"Optika politizatu nuela eta nire kalterako izango zela esaten zidaten"

  • Euskararen Egunean jasoko du Kepa Mendiak (Gasteiz, 1952) Durangoko Azokan Argizaiola saria,  euskal kulturaren alde egindako lanagatik.

Argizaiola saria jasoko du Durangon Kepa Mendiak (Alea)

2016ko abenduaren 02an - 14:57

Euskarazko komertzioa bultzatzen aitzindari izan da hiriburuan Kepa Mendia, familiaren Mendia Optika dendaren kudeaketa hartu zuenetik.   

Urteetan egindako "inurri lanagatik" jasoko duzu Argizaiola saria. 

Ustekabe handia izan da, ez nuen Euskal Herri mailako halako saririk espero, nahiz eta askoren lanaren ordezkari moduan izendatu nauten. Uste dut adinarekin baduela zerikusirik; sei saritu izan gara eta ni naiz gazteena.

Madrilen ikasi zenuen euskara, ezta?  

Bai, han hasi nintzen, ikasle nintzela, eta ondoren, Gasteizera etorri nintzenean gau eskoletan hasi nintzen, 1976an. Bazegoen  mugimendu handia garai hartan; bi talde handi zeuden, Olabide ikastolaren ingurukoa eta Joan Bautista Gamiz elkartearena, euskal eskola izatera pasa zirenak, eta hortan izan nintzen buru belarri. Gero Filologia ikasketak egiteko aukera izan nuen, Mitxelenaren eskutik, eta hori amaituta sartu nintzen optikan. Kartelak euskaratzen hasi nintzen, publizitatea euskaraz jartzen, euskaraz zekiten langileak hartzen...

Aurretik egin zuten halako lanik optikan? 

Aita ez zen euskalduna baina euskaltzale gogorra zen, eta hainbatetan saiatu zen. Euskal Jaia izeneko irratsaio bat zegoen Radio Vitorian, Jose Mari Sedanok urte askoan aurkeztu zuena, eta han hasi zen aita euskarazko mezuak zabaltzen.

Euskaraz publizitatea jartzen zuten bakarretakoak izango zineten orduan? 

Gasteizen bai, eta gainera gogoratzen dut "zoroa" esaten zidatela. Optika politizatzen ari nintzela eta nire buruaren kaltetan izango zela esaten zidaten. Ni hasi nintzen euskara sartzen etxean euskaraz egiten nuelako eta dikotomia horrekin ezin nuelako; ni euskalduna naiz etxean eta dendan, ahal dudan neurrian behintzat. Ez nuen merkatal estrategiarik, eta nire harridurarako, publizitate horrekin, beste optika guztietatik nabarmendu ginen, ezagun egin ginen, euskaltzaleak etortzen ziren, euskaldunak, eta onura ekarri zigun, kaltea ekarri beharrean. Eta, oraindik ere, bezero euskaldun pila bat ditugu; bost bezerotatik birekin euskaraz egiten dut buruz buruko lanean, ikusmen graduazio lanean.

Euskarazko testuak ere badituzue graduazio lanetarako, ezta?

Bai, behin Cervantesen El Quijote ikusi nuen graduazioa egiteko erabiltzen diren testuetan, eta euskaraz jartzea ere horren zaila ez zela izango pentsatu nuen. Atxagaren Obabakoak-ekin hasi ginen eta geroztik beste hainbat izan ditugu.

Zeinek esan behar du euskarazko lehen hitza, bezeroak ala dendariak?

Nik kartelez josita daukat mahaia kar kar, aski da sartzea konturatzeko nirekin euskaraz egin daitekeela. Askotan pentsatu dut erdalduna zela eta erdaraz hastea, eta bezeroak euskaraz egitea; sarritan aski da keinu bat edo  hitz bat euskarara pasatzeko.

Gaur egun, bestelako erosketak euskaraz egiten dituzu Gasteizen?

Nik garbi uzten dut euskalduna naizela eta zerbitzua ere hala nahi dudala. Denda handi samarretan, batez ere, galdetzen dut ia dendari euskaldunik ote dagoen. Hemen sortua naiz, ongi ezagutzen dut, eta 70 hamarkada inguruan euskara ez zen entzuten; jende askok ez zuen jakingo hizkuntza hori bazenik ere, eta gaur egun edozein tokitan entzun daiteke euskara. Poliki bada ere euskara erabilera gora egiten ari da Gasteizen;  esango nuke orain  arte mirakulu bat izan dela, eta hemendik aurrera beste bat behar dela. Erronka "alimalekoa" da, Iparraldean esaten den bezala.

Zer behar da beste "mirakulu" horretarako?

Behar dira euskal ekintzaileak. Instituzioak badituzte beste gauza batzuk gogoan, atzetik doaz beti,  eta uste dut euskal ekintzaileei dagokiela hasitako bide honi jarraipena ematea. Euskal ekintzailea niretzat da euskaraz bizi den ekintzailea.

Erronken zuhaitza jarriko du Aleak larunbatean? Zer erronka idatziko duzu? 

Euskara aldetik uste dut urte askotako lanaren emaitza lortzekotan garela, eta niretzat hori litzateke ikaragarria: Euskararen Etxea eta Antzokia. Badakit arazoak daudela, baina eskatuko nieke euskaltzale guztiei eta tartean dauden guztiei malgutasunez jokatzeko, eta euskara helburu izanik, konpontzeko. Ez genuke barkamenik izango hori pikutara badoa.

Albiste hau Arabako Aleak argitaratu du eta CC-by-sa lizentziari esker ekarri dugu ARGIAk.


Kanal honetatik interesatuko zaizu: Euskara Araban
Eskolaz kanpoko aisialdi euskalduna bermatzeko eskatu diote gurasoek Gasteizko Udalari

Euskaraz izango direla iragarri baina gaztelaniaz izaten amaitzen duten ekintzak, teorian elebidunak diren eta praktikan gaztelania hutsean egiten diren saioak edota zuzenean euskaraz eskaintzen ez den aisialdia. Gasteizko gurasoen kexak ugariak dira eta mezu garbia dute:... [+]


Oihane Perea. Bertsolaria, irakaslea eta kultur eragilea
“Leku batzuetan euskara atzeraka ari den aldi berean, Araban izugarria izan da berreskurapen prozesua”

Euskararen erabilera galtzen ala berreskuratzen ari da? Non begia, han ahoa. Ahobizarrik gabe mintzo da Oihane Perea Perez de Mendiola (1977, Gasteiz) euskalgintzak zein bertsogintzak Arabari emandako bueltaz. 30 urteren ostean bertso txapelketen fokupetik atera berritan, plazen... [+]


2022-06-16 | ARGIA
Gasteizko Oihaneder Euskararen Etxeari bukaera emanen diote ekainaren 30ean

Lazarraga Kultur Elkarteak 2014an sustatutako proiektuari bukaera eman, eta Gasteiz Antzokiaren proiektuan zentratuko da elkartea.


Alex Vadillo
"Gasteiz Belarriprest hiria bihurtu behar genuke"

Ikasle garaian bere ibilbide profesionala ingeniaritzara bideratzeko asmoa zuen arren, beste aukera batzuk bidean agertu, eta euskarari lotutako ibilbide esanguratsua egin du ordutik Alex Vadillok. AEKn 15 bat urtez, lehenik, eta Gasteizko Udaleko Euskara Zerbitzuan beste 18... [+]


Manuel María Ruiz. Mendi ingeniari euskaltzaina
"Gure udaletan obra goseak ez du azkenik"

Neurrizko, zentzuzko, zuhur ageri da zaratotsa nagusi den mundu zementuz josian. Mendi eta basoak izan ditu lantegi, eta sen on handiz mintzo da hala naturaz, nola haren girbin hiriaz. Apal eta sotil ari da Arabaz, toponimiaz, euskaraz... Indarraren arrazoirik gabe, arrazoiaren... [+]


Eguneraketa berriak daude