Jevgenija Box estatuburu izatera iritsi zen orain 100 urte

  • Ukraniako Sobietar Errepublika izendatu zenean, emakume bat jarri zen hango Barne ministro, eta praktikan gobernuburu ere izan zen, ofizialki ez baitzen halako kargurik. 1917ko abenduaren 27a zen, eta kasik oharkabean emakumeen emantzipaziorako borrokan itu bat jarri zuen Jevgenija Boxek.


2017ko abenduaren 26an - 12:11
Jevgenija Box (1879-1925)

Militante komunista ukraniarrak paper garrantzitsua jokatu zuen 1917ko errusiar iraultzan, baina haren izena batez ere historiara igaroko da herrialde bateko buru izaten lehen emakumea izan zelako, jatorri aristokratikoko kargu sinbolikoak albo batera uzten baditugu bederen. Halaxe azaltzen dute dute K17 ekimeneko webgunean idatzitako biografian eta efemeride horixe gogorarazi digute sarean ere:

Askapenerako kontzientzia, baina, askoz lehenago hartu zuen Boxek. Adin txikikoa zenean gizon batekin ezkontzera derrigortu zuten gurasoek eta hala jabetu zen borrokatu beharraren garrantziaz. Politikoki boltxebikeen aldeko joera erakutsi zuen lehen momentutik  eta horrek Siberiarako deportazioa, ihesaldia eta erbestea ekarri zion ordainetan. Gero, 1917an buru-belarri sartu zen Errusiar Iraultzan, Leninen estrategiarekin eta nazioen onarpenarekin zerikusia zuten hainbat ideiekin eztabaida eta tira-birak izan zituen –ukraniar nazionalismoaren beldur zen–, baina ordurako ezaguna zen boltxebikeen ezker-aldeko adarrean kokatzen zirenen artean.

1917ko abenduan, duela 100 urte Ukraniako Sobietar Errepublika ezarri zenean, herrialde horretako aginte gorena izan zuen denbora labur batez Boxek, historian halako izaera praktikoko kargu bat izaten lehen emakumea izan zen beraz.

Alemaniarren kontrako guduan eta kulaken matxinada zapaltzen erabakigarria izan zen, besteak beste. 1919ko boltxebikeen VIII. Kongresuan alboratua izan zen, batez ere ukraniar baserritarren eskaerekiko bere oposizio ultra-ezkertiar irmoa zela eta. Osasun arazoek jota hil zen 1925ean.  Ukrainako egoera nahaspilatsuan Boxek iraultzaren alde egindako borroka garrantzitsua aintzat hartu izan dute beste iraultzaile ezagun ugarik.   


Kanal honetatik interesatuko zaizu: Feminismoa
Gorputz hotsak
"Filmak ez daude gorrentzat eginda; euskara ez dakitenentzat eginda daude"

Jende askorekin eta elkarrizketaz inguratuta dagoenean isil-isilik edo ohi baino isilago egoten da Irati Erauskin (Hondarribia, Gipuzkoa, 1996). Horregatik, “oso irekia” den arren lotsatia dela uste dute batzuek. Entzumen urritasuna dauka, eta batzuetan “oso... [+]


Zapi morea

Andre zahar dotorea senarraren besotik zihoan gurutzatu ginenean. Bistaz ezaguna, oker samar zegoela ikusi nuen, adinaren ajeak. Benetako señora eibartarra: perlazko lepokoa; ilea kardatuta harro-harro, ostirala izanda, ile-apaindegian goizean egon zela ezagun zuen. Gure... [+]


“Denbora deskolonizatzea metatze kapitalistari uko egitea da”

Adriana Guzmán Arroyo herri-hezitzaile aymara eta Boliviako feminismo komunitario antipatriarkaleko erreferentearekin batu eta kolonialismoa, arrazismoa, estraktibismoa, nahitaezko heterosexualitatea, familia, komunitatea, Estatua eta pribilegioak izan ditugu mintzagai,... [+]


2024-03-17 | Diana Franco
Teknologia
Zirkuitua hackeatu

Martxoaren 8a dela eta, berri eta iritzi ezberdinak irakurri ditut. Berdintasunerako bidean lan handia egiten ari da gure gizartea, eta publikoki berdintasunerako bidean feminismoa onartua den borroka bada ere, gizarteko mikrokosmosetara jaisterakoan, bada oraindik berdintasuna... [+]


Bizipoza: aniztasun funtzionala, kulturala eta sexuala bistaratzen eta lantzen

Izaera berezia duten elkarteak eta behar bereziak dituzten haurren familia-elkarteak biltzen ditu Bizipozak, 38 denera. Familia horien errealitatea ikusarazi eta bertatik bertara ezagutzeko asmoz, jaia egingo dute apirilean. Unitate didaktikoak eta material pedagogiko ugari ere... [+]


Eguneraketa berriak daude