1990. urtera arte mutualitateak lan istripuei eta lan gaixotasunei lotutako absentismoaz arduratzen ziren. Urteekin, mutualitateek geroz eta eskumen gehiago lortu dituzte, tartean, gaixotasun arruntek eragindako gaixoaldiak eta bajak kudeatzen dituzte; hala nola hotzeria eta gastroenteritisa. Aipatu eragileek salatu dute mutualitateek osasuna negozio bihurtu dutela eta mutualitateen inguruan informatzeko kanpaina abiatu dute.

Kritikatu dute mutualitateek lan-jatorria ezkutatzen dutela eta laneko gaixotasun edo istripu gehienen larritasuna “gutxiesten” dutela; “ahalik eta produktibitate gehien” lortzeko bajatik lanera lehenbailehen itzultzea bilatzen dutela; horretarako talka-tratamenduak erabiltzen dituztela;  beharrezkoak ez diren “proba garestiak” egiten dituztela; eta baja arrunten kasuan alta proposamenen %14 baino gutxiago baino ez direla egokiak.

Gaineratu dute mutualitateek osasun sistema “pribatizatzen” eta “negozio” bihurtzen dutela. Izan ere, Espainiako Estatuko mutualitateek %0,3 inbertitzen dute prebentzioan. Alemanian, adibidez, aurrekontuaren %10 prebentziora bideratzen da. Horrekin batera, legez kanpokoa den arren, Gizarte Segurantzarako kotizatzen den diru publikoarekin probak eta tratamenduak zentro pribatuetara bideratzen dituzte: “Kostuak garestitu eta osasun pribatua finantzatzen dute”.

Osasun sistema publikoa gainbeheran

Mutualitateen eskumenek gora egiten duten heinean, osasun publikoaren baliabideak gutxitzen ari direla nabarmendu dute: “Lanean ari garen langileok azkar artatzen gaituzten bitartean, gure senideek, langabetuek, lan irregularrak dituztenek eta pentsiodunek baliabide gutxiago izango dituzte osasuna zaintzeko”.

Horregatik, eskatzen dute Espainiako Gobernuak istripu-mutuen zentro, zerbitzu eta zentro sanitarioak osasun sistema publikoan integratzea. Horretaz zein mutualitateen ondorioen inguruan mintzatzeko hitzaldi bat emanen du Iñaki Moreno Sueskunek, Nafarroako Osasun Plataformako kide eta medikuak. Maiatzaren 13an, 18:30ean Katatakraken izanen da.