Trump eta Egiptoko presidente El-Sisi ikusi genituen, dokumentu bat sinatzen… Zer sinatu da, zehazki?

Dokumentuak ez du gauza handirik zehazten, hasierako faseari dagokionez salbu. 72 orduko epean bahituak aske geratuko dira, preso palestinarrak ere askatuko dituzte, eta borrokak etengo dira. Horretaz gain ezer gutxi esaten da. Presidenteak gustuko du plan horri buruz puztuta hitz egitea, 3.000 urte iraun dituen gatazkari amaiera emango balio bezala, zeina, noski, erabat faltsua den.

Ia 2.000 preso palestinar askatu ditu Israelek, baina uko egin dio Marwan Barghouti libre uzteari. Litekeena da hura izatea preso palestinar ezagunena; alderdi guztiek errespetatzen dute. Zergatik erabaki du Israelek hura ez askatzea?

Edozein indar kolonialek bezala, menpean duen herria ahul eta zatiturik mantendu nahi du Israelek. Eta orain halaxe daude, noski. Hamas eta Fatah-ren artean 17 urteko zatiketa dago, Gaza eta Zisjordaniaren artekoa… Ahalegin diplimatikoak geratu ditu horrek, eta Israelek ez du nahi palestinarrak batu eta mugimendu nazional bat hauspotuko lukeen inor agertzerik.

Gazako kontrolaz zer dio akordioak?

Uste dut garrantzitsua dela palestinarrek, kolektibo gisa, Gazaren etorkizunaz eztabaidatzea. Berreraikuntzaz, gobernantzaz, segurtasunaz, Zisjordaniarekiko harremanez… Horiez hitz egitea ez dagokio soilik alderdi bati, ez Hamasi, ez Mahmoud Abbasi [Palestinako presidentea eta Palestinaren Askapenerako Erakundeko buru nagusietakoari] ere, eurek bakarrik hel diezaieten. Uste dut Hamasek argi utzi zuela Trumpen plana onartu zuenean: armagabetzeaz edo aipatu gaiez hitz egitean, palestinarren arteko kontsentsuaren bueltan aritu ziren. Barne mailan eztabaidatu beharreko kontuak dira.

Uste dut zentzuzkoa izan zela hori. Zentzuzkoa Hamasentzat, baita politikoki ere. Palestinarrentzat beharrezkoa da euren mugimendu nazionala berreraikitzea. Uneotan, Mahmoud Abbas ez da oso maitea, hortaz, haren lidergoa Gazara inportatzea ez litzateke oso eraginkorra. Baturik aurrera egin ahal izateko, beharrezkoa da kontsentsu zabala lortzea. Hortaz ari gara prozesua inork monopolizatu behar ez duela diogunean, ez Mahmoud Abbasek ez beste inork.

Su-etenaz geroztik Gazan enfrentamenduak izan dira Hamasen eta beste talde batzuen artean, hainbat txostenek jaso dutenez. Zer dakigu horri buruz? Hamas ez da Gazan dagoen erresistentzia-indar bakarra...

Hala da, ez da erresistentzia-indar bakarra. Ezta talde armatu bakarra ere. Badira elementu kriminalak, tribalak, ez politikoak, interes pertsonalak dituztenak. Eta badira kaosaren agenteak ere, Gazan zegoen eta dagoen botere-hutsunea euren mesedetan baliatu nahi dutenak. Ikusi genuen, adibidez, heltzen den laguntza harrapatu egiten dutela talde askok, eta askok Israelgo soldaduen nolabaiteko babesa zutela.

Gauzak horrela, Hamasek esan du nolabaiteko lege eta ordena ezartzen ari dela, kaosa eta anarkia prebenitzeko, boterean hutsunea dagoenean ohikoak direnak. Heriotza ugari dagoenean, suntsiketa, trauma, etsipena, horiek baliatu nahi dituzten pertsonak agertzen dira. Beraz, alde batetik, kaosa prebenitzean datza. Bestalde, kontu-garbitzeak ere badirela uste dut, bereziki Israelekin kolaborazionistatzat jotzen diren pertsona horiekin.

Uste dut Hamasek ez duela boterea bai ala bai eskuratu nahi. Bitartekariak direla erakutsi nahi dute, eta etorkizuneko erabakietan parte hartuko dutela, baina ez derrigorrez autoritate bakar moduan, urriaren 7a baino lehen ziren moduan.

Israelgo indarrek palestinarrak hiltzen jarraitzen dute, atzo [13an] bost lagun hil zituzten gutxienez...

Ezerk ez ditu gelditzen, salbu eta, noski, AEBetako presidenteak. Ikusi genuen zer gertatu zen martxoan. Presidenteak kasik argi berdea eman zion Netanyahuri, lehen fasea bukatuta su-etena hausteko. Litekeena da berriro gertatzea, ez dakigu. Iruditzen zait Trump serioago jokatzen ari dela orain…

Badakigu, ordea, Israelek nola jokatzen duen su-etenetan. Libanon ikusi genuen. Gaur egun ere, Israelek eta Hezbolak su-etena adostu zutela ia urtebete pasa denean, Israelek askatasun txiki ala handiagoarekin Libanon esku hartzen jarraitzen du, Sirian eta beste leku batzuetan bezala, eta ezbairik gabe Gazan egingo duen bezala. Jendeari eraso egingo dio beharrezkoa ikusten duen leku eta unean. Eta pauta da, eskala handian ez den bitartean, toleratu egingo dela.

Kopuruak, baina, gradualki hazi daitezke. Gaur bost dira hildakoak, baina kopurua handitu egin daiteke. Tantakako efektu horrek nazioarteko komunitatearen sentikortasuna murrizten du, uneotan ez zaio gai honi arretarik jartzen.

Zer esan dezakegu Palestinako Estatuaz?

Dokumentuan erreferentzia egiten zaio aspirazio edo jomuga gisa; baina ez da estatu baterako urratsik jasotzen. Badakigu Israelek erabat arbuiatzen duela Palestinako Estatuaren ideia. Palestinarren asmo gisa aipatzen da, baina ez da deus serioa.