Itxaropena, bakeranzko bidean urratsak eman direlako. Esaterako, ezker abertzalea, "modu lotsatian" bada ere, biktimei barkamena eskatzen hasi delako. Halaber, Egiaren eta Adiskidetzearen aldeko lan-taldea sortzeko eskatu du. Horrez gain, ETAko kideek publikoki adierazi duten haien damua; eta 2012an, ETA, GAL eta poliziaren 25 biktimak adierazpen bateratua aurkeztu zuten, "oinarri etiko komuna" ardatz zuena.

Garai bertsuan, poliziak 1960-78 artean eraginiko biktimei kalteak ordaintzen hasi zen Eusko Jaurlaritza, eta 1978tik aurrerako urraketak jasoko lituzkeen bigarren dekretuaren inguruan ari dira lanean. Euskal Memoria fundazioak azken 50 urteetako 4.700 tortura kasu baino gehiago jaso ditu Oso latza izan da liburuan, eta datu horiek aztertu egin beharko direla zioen Manuela Carmenak, Jaurlaritzaren aholkularia Sufrimendu Bidegabeen Biktimen Batzordean, iazko abenduan Berria egunkariak plazaratutako elkarrizketan.

Hazanek Liberationen dioenez, "Madrilentzat biktima bakarrak ETAk eragindakoak dira". Eusko Jaurlaritzaren lan-taldeak emandako datuen arabera, ETAk 837 lagun hil eta 2.500 baino gehiago zauritu ditu; segurtasun indarrek 94 hil eta ia 750 zauritu; eta talde parapolizialek 73 hil eta 400 baino gehiago zauritu. "Madrilek, ordea, ez du biktimen multzoa ETAk eragindakoetatik harago handitu nahi", idatzi du Harremanetarako Taldeko kideak.

Erantzukizunak onartzeko garaia

Liberation-en nabarmendu duenez, ETA ez da guztiz desagertu, nahiz eta armak entregatzen hasteko borondatea agertu duen. Behin betiko disoluziorako urratsa liteke hori, Frantziako eta Espainiako gobernuen aldetik inplikazioa eskatzen duena, espetxe politika aldatzea, kasu.

Oztopoak oztopo, bi urteotako lanak fruiturik eman duela uste du Hazanek: ETAk ez du "iraultza zerga" baliatzen; eta "nazionalista independentistak" bigarren indarra bilakatu ziren EAEn 2011n (botoen %25arekin), EAJ "alderdi nazionalista baina ez independentistaren" atzetik. "Madrilek, ordea, bere ikuspegiari heltzen dio: Espainia batua".

Madrilen inmobilismoak "frustrazio sentimendua" handitu dezakeela dio. "Badirudi, ETAk borroka armatua utzi zuenetik, Espainiako Gobernuak ez diola ezeri beldur". Politika hori "arriskutsua" dela uste du Hazanek, eta Gobernuak urratsak eman beharko lituzkeela, aurrez aipatutako espetxe-politikan adibidez.

"Franco hiltzean, Ahanzturaren Itunaren gainean eraiki zen trantsizioa. Orain, bigarren trantsizioak hamarkadatako gatazka ixtea bilatzen du. Eta trantsizio honetan, aurrekoan ez bezala, ahanzturarik ez da izango. Aitzitik, erantzukizunak onartu beharko dira.

"Ez da egia biktima guztiak alderdi politiko baten estoldetan daudenik"

"Biktimak beti dira talde esanguratsua munduko edozein gatazkaren konponbidean. Alta, ez dute sekula talde homogeneoa osatzen, eta euskal gatazka ez da salbuespena horretan". 2012ko uztailean ARGIAri eskainitako elkarrizketan egin zituen adierazpenok Hazanek: "Ez da egia biktima guztiak alderdi politiko baten estoldetan daudenik, nahiz eta alderdi politiko guztientzat biktimen instrumentalizazioa oso tentagarria izan. Biktima bakoitzak dauka bere historia, bere ideologia, bere ingurua, eta pertsonak diren neurrian, garapen bat izan dezakete. Horregatik, oso garrantzitsua da biktima guztien sufrimendua onartzea".