.
Badira Garcia Egotxeagaz esaten diren gauzak dinamita direnak baina argitaratu ezinezkoak, frogarik ez dagoelako. Baina Madrilekiko tratuaz eta Garcia Egotxeagaren sarreraz mintzatzen zarenean aurrean duzunak ere gauza horiek badakizki, hark ere frogarik eduki ez arren; eta azkenean sindikatuek bezala enpresarioek edo PNVren bi aldeek baldintza horiek benetakoak balira bezala funtzionatzen dute.
Ofentsiba izugarri bat dago autonomiaren kontra, LOAPA ekonomiko bat. Euskadi Estatu Espainolean arazorik gabe artikulatu behar da, eta LOAPA ekonomiko horretan gizon klabea Garcia Egotxeaga da. Orain zuk galdetzen badidazu ea EBBk zergatik jarraitzen dion horri, ez dakit: izan liteke makiabelismoz, baina ez jakintasunagatik ere izan liteke, hemen txapuzero asko bait da.
Interpretazioa galdetu didazu lehen eta esango dizut Círculo de Empresarioseko partaide batek emandako definizioa: Se trata de recuperar para Bilbao el prestigio y el poder que tenía cuando España estaba dominada por tres polos, Madrid, Barcelona y Bilbao. Bilboko enpresa haundiek nola ulertzen dute beren agintea.
Solchaga ministrari sozialistak berak esaten duenean argi eta garbi Garcia Egotxeaga dela tratuaren klabea eta berak ematen diela fidagarritasuna, horrek adierazten du operazio gogor bat dagoela, edo EBBrekin ados jarrita edo EBB enteratu ere egiten ez delako. Politika ekonomikoaren ikuspegi nazionalistari uko egiten zaio eta gora foralismoa: - politikarik onena Madrilen egiten dena da eta harengan eraginik izateko lobbye bat behar da; Eusko Jaurlaritza oso ongi izan daiteke lobbye bat:
Baina orain gertatzen ari dena da galtzaileak agertzen direla, interes ekonomikoekin, izen eta abizenekin, lehen eztabaida askoz haizezkoagoa zen bitartean. Orain enpresagizon batzuek ikusten dute gatzen ari direla, Garcia Egotxeaga interes batzuekin dagoela, eta egonezin erreal bat dago. PNV berriz hasi da guztiei dena agintzen, baina ezingo du bete.
Baina Herri honek merezi dituen agintariak ditu eta azkenean autonomiarentzako hain garrantzitsua den hainbat arazo, ZURen ingurukoa bezala, txiripaz ateratzen da plazara, egoera oso berezi batean EEren mozio bat aurkeztu delako. Borroka hori gertatu dadin arrazoin objetiboak badaude beraz baina falta direnak liderrak dira, beren eginkizunak hartu eta ekintzak ere programa baten arauera eginen dituzten liderrak.
Baina Mario Onandiak ondo deskribatzen du PNV: Jesusen modura asto baten gainetik eskuinera eta ezkerrera bedeinkazioa emanaz doan gizon bat. Navalean greban daudela? PNV aurrean. Peronistak bezala: eskuin muturretik ezker muturrerako posizioak beren barnean erresumitzen dituzte, hauteskunde makina izugarri bat dira eta agintea hartzen dutenean betirako. Herri batentzako kalamitate bat dira.
Begira zer gertatu den nekazaritzarekin. Sail horretan konpetentziak Jaurlaritzarenak dira, transferituak daude. Pentsa liteke EEEn sartzen garenez Europa mailako armonizazioan sartu behar dugula guk ere, baina guk Europan, ez dauka horretan Madrilek zer esanik. Ez ordea, Europak ez dakit zer eskatu duela eta Madrilek artikulatzen ditu gauzak Estatu Mailan. Horrela, joan den astean joan da Ormazabal Madrila eta oso ondo, ados jarri dela hangoekin. Baina nola ados jarri dela, konpetentziak gureak badira, zer daukate esateko Madrildik?
LTH lehertu egiten da arazo hauekin. Europak gauzak erabakitzerakoan autonomiekin hitzegiteko arazoak baditu, zuk esango didazu diputazioei ze nolako kasua egingo dien. Italian esate baterako, eta hango Auzitegi Konstituzionalaren erabakiz, herrialde autonomoen bidetik aplikatzen dira Europako erabakiak. Guk aldiz diputazioen artean sakabanatu ditugu gure konpetentziak. Europari bizkar emandako LTH bat egin da.