Patri Urkizu: « Literaturan Burubelarri Aritzeko Asmoa Dut»

Patri Urkizuri eklarrizketa
Bi Liburu Argitara Berri Ditu
Patri Urkizu: « Literaturan Burubelarri Aritzeko Asmoa Dut»
Patri Urkizu projekto mordo baten artean murgildurik dabil. Azken aldi honetan bi liburu argitaratu ditu: alde batetik «Nola kursaal berria suntsitu zen» ipui liburua, eta bestetik «zeren azken finean» deitutako poema liburua.
ARGIA.– Orain argitara eman dituzun bi liburu hauen aurretik isilaldi luze batetan egon zara....
PATRI URKIZU.– Noski, batek argitaratzen badu liburuxka bat eta handik hamar urtetara beste bat, esan daiteke isilune bat izan dela hori.... Dena dela, hirurogeitamabostean argitaratu ziren "Teatroaren historia" eta «Sekulorun sekulotan», gero hirurogeita hemezazpian «Dorrejilgo kanta» poema liburutxoa eta hirurogeitahemezortzian «Lengua y Literatura Vasca». Tartean izan ziren institutoetako hizkuntza eta literaturari buruzko katedrarako oposizioak, hori prestatzen denbora apurtxoa bat pasa eta gero lau urtez alkatetza, bere neke, izerdi, eztabaida eta lanekin... Alkatetzako lanak utzi ondoren,–ez dut esan nahi lau urte horietan ez dudala lanik egin poemagintzan eta ipuigintzan, orain argitaratu ditudan bi liburuxka horietan agertzen diren poema batzu nahiko zaharrak dira, eta ipui batzu ere bai–, orain nere asmoa zen gehiago eta lasaiago, burubelarri literaturaren munduan sartzea eta arduratzea berriro.
A. - «Nola Kursaal berria suntsitu zen» liburuaren jestazioa nola izan da?
P.U.– Aspalditik hasi nintzen biltzen zenbait ipuin, baino gero nolapait tendentzi hura tajutzen zenez gero, borobiltzen, sartzen, "Sekulorun sekulotan" nobelan, haiek alde batera utzi nituen eta beste ipuin errazago, ez lehengo abangoardismo eta esperimentalismoko literatur motari jarraituz, eta ulerterrezagoak, jendearentzat atseginak izan zitezkeen ipui motak idazten saiatu naiz; eta azken urte hauetan egindakoekin, alde batetik nereak, zazpi ipuin, –zazpi numero horrek badu zerbait, eta uste dut euskaldun guztientzat ere bai–, herriko kontakizunekin, arrantzako baleak eta kaioak, egun batean zerbait dela bestean beste zerbait, uste dut ipuin horiek osatzen dutela, gai ezberdinak izanarren, gauza nahiko homogeneoa. Ez dira ipui oso-oso landuak, horretarako kendu beharko genuke alkatetza, klaseak, bakarrik literaturgintzara dedikatuz, nolabait denok modelotzat hartzen dugun Borgesen ipuigintzari piskat jarraituz eta gehiago landuz dena: hasi ipuiaren konzepzioarekin, hizkuntzaren lantzearekin, eta gero formulazio guztiarekin, estiloa, gaia, sinbolismoak. Noski, gehiago landu beharko liratekeela, baina momentu batetan esaten duzu «hortxe daude.. » Ez dakit, piskat lotsa ere ematen dizu zure trapu zikin horiek kaleratzea, baina, tira, hortxe daude eta norbaitentzat atsegingarri badira konforme geratzen nauk.
A.– Eta liburuaren lehen partea osatzen duten ipui itzuliak?
P.U.–Ipui itzuli horiek izan dira luma kamutsa edo zorrozteko ejerizizio bezala; eta ez hori bakarrik. baizik eta nire oso gustokoak ziren autore batzuk irakurriz asko gustatu zaizkit, eta euskaraz ezezagunak zirenez zergatik ez eman euskaraz? Itzulpen aski libreak dira, batzutan lotzen dira jatorrizkora. Baina, noski, itzulpen literario bat ezin da izan literala, gauza batzuk aldatu egiten dira baina batez ere momentuan harturik hizkuntzaren estetika.
A. - «Zeren azken finean» Irun sariaren irabazle eta CAPek argitara berri dizun poema liburura igaroz, irakurri dut zentsuratua izan dela, horrela izan al da?
P.U.–Bai, zentsuratuak batzuk, ebaztuak beste batzuk, ez dakit nola izan den. Sarreran aurkezten nuen poema bat, bueno bertso batzuk,–ez ziren batere onak–, Jose de Arteche saria zela eta esaten nuen ez nuela ulertzen ondo sari hori izen horrekin; Jose de Artechek mereziko lukeena da «Premio de Jose de Arteche de ensayo en castellano», bera oso ensaista ona izan bait zen, baina nik behintzat ez dut ezagutzen berak idatzitako poemarik. Bertso horiek eta Gabriel Arestiren «Aita Gurea» kendu egin dituzte. Noski Aunrezki Kutxak argitaratzen duen gauza bat denez berak jakingo du zer egiten duen saritara aurkezten diren lanekin. Gero beste bi poema galdu egin zaizkiela uste dut, edo despiste bat izan da. Edizioa ere ez dute behar bezala zaindu. azala ere nahiko kaxkarra da....
A.– Eta liburuaren beraren mamiari buruz?
P.U.–Bueno, esan behar dut baita ere, poema batzu direla itzulpen libreak, errepasatxo bat emanez nik ezagutzen dudan munduko literaturari, errepaso hautatua, bitxia. Bibliarekin hasi eta Nietzsche-raino. Euskal poema zaharrak dira batzuk, besteak berriak... ahapaldiei begiratuz ere denetarik dago. Batzuk arpa joz, besteak serioago, barne deabru horiek kanporatuz.
A.– Nola ikusten duzu une hanetan euskal literaturan dabilen giroa?
P.U.–Ba mogida polita da. Dena den, ez dut esaten mugida honetan sortzen diren gauza guztiek kalitate apartekoa dutenik; uste dut jende gaztea denez, denborarekin sortuko dela nobelista onen bat.
David ZUAZALDE

Patri Urkizu
35

GaiezKulturaArgitalgintArgitalpenaLiburuakLiteratur l
GaiezKulturaLiteraturaArgitalpenaNarratiba
GaiezKulturaLiteraturaIdazleakURKIZU1
PertsonaiazURKIZU1
EgileezUAZALDE1Kultura