Aurkezpen nagusiak Muxikan izan beharra zuen. Izan ere, bertakoak dira Madariaga eta Enbeita. Gainera, Muxikako Udalak eta ARGIAk urteetako elkarlan harremana dute eta Muxikako Udala liburu honen babesle da, Ajangizko Udalarekin batera.

Hasieratik sentitzen zen ez zela ohiko liburu aurkezpen bat: batez ere emakume helduek hartu zuten udaletxeko plazako arkupea, baina bertan adi zeuden lau belaunaldi. Udalaren ordezkari gisa Roke Ojanguren zinegotzia egon zen Feli Madariagaren alboan eserita: Ojangurenek egin zuen hasierako agurra eta Madariaga aurkezterakoan, honela bukatu zuen "eta nire amama ere bada". Publikoak irri xamurra egin zuen, Madariaga hunkitu egin zen eta honentzat prestatutako sorpresa bati eman zioten txanda: kantu lirikoa, Feliren hurbilekoa den Irene Ojangurenek zuzenean abestua.

"Ausarta izan zara, Feli. Norberaren bizitza kontatzea eta argitaratzeko beste baten esku jartzea ez da edozer gauza"

Onintza Enbeitak azaldu zuen “emakumea eta lurra” gaiak lotzen dituen liburua idazteko enkargua egin ziola ARGIAk, eta berak nahiago izan zuela bere bizitzan oinarritu baino Feli Madariagaren bizitza kontatu. “Belaunaldi oso batekin nuen zorra kentzeko balio izan dit liburuak. Muxikako andreokin antzerkia egiterakoan estutu genuen gure arteko harremana eta haiei denei eskaini diet liburua. Horietako asko hemen aurrean zaudete gaur, beste batzuk dagoeneko ez daude gurekin”. 

Enbeitak azaldu zuen sarri irudikatu egiten dugula nolakoa izan den aurrekoen bizimodua, baina ez diegula haiei galdetzen, eta berak horregatik idatzi nahi izan duela lehenengo pertsonan, Feli Madariaga delako hitz egiten diguna, liburuak kontatzen duen bizitzaren jabea. “Dena ez dugu kontatu, bizitza batean beti daudelako esan ezin diren gauzak”, azaldu zuen Enbeitak. Baina Madariagari “ausarta izan dela” eskertu zion, “bere bizitzaren kontakizuna beste baten esku jartzea ez baita edozer gauza”. Liburua irakurtzen duenak nabarituko du tabuak diren edo esaten ez diren egoerak eta harremanak hortxe daudela adierazita.

Aurkezpenaren ostean artikulua idazten ari den honi publikoko andre batek zera adierazi zion, “inork idaztekotan Onintzak idatzi behar zuen liburu hau, bien lana ondo uztartzea ezinbestekoa baita. Antzerkian urtetan konfiantza sendotu zuten eta hau da emaitza”.

Baserritarrei hitza

Artikulua idazten ari den hau ere liburu aurkezpenean egon zen, eta bertan azaldu zuen nola ekin zion ARGIAk, Bizi Baratzea sailean, laborariek idatzitako liburuak argitaratzeari: laboraria ere baden kolaboratzaile batek adierazi zuen duela urte batzuk, jende askok hitz egiten duela baserriaren eta baserritarren alde, baina baserritar izan gabe. Eta gutxi direla laborariek hitza hartzeko duten espazioak. Behar horri erantzunez abiatu zuen ARGIAren Bizi Baratzea sailak ildo hau, eta Josebe Blanco artzainaren Hausnarrean. Ardiek egin naute artzain izan zen kaleratutako lehen liburua. Bigarren liburua idazteko Enbeitaren etxeko atea jo genuen, baserriko alaba baita, etxean laborantza munduko gai asko bizi eta entzundakoa, eta hitzak sortu, kantatu eta idazteko grazia handia duena.

Onintza Enbeita eta Feli Madariagaren artean elkarrizketa bizia egin zuten liburu aurkezpenean, jendetza horren aurrean. Irribarrez eta zirika aritu ziren. Bertan geundenok irudikatu genuen liburua egiteko horrelako elkarrizketan arratsalde eder batzuk pasa izango zituztela. Publikoak algara egin zuen Madariagak egoeraren eszena ateraldi bihurtu zuenean: “Hainbeste jende batuko zenik baserritar bat ikusteko?!”.

Beste hainbat gauzarekin batera, Madariagak kontatu zuen azokan “lurrak ematen duen zerbaitengatik gehiegi kobratzen zuela” leporatu zion kaletarrarekin izandako elkarrizketa. Eta ondorioztatu zuen: “Bada esaera bat: ama eta lurra beti eman eta eman. Baina amari eta lurrari eman egin behar zaie lehenengo, ondoren eurek eman dezaten!”.

Nork eta nondik irakurtzen duen

Liburua argitaratu orduko sumatu dugu ARGIAn, euskarazko narrazio liburu bat izateko, 70 urtetik gorako jende askok gustura eta erraz irakurri duela liburu hau. Eta horietako askorentzat aspaldian irakurri duen liburu bakarra da.

Enbeitak azaldu zuen irakurle askoren gutunak eta mezuak jaso dituela. Eta gehienek esan dietela euren ama edo amona ikusi dutela kontakizun horretan; eta adin nagusienekoek esan diote euretako edonoren bizitza izan zitekeela. Hori da liburu honen ezaugarrietako bat, berariaz emakume baserritar baten bizitza arrunt bat hautatu izana.

Irakurle bakoitzari gai edo egoera batzuek emango diote arreta: egungo bizimoduaren oso desberdina delako agian, eta ez direlako hainbeste urte pasatu. Edo alderantziz, egun aurrerakoitzat daukaguna duela hamarkada batzuk arrunta zela ikusiko duelako beste gai batzuetan.

Enbeitak adierazi zuen liburu hau ez dela buruarekin soilik irakurtzen. Jende bati oroitzapenak pizten dizkiola, aurreko belaunaldiarekiko maitasuna, eta abar.

Jantzan eta askatasunean

Liburuan agertzen den Madariagaren aipu bat nabarmendu zuen Enbeitak aurkezpenean: “‘Ez dago gauza alegreagorik jantzan egitea baino’, esaten zidan Felik, baina gorputz osoarekin esaten zidan, eta hori esatean aurpegia pizten zitzaion. Eta hori nabarmenduta jarri dugu liburuan. Ez didate utzi ‘jantzan’ esaten, eta ‘dantzan’ dago idatzita liburuan, baina ‘jantzan’ da”, egin zuen aldarri Enbeitak. Azaldu zuen Madariagaren hitzei ahalik leialen izateko, lehenik transkribatu egin zuela bere horretan elkarrizketa osoa, ondoren bizkaiera jasora eraman zuela eta handik euskara batura.

Aurkezpena bukatzeko, Enbeitak liburuko pasarte bat irakurri zuen, Madariagak kontatzen duena baserri inguruan biluzik ibili nahi badu hala egin dezakeela eta hori askatasuna dela. Publikotik ere zoriondu zuten Madariaga, baserriko bizimodua askatasunarekin lotzeagatik.

Publikoaren galderak eta iruzkinak erantzun ostean, solasaldiak elkartean luzatu ziren, udalak eskainitako pintxo eta guzti.

Aurrerantzean ere emango du aukera liburuak solasaldietarako. Hona hurrengo hitzorduak: