Frankismoko giza eskubideen urraketei buruzko 152 txosten ireki ditu Iruñeko Memoriaren bulegoak
Iruñean 36ko Gerran errepresioa jasan zuten 92 lagunen lekukotzak bildu ditu eta gai berari lotutako 2.300 dokumentu digitalizatu ditu. Orain salaketak aurkeztuko dituen aztertuko du Iruñeko Udalak.
Handia da frankismoak gurean utzitako lorratza. 300 lagun erail eta 1.000 baino gehiago kartzeleratu zituzten Iruñean, Gerra Zibilean, gerraostean eta diktaduran, Iruñeko Udalak azaldu duenez. Arazoaren tamainari neurria hartu asmoz, errepresioa aztertzeko Memoriaren bulegoa ireki zuten iaz, eta, maiatzetik abuztura, frankismo garaiko errepresioarekin lotutako 152 txosten berri zabaldu ditu. Alegia, 152 lekukotza bildu ditu.
Orotara, 141 ordu eta 53 minutu irauten duten grabazioak daude, eta, batez beste, ordubete eta 54 miutu irauten du bakoitzak. Askotarikoak dira lekukotza horiek: torturak, jazarpen fisikoak, deserria, genero jazarpena, eskubide zibil eta politikoen errepresioa, errepresio linguistikoa eta kulturala...
Digitalizazioa eta kereila
Ez da hori egindako urrats bakarra. Herritarrek bulegora eramandako 2.291 dokumentu digitalizatu egin dituzte. Orain, Iruñeko epaitegietan frankismo garaiko krimenen kontrako kereila jartzea aztertzen ari da udala, bai eta Iruñean hildako herritar kopuru zehatza argitzeko neurriak hartzea ere.
Ángel Salas Larrazabal militar frankista urduñarrak gidatzen zuen hegazkinak bonbak bota zituen Otxandioko Andikona plazan zibilen aurka, 1936ko uztailaren 22an. Gutxienez 61 herritar hil ziren. Frankismoan hainbat kargu militar eta politiko izan zituen, eta 1991n... [+]
Irisarriko herrigunera sartu orduko, hantxe, etxe baten atarian, ikurrina eta estelada. Jokin Etxebarriaren bizitokia duzu. Gerrako ume izandakoa, hamaika ibilera –eta hamaika baino gehiago ere bai–, han eta hemen egindakoa. 92 urtek nahi beste bizitzeko aukera... [+]
Otsailaren 21ean Missak Manouchian eta Melinée Assadourian senar-emazte armeniarren gorpuzkiak Pariseko Panteoian sartuko dituzte ohore guztiekin. Poeta eta partisano komunista, Manouchianek ekintza ikusgarriak gidatu zituen Bigarren Mundu Gerran okupaturiko Frantzian,... [+]
1936ko Gerra amaitzear zela, Franco diktadoreak Pirinioetan milaka bunker eraikitzea agindu zuen. Mendian horiek ikusten aspaldi ohituak gaude, baina ez genekien defentsarako lerro erraldoi bat osatzen zutela, eta azken urteetan berreskuratzeko ekimenak jarri dira abian. Izan... [+]