Pello Zubiria zubiria@argia.eus 2004ko Eguberri bigarreneko tsunamiaren ondoren Indiak atzerriko laguntzari uko egin zionean asko izan ginen harrituak. Hori ordea hala izan da Indiako Gobernuz Kanpoko Erakundeak inguruko besteei laguntza eskaintzeko bezain sendoak direla ez genekielako. Indiako Gobernuz Kanpoko Erakundeek (GKE) esperientzia handia pilatu zuten duela lau urte Gujarat herrialdean gertatu zen lurrikara handian, eta horregatik erantzun diete hain azkar duela hilabete eta erdi tsunamiak (Tamil Nadu herrialdean batez ere, baina kostaldeko beste herri askotan ere bai) kaltetu zituen jendeen beharrei. New Delhiko gobernuak nazioarteko laguntzari publikoki uko egin zionean, aditu askok aipatu zuen Indiako agintariak potentzia handiaren plantak egiten ari zirela. Baina Indiako prentsaren jarraipena egin dutenak ohartu dira beste arrazoi bat ere bazela: bertako GKEak sendoak dira, oso ugariak eta herrialde osoan barna daude kokatuta. Horregatik, tsunamiaren indarrez Tamil Naduko kostaldea eta Andaman eta Nicobar uharteak birrinduta geratu zirenean, erakunde horietako batzuk biharamunetik lanean ari ziren bertan, besteren artean, South Indian Fisher Folk Society (Indiako Hegoaldeko Arrantzale Jendearen Elkartea) eta Sneha, (Madrasen fundatutakoa) laguntza psikologikoan ahalegintzen dena. Mendebaldeko gizarteetan (dena esateko, batez ere herritar turista asko bertan galdu dituztenen artean, hala nola, Suitzan, Suedian, Britainia Handian edo Holandan) hondamendi honek solidaritate uhin zabala eragin badu ez da txikiagoa Indiako herritarren artean piztu duena. Bertako kronistek diotenez, karrika, horma eta komertzioetako kristalak elkartasuna aldarrikatzen duten afitxez bete ziren tsunamiaren biharamunetik. Hemengo artistek bezala, Bolliwood-eko zine izar famatuek dirua eman dute eta batzuk triskantzaren parajeetaraino iritsi dira. Prentsa eta telebistek kontu korronteak eskaini dituzte dirua emateko. Indian diren Gobernuz Kanpoko Erakunde ugariek beren materialak eta giza ekipoak jarri dituzte lanean, baina horiekin batera katastrofe batean ondo edo gaizki egiten denaz pilatu duten informazioak urrea balio du. Erakunde horietako asko Gujarat herrialdeko Kutch eskualdean 2001ean gertatu zen lurrikara izugarrian trebatu ziren eta munduko herritar gehienok hondamendi hartaz ahaztu garen arren beraiek hango esperientzia zeukaten fresko jasota ingurura esportatzeko. The Times of India Online egunkariak titulu hau ipini zion Harit Mehta-k sinatutako kronika bati: "Kutch-eko GKEek beren esperientzia esportatu die tsunamiak kaltetutakoei". Pasarte batean zioenez, "GKE asko jadanik kanpatuta daude Indiako Hegoaldeko kostaldean eta batzuk Indonesiarantz abiatu dira, bertako erakundeei Kutchen ikasitakotik erakusteko ". Tamil Naduko Nagapattinam herrian kazetariak bi boluntario elkarrizketatu zituen Kutch Navnirman Abhiyan (KNA) erakunde-koordinatzailekoak, eta hauek berehala ohartuak ziren esku artean zeukaten arazo larriena, boluntarioen eta erakundeen arteko koordinazio falta zela. Kostalde horretan Gujarateko 42 erakundetako 100 boluntario ari ziren lanean urtarrilaren erdialderako, eta beste GKEak auzoko lurralde batzuetan zeuden hedatuta. Denen artean koordinazio zelula ipini zuten martxan, eta ondoren hasi ziren errehabilitazio, herri sukalde, mediku laguntza, osasungintza, gorpuen lurperatze, haurren zainketa eta etxe eraikuntzan. Dena galdu duena ez umiliatu Indonesiako GKE koalizio batek dei egin zien indiarrei laguntza eske, eta bertara abiatu behar zuten boluntario batzuekin mintzatu zen Harit Mehta. "Kontzeptu mailako laguntza eskatzen dute". Boluntario horiek garapen ahaleginetan ari zirela harrapatu zituen 2001eko lurrikarak Gujaraten. Gero gainera bi zikloi ere jasan zituzten herrialde hartan. Geroztik beren langintza nagusia gobernuaren eta atzerrikoen laguntzak herritarren artean ondo bideratzea izan da, lurrikararen biktimek berriro gizartean beren lekua egin dezaten. Orain Indonesian dakitena erakutsi eta laster bertako erakundeei utzi nahi diete lan egiten, beraiek Indiara alde eginda. "Hondamendiaren ondorengo denbora antzekoa da denetan: edonon laguntza piloa kaos betean iritsita. Koordinazioa da gauzak hobetzeko lan nagusia". Kolpez iritsitako laguntza kaotikoaren arazoak ezagutzeko Madraseko The Hindu egunkariak R.K. Radkakrishnan kazetaria bidali zuen Tamil Nadu herrira, GKE horiek egin behar zuten bilkura batera. Albistearen buruan honakoa idatzi zuen urtarrilaren 3an: "Hondamendi naturalen biktimen zainketan eta errehabilitazioan esperientzia handia duten GKE hauek gaur bilkuran eskatu diote Indiako Gobernuari jakinarazi dezala zehatz-mehatz laguntza lanak noiz bukatu eta errehalibitazioa noiz hasiko den". Boluntario buruekin mintzatzean batek esan dio: "Zenbat eta doako janari gehiago bidaltzen duzun, orduan eta menpekotasun gehiago ari zara eragiten. Laguntza noiz bukatuko den argi esan behar duzu". Tsunamia gertatu eta egun gutxiren tartearekin ohartu ziren bilkuran zeuden boluntario horiek haiek lau urte lehenago Gujaraten ikusitako arazo berak ari zirela orain errepikatzen Tamil Nadun eta bestetan. "Badakigu lehen 25 egunetan egindako akatsak gero etengabe errepikatuko direla. Lagundu nahiak hasieran laguntza eskea gainditu egiten du". Aldiz, boluntario horiek kexu ziren hondamendiaren lekuetan oso jende gutxi dagoelako bertakoei entzuteko. Familia, lana, etxea, abereak, dena galdu dutenak shock egoeran daude eta haiengana entzutera hurbildu behar da. "Herritarrei entzun eta haiekin hitz egin besterik egingo ez duten jendeak behar ditugu epe batean. Biktimek ez dute aholkulari beharrik, beren barruak husteko entzutera hurbilduko zaizkien gizakiak baizik". Ez dituzte nahi adopzio loturak ere, urrutiko pertsona, herri edo enpresek borondate onez eskaintzen dituzten adopzio horietakoak. "Hori hasiera txarra da herrien eta familien berreraikitze lanetarako. Lagundu nahi dutenek ez dute presaka adopzioetan sartu behar. Eraikitzen laguntzeko elkarteak osatzea formula hobea da. Lehen unean erabiltzen diren hitzek baldintzatuko dituzte geroko harremanak". Mundu osoan zabaldu den elkartasun ahalegin honetan sortu diren okerrak, horiek bai iritsi dira gure begi-belarrietara. Indiako egunkariek ere eman dute horien albiste, The Sunday Expressek, konparazione: "Jakin dugu tsunamiak kaltetutako herrietan hasi direla saltzen dohain edo oso merke eskuratu dituzten gauzak". Herritarrek bertako GKEek emandako arroza edo dilistak saldu dituzte. Laguntza bonoak ere bai. Borroka eta ukabilkadak izan dira laguntza materialen zain zeudenen artean eta eskuratu zituztenek biharamunean saldu egin zituzten. Baina bertan diren boluntarioek kontatu dituzte alderantzizko kasuak ere: ezer gabe geratu diren hainbat herritarrek uko egin die modu umiliagarrian eskaini dizkieten laguntzei. Pertsonekin hitz egiteak zenbat balio duen. Informazio gehiago: Indiako Gobernuz Kanpoko Erakundeak "The Times of India" gai honetaz "The Indu" egunkaria gai honetaz "The Indian Express" gai honetaz