Kurdistan: existitzea nahi ez duten herria

  • 2018ko udaberrian Ipar Kurdistanera –Bakur– euskal delegazio bat joan zen hango egoera lehen eskutik ezagutzera. Iñaki Etaio partaideetako bat izan zen eta bidaian ezagututakoa bederatzi artikulutan jaso du. Hau da lehena.

Amedeko hiri zaharra inguratzen duen harresia.

2018ko apirilaren 27an - 16:45

Nahiz eta gutako askok kurdu terminoa entzuna izan eta herri hori estaturik gabeko beste herri asko baino ezagunagoa izan, mendetan ukatutako herria da kurduena. Jakina denez, 40 milioi pertsona baino gehiagok osatutako herri hau (ez dago errolda zehatzik, eta kurdu askok ez daukate kurdu izatearen kontzientzia) lau estaturen artean banatuta dago: Turkia, Siria, Irak eta Iran. Estatu hauen elementu komunak dira kurduen ukazioa eta errepresio historikoa; haien artean berezitasunak badira ere, tokiko eta momentuko gobernuaren eta indar-harremanen arabera. Gaur egun oso bestelakoa da egoera Rojavako (Kurdistango mendebaldea) zonalde askatukoa, autonomia handiz barzanitarren klanak gobernatzen duen Bashur-koa (Kurdistango hegoaldea) edo turkiar eta iraniar estatuen administrazio hertsipean dagoen Bakurrekoa (Kurdistango iparraldea) eta Rojhilat-ekoa (Kurdistango ekialdea). Edozein kasutan, aitortza eta askatasuna lortzeko kurduek historikoki garatutako erresistentzia eta borroka komuna da lau lurralde hauetan.

Polizia-kontrola Amedeko Sur barrutiko sarreran.

Bakur bisitatzeak eta pertsona eta erakunde politiko eta sozial askorekin mintzatzeak errealitate honetara hurbiltzea ahalbidetzen du. Amed-era (turkoz, Diyarbakir) heltzean, lehenengo sentsazioa, ondorengo egunetako elkarrizketetan berretsitakoa, honakoa da: herri kurdua existitzea nahi ez duten herria da. Hori jakina dela esan daiteke, are gehiago Euskal Herritik joanda. Hain zuzen ere, mende askoren ostean beren identitatea eta eskubideak ukatzen zaizkion beste herri batetik etortzeak eragiten du herri kurdua ezkutarazteko saiakerak hain harrigarritzat ez hartzea. Behintzat, Europako herritar solidario askorekin alderatzen badugu, Kurdistango errepresioaz harritzen direnak, baina gero Europar Batasuneko estatu batzuetan torturaren erabilera eta ehunka preso politikoen existentzia ezagutzen ez dituztenak. Euskalduna izateak bi herrien arteko antzekotasun asko topatzea ahalbidetu du, prozesu ezberdinak eta barne konplexutasun handia dauzkaten bi herrien arteko alderatze mimetikoetan erori gabe. EAE, Nafarroa eta Ipar Euskal Herriaren artean dauden ezberdintasunez jakitun izanda, erraz uler dezakegu lau estatutan bananduta egotearen konplexutasuna. Edonola ere, “it´s very similar” eta “it´s the same” sarri entzun ditugun esamoldeak dira, bi herrien alderdi batzuen deskribapenak elkartrukatzean eta, batez ere, estatuek erabilitako errepresio-estrategiak azaltzean.

2016ko uztaileko kolpe militar saiakera ilunaren ostean ezarritako salbuespen egoerak  askoz murriztu ditu Turkiako Estatuan gobernuarekiko kritikoak diren jardun politiko edota kulturalak garatzeko bermeak. Lehenengo momentuan atxilotutako eta prozesatutako pertsona gehienak (militarrak, poliziak, kazetariak, akademikoak, epaileak…), ustez, Fethullah Gülen-en mugimendukoak baziren ere, kontraeraso errepresiboa baliatu dute mugimendu kurduaren  kontrako presioa handitzeko, Erdogan-en asmo autokraten eta zentralisten etsairik nagusia baita.


Kanal honetatik interesatuko zaizu: Kurdistan
2024-03-24 | Aitor Aspuru Saez
Ibrahim Bilmez
"Öcalanen aurkako sistema garatu du Turkiak Imraliko espetxean eta beste preso politikoen aurka baliatu du"

Ibrahim Bilmez abokatua da eta Abdullah Öcalan buruzagi kurdua da bere bezeroa. Bere isolamendua salatu du Euskal Herrian otsailean, Turkiako errepresio eta inpunitate mekanismoak azalduta.


2024-02-15 | El Salto-Hordago
Ocalan, 25 urte preso eta erabat isolaturik, Espainia eta Europar Batasunaren oniritziarekin

1999ko otsailaren 15ean Abdullah Öcalan atxilotu zuten, Kurdistango Langileen Alderdiko (PKK) eta mugimendu independentista kurduko burua. Turkiako zerbitzu sekretuek Kenyan atxilotu zutenetik, Marmara itsasoko uharte batean dagoen Iämralä-ko kartzelan isolatuta... [+]


2024-02-04 | Aitor Aspuru Saez
Lara Vilanova
"Estatu Islamikoko emakumeekin zubiak eraiki genituen elkarrizketarako, baina zintzoak izan behar ginen eta gezurretan ez erori"

Lara Vilanova (1983, Bartzelona) argazkigintza zuzendaria da eta The Return: Life after ISIS, Sinjar, Cuerdas edota Hondarrak filmetan hartu du parte. Abenduan Euskal Herria bisitatu zuen The Purple Meridians topaketetan parte hartzeko Durangon.


Urtzi Urrutikoetxea
"Ohorezko krimenen ondorioz eraildako emakumeen hilkutxak emakumeek eurek eramateak sekulako eragina izan du Kurdistanen"

Urtzi Urrutikoetxea nazioarteko kazetariarekin mintzatu gara Radio Kobanen, iaz idatzitako Kurdistan-Argi bat ekialde hurbilean liburuari buruz. Testuak azken urteetako gertakizunei erreparatzen die, eta atzerago ere begiratzen du herri kurduaren egoera politikoa eta... [+]


Eguneraketa berriak daude